[ویکی فقه] شماتت به نوعی
تحقیر و
توهین گفته می شود.
شماتت به خشنودی از اتفاق ناخوشایند رخ داده برای دیگری میگویند
از آن به مناسبت در باب
شهادات سخن گفته اند.
حکم تکلیفی شماتت
اظهار شادمانی از بلایی که برای
برادر دینی (مؤمن) رخ داده
حرام است. در حدیثی از
امام صادق علیه السّلام آمده است: «کسی که برادر دینی خود را بر گرفتاری ایکه برایش پیش آمده شماتت کند، از
دنیا نمی رود، مگرآنکه بدان گرفتاری مبتلا شود». و در حدیثی دیگر از
رسول خدا صلّی اللَّه علیه وآله آمده است: «نسبت به برادر دینی خود اظهار شماتت مکن که (اگر چنین کنی)
خداوند او را مورد
لطف و مرحمت خود قرار داده و تو را مبتلا می گرداند».
شماتت کردن
مسلمان موجب
تعزیر است.
[ویکی اهل البیت] شماتت در لغت عبارت است از شادشدن از گرفتاری دیگران یا کسی که با شماتتکننده دشمنی می کند. معنای اصطلاحی شماتت نیز به مانند بسیاری از واژگان علم اخلاق از معنای لغوی آن گرفته شده است و آن عبارت است از این که: «مثلا بگوید فلان بلا یا فلان مصیبت که به فلان کس رسیده از بدی اوست و با آن شادی و سرور نیز باشد».
در برخی آیات قرآنی در توصیف سیمای مخالفین دین اسلام و منافقین ویژگیها و خصوصیاتی برای آنان ذکر میشود که از جملهی آنها صفت شماتت یا همان خشنودی به گرفتاری مؤمنان به بلاها و حوادث ناگوار است: «اگر نیکی به شما برسد، آنها را ناراحت می کند و اگر حادثهی ناگواری برای شما رخ دهد، خوشحال می شوند».
«هرگاه نیکی به تو رسد، آنها را ناراحت می کند و اگر مصیبتی به تو رسد، می گویند: "ما تصمیم خود را از پیش گرفته ایم" و بازمی گردند در حالی که خوشحالند!».
با این که شکست مسلمانان میتوانست موجب آسیب های اجتماعی فراوانی برای منافقانی که با آنها زندگی میکردند، شود. اما کینه و دشمنی نسبت به پیامبر و دیگر مسلمانان که در دل منافقان جای گرفته بود، باعث میشد که این گروه به گرفتاریها و شکست مسلمانان خشنود شوند.
این صفت در کلمات و سخنان معصومین علیهم السلام جزو صفتهای ناپسند و از ویژگی های کسانی برشمرده شده است که از وادی ایمان دور گشتهاند به همین جهت مومنان از آن برحذر داشته شدهاند.
حمّاد بن عیسی از امام صادق علیه السلام نقل می کند که فرمود: «لقمان به پسرش گفت: "فرزندم! هر چیزی علامتی دارد که با آن شناخته می شود(...) و حسود سه علامت دارد: وقتی کسی غایب است غیبت او را می کند و چون حضور داشته باشد. چاپلوسی او را می کند و مصیبت زده را شماتت می کند"».
ابان بن عبدالملک از امام صادق علیه السلام روایت کند که آن حضرت فرمود: «در گرفتاری برادر (دینی) خود اظهار شادی و شماتت مکن تا (در نتیجه) خداوند به او ترحم کند و آن گرفتاری را به سوی تو بگرداند» و فرمود: «هر کس به مصیبتی که به برادر (دینیش) رسیده، شادکام شود. از دنیا نرود تا خودش گرفتار آن شود».
[ویکی فقه] شماتت (فقه). شماتت به نوعی تحقیر و توهین گفته می شود.
شماتت به خشنودى از اتفاق ناخوشایند رخ داده براى دیگرى میگویند
از آن به مناسبت در باب شهادات سخن گفته اند.
حکم تکلیفى شماتت
اظهار شادمانى از بلایى که براى برادر دینی (مؤمن) رخ داده حرام است.
جواهر الکلام ج۴۱، ص۵۸.
۱. ↑ جواهر الکلام ج۴۱، ص۵۸.
...