[ویکی نور] شرح مناجات شعبانیه، شرح کوتاهی است بر دعای بسیار عالی و معروف مناجات شعبانیه که توسط آیت الله محمد محمدی گیلانی، به زبان پارسی به رشته تحریر درآمده است. مقدمه و پاورقی از زین العابدین قربانی لاهیجی است.
کتاب، مشتمل است بر مقدمه محقق، متن مناجات شعبانیه، مقدمه مؤلف و شرح مناجات.
روش شارح، بدین گونه است که نخست، فقره مناجات شعبانیه را با عنوان «قوله:...» همراه با اعراب نقل می نماید و بعد ترجمه پارسی تحت اللفظی آن را ذکر می کند و سپس به شرح فقره مزبور می پردازد.
شارح، عبارات شرح را به لطایف آیات قرآنی و ظرایف روایات اهل بیت و پیامبر گرامی(ص) و اشعار آبدار عرفانی، مشحون و مزین ساخته است تا ملال آور نباشد.
زین العابدین قربانی لاهیجی، در مقدمه ای که بر این شرح نوشته است، به اهمیت و نقش دعا و مناجات در زندگی امروزی و دنیای کنونی پرداخته و سپس مناجات شعبانیه را معرفی کرده و منابع آن را یادآور شده و سخنانی را از امام خمینی(قده) پیرامون اهمیت مناجات شعبانیه از صحیفه نور نقل نموده است و پس از آن، به توضیح پیرامون شرح حاضر و مؤلف آن پرداخته و سبب و چگونگی چاپ این کتاب را بیان کرده است.
کتاب، مشتمل است بر مقدمه محقق، متن مناجات شعبانیه، مقدمه مؤلف و شرح مناجات.
روش شارح، بدین گونه است که نخست، فقره مناجات شعبانیه را با عنوان «قوله:...» همراه با اعراب نقل می نماید و بعد ترجمه پارسی تحت اللفظی آن را ذکر می کند و سپس به شرح فقره مزبور می پردازد.
شارح، عبارات شرح را به لطایف آیات قرآنی و ظرایف روایات اهل بیت و پیامبر گرامی(ص) و اشعار آبدار عرفانی، مشحون و مزین ساخته است تا ملال آور نباشد.
زین العابدین قربانی لاهیجی، در مقدمه ای که بر این شرح نوشته است، به اهمیت و نقش دعا و مناجات در زندگی امروزی و دنیای کنونی پرداخته و سپس مناجات شعبانیه را معرفی کرده و منابع آن را یادآور شده و سخنانی را از امام خمینی(قده) پیرامون اهمیت مناجات شعبانیه از صحیفه نور نقل نموده است و پس از آن، به توضیح پیرامون شرح حاضر و مؤلف آن پرداخته و سبب و چگونگی چاپ این کتاب را بیان کرده است.
wikinoor: شرح_مناجات_شعبانیه
[ویکی فقه] شرح مناجات شعبانیه (کتاب). کتاب «شرح مناجات شعبانیه» شرح کوتاهی بر دعای بسیار عالی و معروف مناجات شعبانیه است، که به خامه دانشمند فرزانه حضرت آیت الله محمد محمدی گیلانی به لغت پارسی به رشته تحریر در آمده است.
دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی ، مؤلف بزرگوار این شرح را چنین معرفی می فرماید: «آیت الله حاج شیخ محمد محمدی دعویسرایی معروف به گیلانی در روستای دعویسرا از توابع شهرستان رودسر در سال ۱۳۰۷ ش دیده به جهان گشود. پس از طی دروس مقدماتی به قم عزیمت نموده و از محضر امام خمینی و علامه طباطبایی بهره های فراوان برد و به درجه اجتهاد نائل آمد. وی که در مبارزات علیه رژیم پهلوی در هدایت و روشنگری مردم استان های گیلان و مازندران به قیام علیه رژیم ستم شاهی نقش بسزایی داشت، از اوایل پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، از طرف امام خمینی به عنوان رییس دادگاه های انقلاب مرکز منصوب گردید و تا تیر ماه سال ۱۳۶۳ در این سمت انجام وظیفه کرد. بعد از آن تاریخ تاکنون این سمت ها را داشته است، عضویت فقهای شورای نگهبان ، عضویت در مجلس خبرگان ، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی و ریاست دیوان عالی کشور ، و همچنان کار تحقیق و تدریس را ادامه می دهد. از پژوهش های قرآنی وی دو اثر ذیل می باشد: ۱. عصمة الانبیاء علیهم السلام . ۲. الامامة و الخلافة فی القرآن . »
معرفی کتاب
موضوع این کتاب شرح یکی از مهم ترین مناجات های شیعی است که جزو اعمال مشترک ماه شعبان است و راوی آن حسین بن خالویه آن را از آل عصمت و اهل بیت علیهم السّلام روایت نموده و گفته است که آنان بر زمزمه به این راز و نیاز مداومت داشته اند. ابتدا زین العابدین قربانی لاهیجی مقدمه ای بر این شرح نوشته است که در آن به اهمیت و نقش دعا و مناجات در زندگی امروزی و دنیای کنونی پرداخته و سپس به معرفی مناجات شعبانیه می پردازد و منابع آن را یادآور می شود و سخنانی از امام خمینی (قده) پیرامون اهمیت مناجات شعبانیه از صحیفه نور نقل می نماید، پس از آن به توضیح پیرامون شرح حاضر و مؤلف آن می پردازد و سبب و چگونگی چاپ این کتاب را بیان می نماید. بعد از آن، متن کامل مناجات شعبانیه با اعراب آورده شده است، پس از اینها اصل شرح مناجات شعبانیه شروع می شود، به این ترتیب که شارح بزرگوار قبل از شرح مناجات، مقدمه ای تدارک دیده است که در آن به موضوعات مختلفی که جنبه ی مقدمی دارند پرداخته است. ابتدا مصادر مناجات و راوی آن یعنی حسین بن خالویه ، را معرفی می نماید، و بعد به تجلی عرفان حقیقی و ناب محمدی صلی الله علیه و آله وسلّم از مناجات شعبانیه می پردازد.سپس به معرفی شیوه عارف نمایان مفت خوار و سالوس می پردازد و می فرماید: «سالوسی ایشان موجب گردید تا فقها و محدثان شیعی و سنی که به مباحث عرفانی ناآشنا بودند، به همه عارفان و معارف بدبین و ظنین گردند. تا جایی که علامه مجلسی (قده) یک سوم از دعای عرفه سید الشهداء علیه السّلام را که عرفان ناب و عریان بوده در کتاب زاد المعاد ذکر نفرموده و مرحوم محدث قمی به عنوان زیادتی در مفاتیح الجنان ذکر کرده است». در پایان مقدمه اشاره می کند که معارف حقیقی همیشه در بن دیوار از دسترسی اغیار مصون است و روایات شیعی و سنی دلالت می کند که آن گنج نهفته در زیر دیوار که خضر علیه السّلام آبادش نمود گنج معارف بوده است. و خضرهای زمان هر یک در عصر خویش مامور به حفظ گنج معارفند و ناخشنودی بعضی از متشرعه زیانی به این حقیقت نمی رساند. پس از این به اصل شرح می پردازد، بدین گونه که اول فقره مناجات شعبانیه را با عنوان «قوله: ...» با اعراب نقل می نمایند و بعد ترجمه پارسی تحت اللفظی آن را ذکر می کنند و سپس به شرح فقره دعا می پردازند و به تناسب موضوع فقرات مناجات، مطالب علمی، اخلاقی، تفسیری و عرفانی بیان می فرمایند.
ساختار کتاب
ساختار این شرح مشتمل است بر یک مقدمه از محقق و یک مقدمه از مؤلف و فرازهای مناجات که شرح شده است، و عناوین تفصیلی مطالب به شرح زیر است: ۱. مقدمه محقق: در بیان نیاز به دعا و نیایش به درگاه خدا ، نقش دعا در زندگی و دنیای کنونی، معرفی مناجات شعبانیه ، توضیحی پیرامون کتاب شرح مناجات شعبانیه، چگونگی چاپ این کتاب و متن عربی معرب مناجات شعبانیه. ۲. مقدمه مؤلف: در بیان تجلی عرفان از مناجات ماه شعبان ، عارف نمایان و عارفان در تنگنا. ۳. شرح مناجات شعبانیه؛ عناوین اصلی شرح مناجات عبارتنداز: اجابت دعا، ابتدای دعا به صلوات ، صلوات بر پیامبر و اهل بیتش، اصرار در شنیدن دعا، سمیع بودن خداوند، اتصاف به صفات حقیقیة ذات الاضافة ، انقطاع و فرار الی الله، فرار الی الله از مقامات عارفان ، تربص نقیض انقطاع، فرار حضرت موسی ، مشایعت کنندگان رزمندگان، قضا و قدر و بداء ، آیات قضا و قدر ، عمل انسان مسبوق به قضا و قدر است، حقیقت بداء، بداء یا تغییر سرنوشت ، امر به دعا و صدقه دادن، معنای اله، عبادت موجودات، انسان مرزوق به همه ی ارزاق است، ارواح طیبه ، فرودگاه فرشتگان ، نفوس خبیثه فرودگاه شیاطین ، رحمت و غضب الهی، تقسیم قوای محرکه حیوانی، غضب و سخط منسوب به خداوند متعال، رحمت نامتناهی خداوند، پاسخ به اشکال شفاعت ، توکل بر خداوند، نیاز ممکنات به علت تامه ، نیاز به اسباب طبیعی و امدادهای روحی ، حسن توکل، متوکلین بر غیر خدا، خود فریبی و تسویف ، تسویف و طول امل، علاقه بین انسان و مستقرش، خود فراموشی معلول خدا فراموشی است، سینه اهل بصیرت ، داستان توبه سید حمیری ، موهبت ستر و حجاب ، انبساط در شکوا و دعا ، هجر جمیل و صبر جمیل ، انبساط در شکوا و سؤال، حسن ظن به خدای متعال، تبیین حسن ظن بالله، شناخت ذل عبودیت سراپرده عز ربوبیت است، بیداری در جهت حب الهی ، اشاره به اصناف محبوبین خدای تعالی، رزمندگان محبوب خدایند، انس بالله تعالی، علت فقدان انس در جلوت، کلام هر کس مظهر شان اوست، تسبیح و تحمید عبادت، قلب و اطوار مختلف آن، اطوار قلب، طور طمانینه بالله، ذکر الله چیست؟، اعراض از ذکر خدا، ذکر به معنای سبیل الله، خود شناسی و خدا شناسی یا خدا شناسی و خود شناسی، حوائج فطری، ولایت خداوند، ولایت تشریعی خدا، ولایت شیطان ، رضای خداوند ، عبد متکرم به مکرمت رضا، تقدم رضای الهی بر رضای عبد، رضای بنده پرتوی از رضای خداست، انقطاع الی الله ، وارستگی از غیر و پیوستگی به آستان او، ارتباط انقطاع با اسم رب، پرستندگان اموال و رجال، اعوان مشرکان و ستمگران، ظرافت در گفتار و کردار، ظرافت در کلمه «الهی»، ادب توحیدی، ظرافت تعبیر در دعای حضرت آدم علیه السّلام، بیان مشحون از ادب ایوب ، چرا یاس و نومیدی از رحمت پروردگار کفر و ضلال است؟، غلبه اصول سعادت آور بر اصول شقاوت آور، رجوع هر چیزی به اصل خویش، فقره ختام مناجات، عز و عزت، عزت مومن از عزت الله است .
نسخه شناسی
...
دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی ، مؤلف بزرگوار این شرح را چنین معرفی می فرماید: «آیت الله حاج شیخ محمد محمدی دعویسرایی معروف به گیلانی در روستای دعویسرا از توابع شهرستان رودسر در سال ۱۳۰۷ ش دیده به جهان گشود. پس از طی دروس مقدماتی به قم عزیمت نموده و از محضر امام خمینی و علامه طباطبایی بهره های فراوان برد و به درجه اجتهاد نائل آمد. وی که در مبارزات علیه رژیم پهلوی در هدایت و روشنگری مردم استان های گیلان و مازندران به قیام علیه رژیم ستم شاهی نقش بسزایی داشت، از اوایل پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، از طرف امام خمینی به عنوان رییس دادگاه های انقلاب مرکز منصوب گردید و تا تیر ماه سال ۱۳۶۳ در این سمت انجام وظیفه کرد. بعد از آن تاریخ تاکنون این سمت ها را داشته است، عضویت فقهای شورای نگهبان ، عضویت در مجلس خبرگان ، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی و ریاست دیوان عالی کشور ، و همچنان کار تحقیق و تدریس را ادامه می دهد. از پژوهش های قرآنی وی دو اثر ذیل می باشد: ۱. عصمة الانبیاء علیهم السلام . ۲. الامامة و الخلافة فی القرآن . »
معرفی کتاب
موضوع این کتاب شرح یکی از مهم ترین مناجات های شیعی است که جزو اعمال مشترک ماه شعبان است و راوی آن حسین بن خالویه آن را از آل عصمت و اهل بیت علیهم السّلام روایت نموده و گفته است که آنان بر زمزمه به این راز و نیاز مداومت داشته اند. ابتدا زین العابدین قربانی لاهیجی مقدمه ای بر این شرح نوشته است که در آن به اهمیت و نقش دعا و مناجات در زندگی امروزی و دنیای کنونی پرداخته و سپس به معرفی مناجات شعبانیه می پردازد و منابع آن را یادآور می شود و سخنانی از امام خمینی (قده) پیرامون اهمیت مناجات شعبانیه از صحیفه نور نقل می نماید، پس از آن به توضیح پیرامون شرح حاضر و مؤلف آن می پردازد و سبب و چگونگی چاپ این کتاب را بیان می نماید. بعد از آن، متن کامل مناجات شعبانیه با اعراب آورده شده است، پس از اینها اصل شرح مناجات شعبانیه شروع می شود، به این ترتیب که شارح بزرگوار قبل از شرح مناجات، مقدمه ای تدارک دیده است که در آن به موضوعات مختلفی که جنبه ی مقدمی دارند پرداخته است. ابتدا مصادر مناجات و راوی آن یعنی حسین بن خالویه ، را معرفی می نماید، و بعد به تجلی عرفان حقیقی و ناب محمدی صلی الله علیه و آله وسلّم از مناجات شعبانیه می پردازد.سپس به معرفی شیوه عارف نمایان مفت خوار و سالوس می پردازد و می فرماید: «سالوسی ایشان موجب گردید تا فقها و محدثان شیعی و سنی که به مباحث عرفانی ناآشنا بودند، به همه عارفان و معارف بدبین و ظنین گردند. تا جایی که علامه مجلسی (قده) یک سوم از دعای عرفه سید الشهداء علیه السّلام را که عرفان ناب و عریان بوده در کتاب زاد المعاد ذکر نفرموده و مرحوم محدث قمی به عنوان زیادتی در مفاتیح الجنان ذکر کرده است». در پایان مقدمه اشاره می کند که معارف حقیقی همیشه در بن دیوار از دسترسی اغیار مصون است و روایات شیعی و سنی دلالت می کند که آن گنج نهفته در زیر دیوار که خضر علیه السّلام آبادش نمود گنج معارف بوده است. و خضرهای زمان هر یک در عصر خویش مامور به حفظ گنج معارفند و ناخشنودی بعضی از متشرعه زیانی به این حقیقت نمی رساند. پس از این به اصل شرح می پردازد، بدین گونه که اول فقره مناجات شعبانیه را با عنوان «قوله: ...» با اعراب نقل می نمایند و بعد ترجمه پارسی تحت اللفظی آن را ذکر می کنند و سپس به شرح فقره دعا می پردازند و به تناسب موضوع فقرات مناجات، مطالب علمی، اخلاقی، تفسیری و عرفانی بیان می فرمایند.
ساختار کتاب
ساختار این شرح مشتمل است بر یک مقدمه از محقق و یک مقدمه از مؤلف و فرازهای مناجات که شرح شده است، و عناوین تفصیلی مطالب به شرح زیر است: ۱. مقدمه محقق: در بیان نیاز به دعا و نیایش به درگاه خدا ، نقش دعا در زندگی و دنیای کنونی، معرفی مناجات شعبانیه ، توضیحی پیرامون کتاب شرح مناجات شعبانیه، چگونگی چاپ این کتاب و متن عربی معرب مناجات شعبانیه. ۲. مقدمه مؤلف: در بیان تجلی عرفان از مناجات ماه شعبان ، عارف نمایان و عارفان در تنگنا. ۳. شرح مناجات شعبانیه؛ عناوین اصلی شرح مناجات عبارتنداز: اجابت دعا، ابتدای دعا به صلوات ، صلوات بر پیامبر و اهل بیتش، اصرار در شنیدن دعا، سمیع بودن خداوند، اتصاف به صفات حقیقیة ذات الاضافة ، انقطاع و فرار الی الله، فرار الی الله از مقامات عارفان ، تربص نقیض انقطاع، فرار حضرت موسی ، مشایعت کنندگان رزمندگان، قضا و قدر و بداء ، آیات قضا و قدر ، عمل انسان مسبوق به قضا و قدر است، حقیقت بداء، بداء یا تغییر سرنوشت ، امر به دعا و صدقه دادن، معنای اله، عبادت موجودات، انسان مرزوق به همه ی ارزاق است، ارواح طیبه ، فرودگاه فرشتگان ، نفوس خبیثه فرودگاه شیاطین ، رحمت و غضب الهی، تقسیم قوای محرکه حیوانی، غضب و سخط منسوب به خداوند متعال، رحمت نامتناهی خداوند، پاسخ به اشکال شفاعت ، توکل بر خداوند، نیاز ممکنات به علت تامه ، نیاز به اسباب طبیعی و امدادهای روحی ، حسن توکل، متوکلین بر غیر خدا، خود فریبی و تسویف ، تسویف و طول امل، علاقه بین انسان و مستقرش، خود فراموشی معلول خدا فراموشی است، سینه اهل بصیرت ، داستان توبه سید حمیری ، موهبت ستر و حجاب ، انبساط در شکوا و دعا ، هجر جمیل و صبر جمیل ، انبساط در شکوا و سؤال، حسن ظن به خدای متعال، تبیین حسن ظن بالله، شناخت ذل عبودیت سراپرده عز ربوبیت است، بیداری در جهت حب الهی ، اشاره به اصناف محبوبین خدای تعالی، رزمندگان محبوب خدایند، انس بالله تعالی، علت فقدان انس در جلوت، کلام هر کس مظهر شان اوست، تسبیح و تحمید عبادت، قلب و اطوار مختلف آن، اطوار قلب، طور طمانینه بالله، ذکر الله چیست؟، اعراض از ذکر خدا، ذکر به معنای سبیل الله، خود شناسی و خدا شناسی یا خدا شناسی و خود شناسی، حوائج فطری، ولایت خداوند، ولایت تشریعی خدا، ولایت شیطان ، رضای خداوند ، عبد متکرم به مکرمت رضا، تقدم رضای الهی بر رضای عبد، رضای بنده پرتوی از رضای خداست، انقطاع الی الله ، وارستگی از غیر و پیوستگی به آستان او، ارتباط انقطاع با اسم رب، پرستندگان اموال و رجال، اعوان مشرکان و ستمگران، ظرافت در گفتار و کردار، ظرافت در کلمه «الهی»، ادب توحیدی، ظرافت تعبیر در دعای حضرت آدم علیه السّلام، بیان مشحون از ادب ایوب ، چرا یاس و نومیدی از رحمت پروردگار کفر و ضلال است؟، غلبه اصول سعادت آور بر اصول شقاوت آور، رجوع هر چیزی به اصل خویش، فقره ختام مناجات، عز و عزت، عزت مومن از عزت الله است .
نسخه شناسی
...
wikifeqh: شرح_مناجات_شعبانیه_(کتاب)