سید رضی

[ویکی فقه] او به سال ۳۵۹ ق. در محله شیعه نشین کرخ بغداد دیده به جهان گشود و نام زیبای «محمد» به خود گرفت.محمد که بعدها به «شریف رضی» و «سید رضی» شهرت یافت از خاندانی برخاست که همه از بزرگان دین و عالمان و عابدان و زاهدان و پرهیزکاران کم مانند روزگار بودند.پدر و مادر سید رضی هر دو از سادات علوی و از نوادگان سرور آزادگان حسین بن علی ـ علیه السّلام ـ بودند. نسبت وی از جانب پدر با پنج واسطه به امام هفتم می رسد. از این رو گاهی شریف رضی را «موسوی» می خوانند. و از طرف مادر نسبت وی با شش رابطه به امام زین العابدین ـ علیه السّلام ـ می رسد. در جلالت و عظمت شأن فاطمه مادر سید رضی همین بس که می گویند: شیخ مفید ـ رحمه الله علیه ـ کتاب «احکام النّساء» را برای او نوشته و در مقدمه کتاب از او به بانویی محترم و فاضله یاد کرده است.
سید رضی از همان اوایل کودکی با اشتیاق فراوان به تحصیل و فراگیری علوم رو آورد. وی علاوه بر جدّیت و پشتکاری، از نبوغی ذاتی و خدادادی برخوردار بود که پیشرفت علمی و ادبی او را سرعت می بخشید. در حقیقت در قرن چهارم و پنجم هجری تفرقه ها و تنش های مذهبی تا حدودی از بین رفته بود. از این رو دو فرقه بزرگ و نیرومند تشیع و تسنن در جوّی مسالمت آمیز زندگی می کردند و روح تفاهم و همبستگی باعث شده بود که دانشمندان هر دو فرقه به طور آزاد به ارائه افکار و اشاعه مذهب بپردازند. سید رضی از این فرصت استثنایی بهره های فراوان برد و علوم مختلف مانند قرائت قرآن، صرف و نحو، حدیث، کلام، بلاغت، فقه، اصول، تفسیر و فنون شعر و غیره را بیاموخت تا اینکه در بیست سالگی از تحصیل بی نیاز گشت و خود در صف استادان و محققان نامدار قرار گرفت.
اساتید
۱. ابواسحاق ابراهیم بن احمد طبری (متوفی ۳۹۳ ق.) فقیه و ادیب و نویسنده زبردست که سید رضی قرآن را در دوران کودکی نزد وی آموخت.۲. ابوعلی فارسی (متوفی ۳۷۷ ق.) نام آور دانش و ادب و پیشوای علم نحو در عصر خود.۳. ابوسعید سیرافی (متوفی ۳۶۸ ق.) دانشمند بزرگ و نحوی معروف که مسند قضاوت بغداد را به عهده داشت.۴. قاضی عبدالجبار بغدادی، متخصص علم حدیث و ادبیات.۵. عبدالرحیم بن نباته (متوفی ۳۷۴ ق.) از خطبای بلندآوازه و نامدار شیعه، مشهور به خطیب مصری. سید رضی مقداری از فنون شعر را از وی آموخت.۶. ابومحمد عبدالله بن محمد اسدی اکفانی (متوفی ۴۰۵ ق.) عالم فاضل و پرهیزکار و مسند نشین قضاوت در بغداد.۷. ابوالفتح عثمان بن جنّی (متوفی ۳۹۲ ق.) ادیب ماهر در علم نحو و صرف.۸. ابوالحسن علی بن عیسی (متوفی ۴۲۰ ق.) شعرشناس و پیشوای علم لغت و ادبیات.۹. ابوحفص عمر بن ابراهیم بن احمد الکنانی، محدّث ثقه که سید رضی از او حدیث فرا گرفت.۱۰. ابوالقاسم عیسی بن علی بن عیسی بن داوود بن جرّاح (متوفی ۳۵۰ ق.) لغت شناس و محدث بزرگ و مورد اعتماد.۱۱. ابوعبدالله مرزبانی (متوفی ۳۸۴ق.) محدث نامدار و صاحب چندین کتاب حدیث و مورد اعتماد شیخ صدوق ـ رحمه الله علیه ـ۱۲. ابوبکر محمد بن موسی خوارزمی (متوفی ۴۰۳ ق.) فقیهی سترگ و استاد حدیث که سید رضی و دیگران از وی فقه آموختند.۱۳. ابومحمد هارون تلعکبری (متوفی ۳۸۵ ق.) فقیهی جلیل القدر و صاحب کتاب جوامع در علوم دین.۱۴. ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان مشهور به شیخ مفید (متوفی ۴۱۳ ق.)، از دانشمندان کم مانند عالم اسلام.
شاگردان
۱. سید عبدالله جرجانی، مشهور به ابوزید کیابکی.۲. شیخ محمد حلوانی.۳. شیخ جعفر دوریستی (متوفی حدود ۴۷۳ ق.).۴. شیخ طوسی (م ۴۶۰ ق.).۵. احمد بن علی بن قدامه مشهور به ابن قدامه (م ۴۸۶ ق.).۶. ابوالحسن هاشمی.۷. مفید نیشابوری (م ۴۴۵ ق.).۸. ابوبکر نیشابوری خزاعی (متوفی حدود ۴۸۰ ق.).۹. قاضی ابوبکر عکبری (م ۴۷۲ ق.).۱۰ مهیار دیلمی.
اولین دانشگاه
...

[ویکی شیعه] محمد بن حسین بن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن امام موسی کاظم(ع) (۳۵۹ق-۴۰۶ق) معروف به سید رضی از علمای بزرگ شیعه، گردآورنده سخنان امام علی(ع) با عنوان نهج البلاغه و برادر سید مرتضی.
سید رضی منصب های مهمی از جمله نقابت، قضاوت در دیوان مظالم و امیر الحاج در دوره آل بویه داشت. او از بزرگ ترین شاعران طالبیان و در زهد و تقوا مشهور و مورد احترام خاص و عام بوده است. سید رضی علاوه بر نهج البلاغه آثاری چون حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، المجازات النبویة، خصائص الائمة و تلخیص البیان فی مجازات القرآن دارد. وی در بغداد درگذشت و در آنجا به خاک سپرده شد. بعدها برادرش سید مرتضی جسد او را به کربلا منتقل کرد. از مشهورترین استادان وی می توان محمد طبری، ابوعلی فارسی، قاضی سیرافی، قاضی عبدالجبار معتزلی، ابن نباته، ابن جنی، شیخ مفید و سهل بن دیباجی را نام برد.
محمد بن حسین بن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن امام موسی کاظم مشهور به سید رضی و شریف رضی در ۳۵۹ق متولد شد. او از خاندانی بزرگ و از ساداتهاشمی و آل ابی طالب بود؛ از این روی به وی شریف می گویند. پدرش با پنج واسطه به امام کاظم(ع) امام هفتم شیعیان می رسد، مادرش نیز از نوادگان امام زین العابدین(ع) امام چهارم شیعیان است.

[ویکی اهل البیت] ابوالحسن محمد بن الحسین بن موسی (359-406ق) مشهور به سید رضی، فقیه و مفسر شیعه و استاد عصر خود در ادبیات عرب بود. مشهورترین اثر وی کتاب «نهج البلاغه» است.
ابوالحسن محمد بن الحسین بن موسی در سال ۳۵۹ ق. در محله شیعه نشین کرخ بغداد دیده به جهان گشود و نام زیبای «محمد» به خود گرفت. وی ملقب به «شریف رضی» و «ذوالحسبین» و... بوده و ما در زبان فارسی او را به نام «سید رضی» می شناسیم.
سید رضی از خانواده ای اصیل و از نسل ائمه معصومین علیهم السلام است و نسبش از طرف پدر به امام کاظم علیه السلام و از طرف مادر به امام زین العابدین علیه السلام می رسد. پدرش «حسین بن احمد» معروف به طاهر ذوالمناقب شخصیتی بزرگ داشت و مردی بلند آوازه بود. او به عنوان نامی ترین شخصیت علوی عصر بارها به منصب «نقابت» یعنی سرپرستی علویان و سادات دودمان ابوطالب و امارت حاج یعنی رسیدگی به امور زائران خانه خدا که مناصبی بس بزرگ بود رسید. همچنین خلفای عباسی و سلاطین آل بویه و حمدانی سوریه و... از وجود او که دارای عقل و تدبیری قابل تحسین و نفوذ کلامی زایدالوصف بود، برای میانجی گری استفاده کرده، و پیوسته برای تامین این منظور از جانب آن ها به سفارت می رفت.
به گفته ابن ابی الحدید معتزلی دانشمند نامی عامه در مقدمه شرح نهج البلاغه ضمن شرح حال سید رضی «مشکل نبود که در این میانجی گری ها به سرپنجه تدبیر و اندیشه او حل و فصل نگردد».
ما در سید رضی «فاطمه» دختر بافضیلت حسین بن احمد علوی معروف به «داعی صغیر» است. که از دانشمندان عصر بوده است. به گفته بعضی از دانشمندان، شیخ مفید مرجع اعلم عصر و پیشوای شیعیان آن روز کتاب «احکام النساء» را به خاطر آن بانوی دانشمند بافضیلت نوشته و در آغاز آن اشاره به شخصیت ممتاز وی نموده است.
فاطمه مادر سید رضی و همسر طاهر ذوالمناقب و دختر داعی صغیر، نوره ی حسن بن علی معروف به «ناصر حق» و «ناصر کبیر» است که از شخصیت های بزرگ علمی عصر و از قهرمانان خاندان پیغمبر بوده، و بیشتر مردم مازندارن و گیلان و دیلم و نواحی اطراف قزوین تا گیلان را به دین اسلام و مذهب پاک تشیع مشرف ساخت، و در حقیقت، اسلام و تشیع مردم مازندران و گیلان و رودبار یادگار جد مادری سید رضی است که مرد علم و شمشیر بوده، و با قیام خود مزدوران بنی عباس را که سیاه جامگان خوانده می شوند از آن جا بیرون کرد و سال ها با سامانیان که وابستگان به دربار خلافت آل عباس بودند، پیکارها نمود.
سید رضی از جانب پدر با چهار واسطه به حضرت موسی بن جعفر امام کاظم علیه السلام می پیوندد، و از طرف مادر نیز با شش واسطه به حضرت امام زین العابدین علی بن الحسین علیه السلام نسبت می رساند. نیاکان پدری و مادری او تا امام معصوم همگی از اعلام دین و علمای مذهب و شخصیت های سرشناس شیعه و مردان دلیر و نامور و خدمتگذاران صمیمی اسلام بوده اند، به شرحی که در کتاب مفصل خود آورده ایم.
سید رضی با این نسبت کوتاه به ائمه ی طاهرین که از هر دو سوی نیز به سالار شهیدان امام حسین علیه السلام منسوب است، از افتخاری دیگر زائد بر افتخاراتش برخوردار می باشد. این معنی را ابوالعلای معری شاعر نابغه دانشمند معروف در شعری یادآور شده است.

[ویکی فقه] سید رضی (جعفری). «سید رضی» تالیف سید محمدمهدی جعفری به زبان فارسی است. نویسنده در این اثر تلاش کرده است که پرده های ابهام را از زندگی علمی، فرهنگی و سیاسی سید رضی کنار زده و اندیشه او را به جوانان امروز بهتر بشناساند.
کتاب در هشت فصل تنظیم شده که به ترتیب مشتمل بر این عناوین است: روزگار سید رضی، زندگانی سید رضی و خانواده، استادان و شاگردان، آثار و نوشته ها، میراث ادبی و هنری، در آئینه آثار، نقابت و خلافت، منزل آخر.
گزارش محتوا
نویسنده در پیش گفتار کتاب گرایش خود، به تالیف کتاب را این گونه تشریح می کند: «شناختن و شناسانیدن بنیانگذاران فرهنگ امروز و سازندگان فرهنگ بشری و والای اسلامی ، برای نسل جوان و برنامه ریزان فرهنگی، از نان شب واجب تر است». نگارنده از هنگام انس پیدا کردن با نهج البلاغه ، و افتخار بررسی و پژوهش در این اثر بزرگ، کوشید تا مؤثر را هم بشناسد، و برای برطرف کردن ابهام ها و زدودن تیرگی های راه رسیدن به نهج البلاغه، آن مرد بزرگ و دانشی سترگ و فرهیخته تاریخ ادب را بشناساند. دعوت و تکلیف دست اندرکاران «طرح نو» برای شرکت در معرفی چهره ای از «بنیانگذاران فرهنگ امروز» به جوانان این نسل، مشوق من در ترسیم چهره سید رضی رحمة الله علیه شد. و با وجود فراوانی منابع پیرامون زندگی و اندیشه و آثار سید، اما به علت اختلاف نظرها، به اثر بی نقاب و بی دروغ او، اشعار وی، برای شناسانیدن اندیشه و آرمان و زندگی کوتاه، اما پر بارش، دست یازیدم که گر چه طرحی است ابتدایی، لیکن امید است با همت بلند جوانان فرهنگدوست تکمیل و روشن گردد».
← تشبیه دانشمندان
۱. ↑ سید رضی ،جعفری،ص۱۰.
منبع
...

[ویکی نور] سید رضی (جعفری). «سید رضی» تألیف سید محمدمهدی جعفری به زبان فارسی است. نویسنده در این اثر تلاش کرده است که پرده های ابهام را از زندگی علمی، فرهنگی و سیاسی سید رضی کنار زده و اندیشه او را به جوانان امروز بهتر بشناساند.
کتاب در هشت فصل تنظیم شده که به ترتیب مشتمل بر این عناوین است: روزگار سید رضی، زندگانی سید رضی و خانواده، استادان و شاگردان، آثار و نوشته ها، میراث ادبی و هنری، در آئینه آثار، نقابت و خلافت، منزل آخر.
نویسنده در پیش گفتار کتاب گرایش خود، به تألیف کتاب را این گونه تشریح می کند: «شناختن و شناسانیدن بنیانگذاران فرهنگ امروز و سازندگان فرهنگ بشری و والای اسلامی، برای نسل جوان و برنامه ریزان فرهنگی، از نان شب واجب تر است».
نگارنده از هنگام انس پیدا کردن با نهج البلاغه، و افتخار بررسی و پژوهش در این اثر بزرگ، کوشید تا مؤثّر را هم بشناسد، و برای برطرف کردن ابهام ها و زدودن تیرگی های راه رسیدن به نهج البلاغه، آن مرد بزرگ و دانشی سترگ و فرهیخته تاریخ ادب را بشناساند. دعوت و تکلیف دست اندرکاران «طرح نو» برای شرکت در معرفی چهره ای از «بنیانگذاران فرهنگ امروز» به جوانان این نسل، مشوق من در ترسیم چهره سیّد رضی(ره) شد. و با وجود فراوانی منابع پیرامون زندگی و اندیشه و آثار سید، اما به علت اختلاف نظرها، به اثر بی نقاب و بی دروغ او، اشعار وی، برای شناسانیدن اندیشه و آرمان و زندگی کوتاه، اما پر بارش، دست یازیدم که گر چه طرحی است ابتدایی، لیکن امید است با همت بلند جوانان فرهنگدوست تکمیل و روشن گردد».
جعفری دانشمندان را به پرچم های راهنمایی تشبیه می کند که پیوسته سالکان راه کمال و جویندگان رشد و تعالی را راهنمایی می کنند، و به فراز می خوانند. در این میان، تنگ نظری و باورهای کوتاه مذهبی و تعصب های کور فرقه ای مخالفان از یکسو و شدّت دوستی، و تحت تأثیر کار گران سنگ و بزرگ او قرار گرفتن موافقان از سوی دیگر، مانع روشن شدن حقیقت وجودی سید رضی(ره) نویسنده بزرگ نهج البلاغه شده ا ست.

[ویکی فقه] سیدرضی (مزار). مزار سیدرضی، زیارتگاهی است منسوب به سیدرضی، که نزدیک آستان کاظمین قرار دارد.سیدرضی برادر کوچک تر سیدمرتضی که نسب اش به امام کاظم (علیه السّلام) می رسد و از علمای مشهور شیعه و گردآورنده کتاب شریف نهج البلاغه است و شهرت جهانی اش بیشتر به خاطر تدوین کتاب نهج البلاغه است؛ علاوه بر نهج البلاغه آثار دیگری هم از وی به یادگار مانده است.درباره محل دفن وی اختلاف است ولی امروزه مزاری در نزدیکی آستان کاظمین به وی منسوب است که برخی قرائن آنرا تایید می کند.
ابوالحسن محمد بن ابواحمد حسین بن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن امام موسی کاظم (علیه السّلام)، مشهور به سیدرضی یا شریف رضی، برادر کوچک تر سیدمرتضی و از علمای مشهور شیعه و گردآورنده کتاب شریف نهج البلاغه است. پدر وی، ابواحمد حسین بن موسی، از سادات جلیل القدر و نقیب سادات در زمان خود بود و مادر وی نیز بانویی جلیل القدر از سادات علوی، از نوادگان حسن بن علی، ملقب به الناصر للحق (از امرای دولت علویان طبرستان) بود.وی در بغداد به دنیا آمده
ثعالبی، عبدالملک، یتیمة الدهر، ج۳، ص۱۵۵.
سیدرضی در سن ۴۷ سالگی، در روز یکشنبه، ششم محرم سال ۴۰۶ ه. ق، از دنیا رفت و او را در خانه خود، نزدیک مسجد انباریین در محله کرخ بغداد، به خاک سپردند.
خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۴۰.
۱. ↑ ثعالبی، عبدالملک، یتیمة الدهر، ج۳، ص۱۵۵.
...