سیدابوالمکارم ابن زهره

[ویکی فقه] حمزه بن علی بن زهره، کنیه اش ابوالمکارم و معروف به سید ابوالمکارم ابن زهره است. می توان گفت این سید بزرگوار و عظیم الشأن از بزرگان شیعه و از عالم ترین و معروف ترین عالمان خاندان ابن زهره است. وی فقیه، اصولی، متکلم، نحوی و از ثقات و نقیب سادات حلب و معروف ترین فرد این خاندان بوده است؛ تا آن جا که هر گاه «ابن زهره» بدون قرینه ای به کار رود مقصود اوست و کنیه ابن زهره انصراف به ایشان دارد.
پدر او، علی بن زهره، مردی فاضل و از فقهای امامیه بود. به نوشته ابن عدیم و طبّاخ وی نواده زهره کبیر بوده است، بنابراین نسبش با نُه واسطه به امام جعفرصادق (علیه السلام) می رسد.نوشته ای با خط خوش نیز که بر لوح قبر او کشف شده، این نظریه را تأیید می کند لیکن افندی، به اشتباه او را نواده زهره صغیر به شمار آورده است و بر همین اساس، به گفته خوانساری نسب او با دوازده واسطه به امام صادق (علیه السلام) می رسد.
فعالیت علمی
ابن زهره، علاوه بر پدرش، نزد ابوعبدالله حسین بن طاهر صوری، فقیه شیعی؛ ابن نقاش، فقیه موصلی، شاگرد یکی از تلامذه شیخ مفید ؛ ابن حاجب حلبی، زاهد و استاد قرائت، تلمذ کرد. از راویان و شاگردان ابن زهره برادرش، عبدالله بن علی بن زهره، محمد بن عبدالله بن علی بن زهره، محمد بن المشهدی مؤلف المزار، معین الدین مصری، که به گفته حرّعاملی فقیهی فاضل بوده، و شاذان بن جبرئیل، فقیه قمی شایان ذکرند.بنابر گفته خوانساری ابن ادریس حلّی (متوفی ۵۹۸) فقیه نقّاد و نکته سنج شیعی با ابن زهره مکاتبه داشته و از او روایت کرده است؛ با اینهمه در باب مزارعه کتاب السّرائر بر نظریه ابن زهره ـ مبنی بر معاف بودن زارع از پرداخت زکات ـ می تازد و او را مورد انتقادی سخت قرار می دهد.البته ابن ادریس همواره در انتقاد از علما و از جمله شیخ طوسی، سخنانی تند می گفته است.
فعالیت اجتماعی
ابن زهره، افزون بر پایه بلند علمی، رهبری دینی شیعه را در حلب بر عهده داشت و مورد توجه شیعیان بود، به گونه ای که وقتی صلاح الدین ایّوبی در ۵۷۰ حلب را به محاصره خویش درآورد و حاکم نوجوان حلب، ملک صالح بن نورالدین زنگی (متوفی ۵۷۷)، با التماس از مردم استمداد کرد تا از شهر دفاع کنند، شیعیان حلب، پشتیبانی خود را مشروط به شرایطی کردند، از جمله آن که در مسائل معاملات و نکاح آنان ابوالمکارم ابن زهره مرجع باشد و حاکم حلب بناچار پذیرفت.
خصوصیات
...