سوره بقره

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بَقَره ، دومین و طولانی ترین سوره قرآن مجید، دارای تعداد واحد موضوعی رکوع ، ۲۸۶ آیه و ۶۲۲۱ کلمه و ۲۶۹۵۱ حرف است.
در ترتیب مصحف ، سوره بقره نخستین سوره از مجموعه «سبع طُوَل » سوره های طولانی آغازین قرآن به حساب می آید.
محتوای سوره
۱- بحث هائی پیرامون توحید و شناسائی خدا مخصوصاً از طریق مطالعه اسرار آفرینش آمده است.۲- بحث هائی در زمینه معاد و زندگی پس از مرگ، مخصوصاً مثال های حسّی آن مانند داستان ابراهیم و زنده شدن مرغ ها و داستان عزیر.۳- بحث هائی در زمینه اعجاز قرآن و اهمیت این کتاب آسمانی.۴- بحث هائی بسیار مفصل و طولانی درباره یهود و منافقان و موضع گیری های خاص آنها در برابر اسلام و قرآن، و انواع کارشکنی های آنان در این رابطه.۵- بحث هائی در زمینه تاریخ پیامبران بزرگ مخصوصاً ابراهیم(علیه السلام) و موسی(علیه السلام).۶- بحث هائی در زمینه احکام مختلف اسلامی از جمله نماز، روزه، جهاد در راه خدا، حج و تغییر قبله، ازدواج و طلاق، احکام تجارت و دین، و قسمت مهمی از احکام ربا.۷- بحث های فراوانی در زمینه انفاق در راه خدا.۸- مسأله قصاص و تحریم قسمتی از گوشت های حرام و قمار و شراب و بخشی از احکام وصیت و مانند آن. مقدمه با تأکید بر تردیدناپذیری هدایت قرآن کریم آغاز می شود؛ سپس به گروه بندی مردم در برابر منادیان خدا و کتاب او می پردازد آیه های - و رویکردهای مختلف اهل کتاب ، به ویژه یهودان را در زمان نزول آیات بیان می کند. آن گاه در پی فراخواندن همگان به بندگی خدا و تقوای الهی ، با بیانی دیگر به نفی تردیدها از قرآن کریم پرداخته است و ستیزه جویان با پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلم) و قرآن را وعده عذاب ، و خداباوران شایسته را مژده بهشت می دهد. در مقام براعت استهلال ، به خرده گیریهای یهودان از تمثیلهای قرآن اشاره می کند و از پیمان شکنی ، ناجوانمردی و فسادانگیزی ، به عنوان عامل عمده زیان کاری کافران یهودیان سخن به میان می آورد. پس از آن ، به فراخوان عمومی بندگی و فرمان برداری خداوند باز می گردد و کفر ورزیدن به خدای یکتا را، پدیده ای بس شگفت می نمایاند؛ زنده کردن مردگان را کار مستمر خداوند، و پیشگاه خداوند سبحان را پایان راه تمامی مؤمنان و کافران عنوان می کند. آن گاه با اشاره به آغاز آفرینش زمین ، پیدایش آسمان ، داستان خلقت آدم و حوا، گفت و گوی فرشتگان با خدا و سجده آنان به آدم ، ابلیس را به موجب نافرمانی خدا پیشرو و پیشتاز کافران قلمداد می کند و سرانجام ، سرگذشت بهشت آدم و فریب ابلیس و هبوط انسانهای نخستین را بر زمین ، مقدمه ای قرار می دهد که بیان کند «راز رستگاری ، پیروی از هدایت الهی ، و کفر و تکذیب ، سبب بدبختی و عذاب ابدی است ». در پی این مقدمه کمابیش طولانی - که پس از فاتحة الکتاب ، مدخل و پیش درآمدی مناسب برای تمامی آیات و سور قرآن کریم نیز دانسته شده است .
وجه مشترک با سور دیگر
سوره بقره به سبب همانندی حروف مقطعه آغازین آن ، با سوره دیگر آل عمران ، عنکبوت ، روم ، لقمان و سجده ، دارای وجه مشترکی با آنهاست برای آگاهی از مستندات قرآنی - حدیثی این نظریه ، با در نظر گرفتن مضامین این چند سوره و در قیاس با دیگر سوره های قرآن کریم ، محور موضوعی مشترکشان «آیین رفتار و برخورد مسلمانان با هواداران و پیروان دیگر ادیان » است که در سوره مکی از این مجموعه ، بیشتر به مبانی و راهبردهای نظری ، و در دو سوره مدنی بقره و آل عمران ، روشها و راه کارهای عملی آن طرح و شرح شده است . محور بیان در سوره بقره ، بیشتر بنی اسرائیل و قوم یهود، و در سوره آل عمران ، بیشتر نصارا هستند. سوره بقره از این دیدگاه ، مشتمل بر مقدمه ای مبسوط آیه های -۹، دو بخش آیه های ۰-۴۱، ۴۲- ۸۳ و خاتمه آیه های ۸۴-۸۶ است .
وجه تسمیه
...

[ویکی شیعه] سوره بقره، بزرگترین سوره قرآن کریم. این سوره ۲۸۶ آیه دارد و از سوره های طِوال است و تقریبا ۲/۵ جزء از کل قرآن را در برمی گیرد. آیة الکرسی، آیه قبله، و بلندترین آیه قرآن (آیه ۲۸۲)، در این سوره قرار دارد. سوره بقره، هم از اصول عقاید سخن گفته و هم دربر دارنده احکام فقهی فراوانی است. داستان معروف گاو بنی اسرائیل و بهانه های بنی اسرائیلی نیز از جمله مطالب این سوره است.
در روایتی از پیامبر(ص) آمده سورهٔ بقره با فضیلت ترین سوره قرآن و آیة الکرسی بافضیلت ترین آیهٔ آن است.
بَقَرَه به معنای گاو ماده است. نام سورهٔ بقره، به داستان گاو بنی اسرائیل اشاره دارد که در آیات ۶۷ تا ۷۳، از آن سخن گفته شده است. قرآن در این داستان « بهانه های بنی اسرائیلی » را نشان داده است.

[ویکی اهل البیت] سوره بقره دومین سورهقرآن کریم و بزرگترین سوره آن است به نحوی که از جزء اول قرآن شروع شده و در جزء سوم پایان می پذیرد.
سوره بقره به اتفاق مفسران مدنی است و روایاتِ سبب نزول نیز آن را تأیید می کند.
این سوره در ترتیب مصحف دومین و در ترتیب نزول 85 86 یا هشتاد و هفتمین سوره است که پیش از آن سوره مطففین و پس از آن سوره انفال یا سوره آل عمران نازل شده است. در ترتیب مصحف امیرمؤمنان، نخستین سوره از اولین جزء از 7 جزء این مصحف شریف است.
سوره بقره اولین سوره مدنی است که پس از هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مدینه به تدریج و در زمان های پراکنده نازل شده است. برخی سوره مطففین را اولین و سوره بقره را دومین سوره مدنی شمرده اند.
زمان شروع نزول سوره به درستی روشن نیست و برخی گفته اند: 6 ماه پس از هجرت نبوی نزول آن آغاز شده است. درباره پایان نزول سوره نیز گفته اند: نزول بخشی از آیات آن در ماه رمضان سال دوم هجری همزمان با جنگ بدر پایان یافته و پس از آن سوره انفال نازل شده است. بنابراین قول، مقطع زمانی نزول سوره بقره یا 18 ماه آغاز هجرت است (از ربیع الاول سال یکم هجری تا ماه رمضان سال دوم) یا 12 ماه (از ماه رمضان سال اول تا ماه رمضان سال دوم).
بخش اندکی از آیات آن نیز پس از این تاریخ نازل شده است؛ از جمله آیات 196 ـ 203 که در حجة الوداع نازل شده و «حج تمتع» را تشریع می کند و آیات 275 ـ 280 که بر حرمت ربا تأکید دارد و پس از سوره آل عمران نازل شده است، حتی برخی این آیات را جزو آخرین آیات نازل شده از قرآن یاد کرده اند؛ همچنین آیه 281 که در حجة الوداع نازل شده و آخرین آیه فرود آمده بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است.
تأمل در مضامین این سوره نیز نزول آن را در مقطع زمانی مذکور تأیید می کند زیرا حوادث و مناسبت های سال اول و دوم هجرت مانند تغییر قبله در آن سوره منعکس شده است.
سوره بقره از «سور طوال» قرآن، بلکه طولانی ترین سور قرآن و دارای 6143 کلمه است. تعداد آیاتش بنابر شمارش قاریان کوفه 286 است که این تعداد مشهورترین عدد و مطابق با مصحف رایج و شمارش امیرمؤمنان، علی علیه السلام است.

پیشنهاد کاربران

بر اساس بینش و باور و ایمان فردی من، انسان در طول تاریخ پیدایش خود روی کره زمین تاکنون و یا به بیانی دیگر از دوران مهد کودک تاریخ اندیشه، فکر، خیال، تصور و تَوَهُم تا به امروز نتوانسته است بین دو نوع خدای زیر فرق و تمیز قائل شود:
...
[مشاهده متن کامل]

الف - خدای حقیقی و واقعی، بیکران و بینهایت یعنی بدون کرانه و نهایت، اول، وسط، آخر، درون و بیرون همه چیز و همه کس، ظاهر و باطن این واقعیت و طبیعت و یا بطور کلی محتوا و محیط هرکدام از گیتی ها یا کیهان ها و یا جهان های متناهی، مساوی، موازی و بیشمار که در محتوای هرکدام از آنها دارای هفت سیما یا چهره و یا جمال و جلال کلی می باشد بصورت هفت سامان یا نظام کلی کوانتمی در قالب هفت عالم یا دنیا به شکل آسمان ها و زمین های هفتگانه و هرآنچه که بین آنهاست، لذا هیچ موجود و هیچ چیز دیگری چه شهودی و چه غیبی غیر از او نه وجود دارد و نه میتواند وجود داشته باشد. موجود بودن یا وجود داشتن این نوع خدا هرگز از طرف انسان به هیچگونه اثباتی هیچگونه نیازی نداشته و ندارد و نخواهد داشت بلکه خود انسان نیازمند شناخت اوست.
ب - خدای لفظی، کلمه ای، واژه ای، مفهومی و ایده ای با نام های گوناگون در زبان های مختلف انسانی که فقط در زبان و خط و فهم و عقل ناقص و محدود انسانی از موجودیت برخوردار ست و در خارج از آنها هیچگونه مصداق و مثال بیرونی ندارد و درست به همین دلیل و علت کلیه سعی و کوشش های برهانی و استدلالی انسان در اثبات وجود این نوع خدا در اعصار گذشته و حال و آینده همیشه با شکست مواجه بوده و هست و خواهد بود.
انسان میتواند مشروط بر اینکه بخواهد، از امروز به بعد و بسوی آینده خدای نوع اول را علمی و یا خدا از دیدگاه علمی بنامد و خدای نوع دوم را اسطوره ای، افسانه ای، حماسی، ایلیاتی، طایفه ای، قبیله ای، قومی، ملی، آئینی، دینی، مذهبی، ایدئولوژیکی، الاهیاتی، کلامی، فلسفی، عرفانی و آتئیستی.
خدای نوع اول یا خدا از دیدگاه علمی در طول تاریخ پیدایش انسان روی کره زمین تاکنون، هیچ انسان هایی را در بین اقوام یهود، عرب، عجم و هیچ قوم دیگری تحت عناوین سوشیانت، ناجی، شفابخش، نبی، پسر، رسول، ولی، والی و هیچ عنوان دیگری برای تربیت و هدایت بشر بسوی معنویت های حقیقی و نور و روشنائی انتخاب، اعزام و ارسال ننموده و در گوش سر هیچ انسانی یک جمله یا جملاتی را تحت عنوان آیه و آیات نجوا و زمزمه نکرده است چه بطور مستقیم و بدون واسطه و چه غیر مستقیم یا باواسطه. برای انسان خردمند امروز و آینده شاید مفید و ثمر بخش و راه گشا باشد بداند که وعده های بهشت و جهنم از طرف خدای حقیقی و واقعی و به امر و خواست وی به انسان داده نشده اند بلکه از طرف بنیانگذاران آئین ها و ادیان و مخترعین یوغ های سنگین و سبک شرایع آئینی و دینی به عنوان دو ضمانت نامه سفت و سخت اجرائی در دفاع جانبازانه از آئین و دین و حفظ یوغ شریعت بر دوش پیروان در عمل، با هدف و قصد و نیت و انگیزه باطنی و آرزوی پنهانی زنده نگه داشتن نام و نشان و اثر خویش در ذهن و زبان و خط و خاطره انسان بخصوص پیروان و به ویژه در حافظه تاریخ. تکالیف سنگین و اعمال دست و پاگیر و بازدارنده رشد و نمّو قوای ادراکی فهم و عقل و کُند کننده احساسات و عواطف و افکار و خیالات و تصورات و در عوض تقویت کننده ابهامات و اوهامات و خرافات از قبیل ستایش و پرستش، نیایش و مناجات، دعا و عبادات، طاعت و بندگی، تسبیح و ذکر، احداث معابد و قربانی حیوانات در اطراف آنها، زیارت اماکن به اصطلاح مقدسه و سرانجام تعیین قبله گاه و اوقات شرعی از طرف خدای حقیقی و واقعی و به امر و خواست وی و از آسمان نازل نشده و در پیش پا و روی انسان قرار داده نشده اند بلکه جملگی بدون استثناء میراث دوران حاکمیت آیین های بت پرستی بوده و میباشند. آئین یکتا پرستی هم از طرف خدای حقیقی و واقعی و به امر و خواست وی و از آسمان نازل نشده و بر هستی و وجود انسان آئینی و دینی تحمیل نگردیده بلکه بر خاسته از دل و زمینه های دوران حاکمیت آیین های بت پرستی بوده و لذا هیچ تهفه بدرد بخوری به حال انسان نبوده و هیچ چیز دیگری نمی باشد غیر از فرزند راستین، وارث برحق، ادامه دهنده راه و کمال نهائی جمیع آئین های بت پرستی. همچنین مفید خواهد بود بدانیم که تقسیم افراد انسانی در جوامع مختلف بشری به دو بخش وسیع یا به دو جبهه یا جناح بزرگ؛ یکی موئمنین و درستکاران و راستگویان و دیگری کفار و گناه کاران و دروغ گویان از طرف خدای حقیقی و واقعی و به امر و خواست وی صورت نگرفته بلکه بنیانگذاران آئین ها و ادیان و مخترعین یوغ های سنگین و سبک شرایع آئینی و دینی، موافین و طرفداران و پیروان کلام ها یعنی محصولات احساسات و افکار و خیالات و تصورات اوهامی خود را موئمن و بیگناه و صوابکار و بهشتی نامیده و مخالفین را کافر و گناهکار و بدکار و جهنمی.
از آنجاییکه انسان چیز دیگری نمیباشد غیر خود خدای حقیقی و واقعی در قالب های جزئی زنده انسانی، لذا محتوای هر کتابی کلام جزئی خدا می باشد به کمک حواس و فهم و عقل با ابزار های حسی و فکری و خیالی و تصوری و توهمی و زبان و قلم و خط محدود و ناقص انسانی در اعصار و شرائط مختلف تاریخی و نه کلام و زبان و خط کامل خدا در حالت کلی و بیکرانی. لذا محتوای کتب علمی به حقیقت و واقعیت بسیار نزدیک ترند تا محتوای کتب وحیانی و حدیثی و روائی دینی و فلسفی و عرفانی.
اگر یوسف به عنوان برده ی خریداری یا فروخته شده به مصر نمی رفته بود، آنگاه به احتمال قوی یا قریب به یقین، موسا در مصر متولد نمی شد و به درگاه فرااو ( فرعون ) راه نمی یافت و دین یهودیت به پیدایش نمی رسید و سپس دین مسیحیت هم در رقابت با آن به ظهور نمی رسید و سرانجام دین اسلام هم در رقابت سر سختانه با آن دو دین تولد نمی یافت. یَهوَه تحت عنوان آقا یا سرور دنیای قوم یهود؛ آبّا یا بابای ایسا و یا پدر آسمانی اقوام مسیحی و الله قوم عرب ساکن سرزمین حجاز و بقیه اقوام مسلمان تحت عنوان نور سماوات و الارض، فقط لفظ یا کلمه و یا واژه اند و فاقد هرگونه قابلیت یا استعداد دیگری می باشند غیر از اینکه بر زبان جاری گردند و به کمک دست و قلم روی کاغذ نوشته شوند و در خاطره ثبت و ضبط و به یاد سپرده شوند. لذا نه یَهوَه به شکل شعله های آتش در بین شاخ و برگ های یک بوته سر سبز روی کوه سینا و یا در قالب یک ابر قطور بر فراز قله آن با موسا حرف زده و نه آبّا یا بابا و یا پدر آسمانی ایسا از طریق زبان وی با شنودگان سخن گفته ونه الله به یک موجود خیالی - اوهامی تحت نام جبرئیل ( همان گابریئل، فرشته خیالی ماریا یا مریم ) امر کرده که برو و از طرف من در گوش سر و دل مبارک محمّد در قالب وحی چنین و چنان قُل یا بگو. خدای حقیقی و واقعی در حالت کلی و بیکرانی در اعصار گذشته و حال و آینده هرگز با انسان هیچ حرفی نزده و نمیزند و نخواهد زد، نه در دنیا و نه در برزخ و نه در آخرت. ما انسان ها بسوی خدای حقیقی و واقعی در حرکت و سفر نیستیم بلکه بهمراه وی ( یعنی ظاهر و باطن این واقعیت و طبیعت یا بطور کلی این عالم یا دنیا به شکل این آسمان و زمین و هرآنچه که بین آنهاست ) با هدف بازگشتن به همان حالت آفرینش اولیه در نهایت کمال ایده آل خوبی و زیبایی، اعتدال و نظم و هماهنگی با کمیت و کیفیت بهشت برین بر روی یک مسیر دایره ای شکل در حرکت و راه و سفریم . این سفر بسیار طولانی و دایره وار دنیوی، مقعطی، نزولی و صعودی محتوای کیهان یا جهان بین دو بهشت برین متوالی یعنی بین مبدء و معاد حقیقی و واقعی ( منظور از دیدگاه علمی و نه دینی ) فقط از یک راه و به یک روش معقول و منطقی و مطلق طی میشود که به خود خدای حقیقی و واقعی تعلق دارد ( و نه به گوهر مراد و جوهر ملاصدرا و حرکت جوهری وی ) . یعنی از طریق گردش دایره وار وقوع مهبانگ های هفتگانه بر اثر نوسانات خودکار و متوالی انبساط و انقباض در چهارچوب طرح مطلق آفرینش و بر اساس قوانین جاودانه و آئین نامه های اجرایی ثابت و پایدار و تغییر ناپذیر آن. در این زمینه خدمت خوانندگان گرامی لازم به عرض و اشاره میدانم که یکی از فرمولبندی های کلامی ژرف و بنیادی و بسیار مهم قرآنی به شکل سماوات سبع و الارض ( یعنی هفت آسمان طبقه بر طبقه یا محیط و محاط بر هم و یک کره ارض یا زمین در مرکز مشترک آنها از نوع هفت آسمان ارسطو در ارتباط با منظومه شمسی یا خورشیدی و هیت یا نجوم بطلمیوسی ) حقیقت ندارد بلکه بصورت السماوات و الارضین سبع یعنی آسمان ها و زمین های هفتگانه. همچنین لازم به اشاره می دانم که تصویر آسمانی - وحیانی - قرآنی در قالب سه کلمه به شکل 《 دنیا - برزخ - آخرت 》هم حقیقت ندارد، زیرا پایان عالم یا حالت برزخ برای هر فرد انسانی در طول این سفر بسیار طولانی و دایره وار دنیوی و تا پایان آن همیشه مصادف خواهد بود با بسته شدن مجدد نطفه در رحم مادر و بیداری و تولد دوباره در همین دنیا در مداراتی برتر از قبل و نه تا وقت رسیدن به معاد و برپائی قیامت کبری و فصل برداشت محصول در آخرت. با کمال احترام و فرو آوردن سر تعظیم و ابراز تواضع و فروتنی و ناچیز بودن در پیشگاه والای همه موئمنین پیرو کلیه آئین ها و ادیان به ویژه پیروان دین اسلام بخصوص ایرانیان مسلمان و غیر مسلمان. در پایان کلام کودکانه امروز خود که امیدوارم سر خوانندگان گرامی را بدرد نیاورده باشد، بیان چند بیت شعر کودکانه:
آفریدگار کائنات نیافریده ست ما را بهر طاعت و بندگی یا به لسان قرآن الا لیعبدون/ بلکه تا کند مارا راست و درست و حسابی وان هم نه بسان ماریا مادر ایسا یا مریم باک راه/ الا یعنی بلکه یا مگر به معرفت کامل ابعاد فراوان و بیکران خویش هدایت و رهنمون مارا/ تا سهیم گرداند و بهره مند نماید از عشق و زندگی بی آغاز و بی پایان، لایزال و جاودانه خویش مارا/ لذا شیخا گر خود نمی خواهی مخواه اما دست کم بگذار که دیگران رسند به سعادت های نسبی دینوی در همین جا و حال درین زمان و مکان/ در عوض پیشکش خود و جمیع گذشتگان و حال و آیندگانت باد انشاالله کلیه ی سعادت های برزخی و اخروی در لازمان و لامکان/. .
من معتقدم که محتوای معارف وحیانی هیچگونه نیازی به تعبیر خواب ندارند بلکه به تفسیر علمی و آنهم با هدف زدودن یا پاک کردن کلیه ی اباهامات و اوهامات و خرافات انبوه و فراوان انباشته شده بر روی چراغ حقیقت و نور آن و نه با هدف تطبیق شناخت و تئوری های علمی بر آیات یا جملات کتب به اصطلاح آسمانی و وحیانی.
این فکر و خیال و تصور درین سر و دل بی قرار من هرگز آرام نگیرند/ تا خود را در فکر و خیال و تصور و سر و دل جاودانه شاد پروردگارم به روشنی آفتاب نبینند/.

🕋 ترتیب سوره های قرآن کریم:
1 ) سوره فاتحه ( حمد )
2 ) بقره
3 ) آل عمران
4 ) نساء
5 ) مائده
6 ) انعام
7 ) اعراف
8 ) انفال
9 ) توبه ( برائت )
10 ) یونس
11 ) هود
12 ) یوسف
...
[مشاهده متن کامل]

13 ) رعد
14 ) ابراهیم
15 ) حِجر
16 ) نحل
17 ) اِسراء ( بنی اسرائیل )
18 ) کهف
19 ) مریم
20 ) طه
21 ) انبیاء
22 ) حج
23 ) مؤمنون
24 ) نور
25 ) فرقان
26 ) شعراء
27 ) نمل
28 ) قصص
29 ) عنکبوت
30 ) روم
31 ) لقمان
32 ) سجدة
33 ) احزاب
34 ) سبأ
35 ) فاطر
36 ) یس
37 ) صافات
38 ) ص
39 ) زمر
40 ) غافر
41 ) فصّلت
42 ) شوری
43 ) زخرف
44 ) دخان
45 ) جاثیه
46 ) احقاف
47 ) محمد
48 ) فتح
49 ) حجرات
50 ) ق
51 ) ذاریات
52 ) طور
53 ) نجم
54 ) قمر
55 ) الرحمن
56 ) واقعه
57 ) حدید
58 ) مجادله
59 ) حشر
60 ) ممتحنه
61 ) صف
62 ) جمعه
63 ) منافقون
64 ) تغابن
65 ) طلاق
66 ) تحریم
67 ) مُلک
68 ) قلم
69 ) حاقه
70 ) معارج
71 ) نوح
72 ) جن
73 ) مزّمّل
74 ) مدثر
75 ) قیامه
76 ) انسان
77 ) مرسلات
78 ) نبأ
79 ) نازعات
80 ) عبس
81 ) تکویر
82 ) انفطار
83 ) مطففین
84 ) انشقاق
85 ) بروج
86 ) طارق
87 ) اعلی
88 ) غاشیه
89 ) فجر
90 ) بلد
91 ) شمس
92 ) لیل
93 ) ضحی
94 ) شرح
95 ) تین
96 ) علق
97 ) قدر
98 ) بینه
99 ) زلزله ( زلزال )
100 ) عادیات
101 ) قارعه
102 ) تکاثر
103 ) عصر
104 ) همزه
105 ) فیل
106 ) قریش
107 ) ماعون
108 ) کوثر
109 ) کافرون
110 ) نصر
111 ) مسد
112 ) اخلاص ( توحید )
113 ) فلق
114 ) ناس

بپرس