سنگان

سنگان (تهران). سنگان نام روستا و منطقه ای کوهستانی و بسیار زیبا در شمال غربی تهران و کمی بالاتر از سولقان می باشد. ارتفاع روستای سنگان از سطح دریا ۲۱۰۰ متر است. این روستا دارای چهار محله ( محل پایین، محل وسط محل باغدره و محله بالا ) است. راه دسترسی به این روستا از طریق جادهٔ امامزاده داوود است. [ ۲] سنگان۳ اثر ملی ( آبشار و درخت چنار هزار ساله امام زاده قاسم و سبد سنگونی صنایع دستی سنگان ) در فهرست میراث طبیعی ایران دارد دارای سه امامزاده متبرکه نام این امامزادگان امامزاده سید علاء الدین در محلهٔ پایین، امامزاده سید عمادالدین در محلهٔ وسط و امامزاده قاسم در محله بالا است؛ در محلهٔ پایین یک تکیهٔ تاریخی وجود دارد که تاریخ نگاشته شده در سنگ قبرهای داخل دیوار تکیه مربوط به ۷۵۰سال قبل دورهٔ ایلخانان می باشد که بنای آن با رسمی شدن مذهب تشیع در دوره صفویه احداث شد و تا به حال دو بار مرمت و بازسازی گردیده و از معماری منحصر به فرد و بسیار زیبایی برخوردار است. تا چند سال قبل قبرهایی که آن ها را به زرتشتیان نسبت می دادند در مقابل این تکیه وجود داشت که اینک از سرنوشت آن ها اطلاعی در دست نیست.
ساکنین سنگان از دیرباز به زبان تاتی سخن می گویند گویش طهران قدیم. [ ۳] قدیمی ترین محله روستای سنگان، محلهٔ پائین نام دارد که ورود به سنگان نیز از طریق همین محله است. آثار بازمانده تاریخی به ویژه آرامگاه امامزاده های سه گانه سنگان، نشانگر قدمت طولانی این روستا است. به استناد نوشته های برخی از سنگ قبرها قدمت روستای سنگان به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش می رسد. فاصله تهران تا سنگان با اتومبیل حدود بیست الی بیست و پنج دقیقه است. شیب مسیر پس از عبور از باغ ها، به تدریج زیاد شده و بر روی یال های متعددی امتداد می یابد که دیواره ای سنگی تمام این یال ها را به دو میان تقسیم می کند. این دیواره بلند باعث به وجود آمدن آبشارهای بسیار شده است. سنگان، دارای یک آبشار بسیار زیباست که دسترسی به آن معمولاً نیاز به ۱ تا ۲ ساعت کوهپیمایی دارد که بر بالای این دره خودنمایی می کند. آبشار زیبای سنگان که با بلندی حدود ۳۰ متر بزرگ ترین آبشار استان تهران و جزو چند آبشار مرتفع ایران می باشد، دارای محوطه ای مسطح و مناسب برای اتراق و استراحت است. در طرف چپ آبشار هم با کمی فاصله غارهایی دیده می شوند. آبشار سنگان ۲۵۷۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در شمال آن قله پهنه حصار واقع شده است. رودخانه فصلی سنگان به طول دوازده کیلومتر از دامنه های شرقی کوه کرکو در ۳۵ کیلومتری شمال غربی تهران سرچشمه گرفته و پس از سیراب نمودن روستای سنگان به رود سولقان و کن می یزد.

سنگان (خواف). سَنگان شهری در استان خراسان رضوی واقع در شهرستان خواف و مرکز بخش سنگان است که در فاصله ۳۰۰ کیلومتری مشهد و ۲۴ کیلومتری خواف قرار گرفته است . طبق گفته ی کارشناسان سنگان دارای بزرگترین معدن سنگ آهن در خاورمیانه می باشد و ازین رو به پایتخت سنگ آهن خاورمیانه معروف است . این شهر در گذشته سنجان نام داشته و پیشینه ی تاریخی آن به دوران پیش از اسلام باز میگردد همچنین نام این شهر در نوشته های تاریخدانان از جمله کتاب نزهت القلوب اثر حمدالله مستوفی آمده است. از سوغاتی های شهر سنگان میتوان آبنبات مخصوص و پسته را نام برد . در بخش صنایع دستی تنورسازی ، نمدمالی - نمدبافی و قالیچه بافی در این شهر وجود دارد که مواد اولیه آنها توسط دست اندرکاران این حرفه تولید می شود. [ ۱] این شهر در دامنه های جنوبی رشته کوه کوهسرخ قرار دارد. [ ۲]
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۲٬۴۴۳ نفر ( در ۳٬۱۱۷ خانوار ) بوده است. [ ۳]
گفته میشود پس از حمله اعراب مسلمان به ایران و در هم شکستن امپراطوری ساسانی عده ای از زرتشتیان سنجان به هند مهاجرت کردند ، باتوجه به منابع تاریخی این مهاجران ایرانی دو دسته بودند دسته ای از سنجان واقع در خراسان رضوی و دسته ای از شهر ساری واقع در استان مازندران به جزیره هرمز و از آنجا به هند مهاجرت کردند ، کتاب قصه سنجان که نزد پارسیان هند به عنوان سند موثقی از تاریخ پیشینیانشان است گویای این روایت می باشد .
سنگان یا سنجان شهری باستانی که در ولایت خواف، ربع نیشابور، خراسان قرار داشته است.
حمدالله مستوفی در نزهت القلوب گفته است:
سلامه، سنجان، زوزن از توابع خواف است که ملک زوزن در آنجا عمارت عالی بنا کرده است.
سنگان دارای بزرگترین معدن سنگ آهن خاورمیانه می باشد. [ ۴]

سنگان (دشتیاری). سنگان، روستایی در دهستان باهوکلات بخش باهوکلات شهرستان دشتیاری در استان سیستان و بلوچستان ایران است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا برابر با ۹۰۵ نفر ( ۲۰۸ خانوار ) بوده است. [ ۱]

سنگان (نهبندان). سنگان روستایی در دهستان عربخانه بخش شوسف شهرستان نهبندان استان خراسان جنوبی ایران است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا کمتر از ۳ خانوار بوده است. [ ۱]