سنت از دیدگاه فریقین

[ویکی فقه] در آئین اسلام ، سنت در درجه دوم اهمیت پس از قرآن کریم، قرار دارد، و به قرآن مرتبط است و هرگز از آن جدایی ندارد و از حیث اصل و منبع و حجیت و الزامی بودن احکام و دستورها از قرآن کمتر نیست، زیرا سنت از شخصی صادر شده است که خداوند او را در فرموده اش توصیف فرموده: «از سر هوای نفس سخن نمی گوید». تردیدی نیست که سنت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) خود حجت است و همانگونه که از طریق قرآن عزیز و احادیث رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) ثابت خواهیم کرد، پیروی از این سنت واجب است، همین سنت در صورتی که انتساب آن به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) ثابت گردد، پس از رحلت آن بزرگوار نیز بر حجیت خود باقی است.
سنت در لغت به معنای راه و روش است، خواه نیک باشد خواه بد، و به این معناست سخن پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم): «من سن سنة حسنة فله اجرها و اجر من عمل بها الی یوم القیامة و من سن سنة سیئة فعلیه وزرها و وزر من عمل بها الی یوم القیامة». یعنی: هر که طریقه ای نیکو بنیان نهد پاداش آن و پاداش هر که تا روز قیامت بدان عمل کند، از آن او خواهد بود و هر که شیوه ای بد بنیان گذارد، گناه آن و گناه هر که تا روز قیامت بدان عمل کند برای او خواهد بود.سنت از منظر اهل سنت شامل سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و سنت صحابه است، در حالی که از نظر شیعه سنت به، سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و سنت اهل بیت (علیهم السّلام) توسعه داده می شود.
← سنت در اصطلاح
قرآن کریم حجت است و حجیت آن قطعی است، زیرا ثبوت تواتر آن، دلیلی بر قطعی بودن صدور و نسبت آن به خدای عزوجل است. دیگر این که قرآن به ذات خود مصون و محفوظ است و زیادی و کاستی و تحریفی در آن وجود ندارد، همه ی این موارد تنها مربوط به قرآن کریم است، بنابر این حجیت سنت، کدام است؟ آیا حجیت سنت قطعی است یا ظنی؟برای بحث و بررسی در این زمینه نیازمند دو منبع اصلی و اساسی، قرآن کریم و سنت، یعنی جایگاه آن در احادیث رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) هستیم، در این جا باید اشاره کرد که سنت حجت است و همه مسلمانان بر این اعتقادند که باید به سنت مراجعه شود، خدای عزوجل در قرآن کریم در آیاتی بر وجوب مراجعه به رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و اولوالامر که از نظر عصمت در رتبه آن حضرت اند، دلالت دارد، به ما دستور داده که سنت را از آنان بگیریم و رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در روایات متعددی بر این معنا تاکید فرموده است.
حجیت سنت نبوی از قرآن
آیات زیادی از قرآن وجود دارد که به پیروی از سنت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) دستور می دهد که ما به برخی از آن ها اشاره می کنیم.خداوند متعال درباره پیروی از سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) می فرماید: «قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله ویغفر لکم ذنوبکم والله غفور رحیم». (ای پیغمبر) بگو اگر خدا را دوست می دارید، از من پیروی کنید، که خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشد، و خداوند آمرزنده و مهربان است». و نیز می فرماید: «من یطع الرسول فقد اطاع الله...». «کسی که از رسول خدا اطاعت کند، از خدا اطاعت کرده است...» . و علاوه بر آن سنت را مرجع مسلمانان هنگام اختلاف آن ها معرفی می کند، می فرماید: «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله واطیعوا الرسول واولی الامر منکم فان تنازعتم فی شیء فردوه الی الله والرسول...» . همچنین به کسانی که از سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) رویگردان شوند، هشدار داده و می فرماید: «قل اطیعوا الله والرسول فان تولوا فان الله لا یحب الکافرین». «بگو (ای پیامبر) فرمان خدا و رسول او را اطاعت کنید، پس اگر روی گردانیدند همانا خدا هرگز کافران را دوست ندارد». حضری در کتاب خود «اصول الفقه» می گوید: « سنت آمده است که بیان کننده احکام مجمل قرآن باشد، مانند: نماز، زکات، حج، روزه، طهارت، قربانی، ازدواج و آن چه متعلق به آن است مانند: ظهار، لعان و غیر آن.و این همان قول خداوند است که می فرماید: «وانزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم». «و این قرآن را بر تو نازل کردیم تا آن چه را که بسوی مردم نازل شده است، بیان کنی». و این گونه قرآن، رفتار، گفتار و سکوت پیامبرش را تفسیر و بیان کلامش قرار داده است.
حجیت سنت نبوی از منظر سنت
...