سراب

[ویکی الکتاب] معنی سَرَابٍ: سراب - آب موهومی که در بیابان از دور برق میزند و انسان خیال میکند آنجا آب است ، و هر امر بیحقیقت را که به نظر حقیقت برسد نیز به عنوان استعاره سراب میگویند
تکرار در قرآن: ۲(بار)
«سراب» در اصل از مادّه «سَرَب» (بر وزن شرف) به معنای راه رفتن در سراشیبی است و «سَرْب» (بر وزن چرب) به معنای راه سراشیبی است; به همین مناسبت «سراب» به تلألؤی می گویند که از دور در بیابان ها و سراشیبی ها نمایان می شود و به نظر می رسد که در آنجا آب وجود دارد، در حالی که چیزی جز انعکاس نور آفتاب نیست.
شی‏ء بی حقیقت. چیز کاذب. اهل لغت گویند: زمین شوره زار که در آفتاب می‏درخشد و از دور به آب می‏ماند:. راغب گوید: آن است که در بیابان می‏درخشد... و سراب در بی حقیقت بودن مثل شراب است در آنچه حقیقت دارد. طبرسی فرموده: سراب شعاعی است که در وقت ظهر آب جاری به نظر می‏آید. و چون در نظر بیننده مثل آب، جاری می‏شود لذا سراب گفته شده . راغب علت تسمیه را مرور در نظر انسان دانسته است. . آنانکه کافر شدند اعمالشان مانند سرابی است در بیابانی که تشنه آن را آب پندارد . از این آیه بدست می‏آید که روز قیامت کوهها در نظر بیننده کوه‏اند ولی اگر به نزذیک آنها رود می‏بیند غباراند که کوه می‏نمایند که به حکم ریز ریز شده و به صورت پشم رنگین حلّاجی شده در آمده‏اند. این کلمه فقط دوبار در قرآن آمده است.

سرآب. سرآب جایی است که آب از چشمه ساران نزدیک به هم می جوشد و تشکیل رودی بزرگ می دهد. سرآب آبی جوشان و جاری است که جریان آب هم می تواند درونی یا زیرزمین باشد و هم می تواند بیرونی یا در روی زمین جریان داشته باشد. جریان آب در زیرخاک، سنگ و صخره ها باعث پاکی و تصفیهٔ آب از هر آلودگی به ویژه املاح می گردد. آب های سرآب ها در روی زمین در ردیف پاک ترین و سالم ترین آب های شیرین هستند. شهرستان نهاوند دارای بیشترین سرآب ها در ایران است. [ ۱]
در قدیم، باغ و زمینی که نزدیک آب و سرچشمه یا ابتدای نهر و رودخانه باشد را سرآب می نامیدند. [ ۲]

سرآب (ایذه). سرآب ( ایذه ) ، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان ایذه در استان خوزستان ایران است.
این روستا در دهستان سوسن غربی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۸۷ نفر ( ۵۱خانوار ) بوده است.

سَراب خیال و تصویر آب یا آبادی یا واحه ای است که در بیابان به چشم شخص می آید. اغلب در جاده های آسفالته مستقیم یا در بیابان ها، منظره آب یا برکه ای دیده می شود که وقتی به سوی آن حرکت می کنیم، آن هم با همان سرعت و در همان جهت پیش می رود، یا وقتی نزدیکش می شویم، از نظر محو می گردد. این منظره سراب است. سراب یک فریب طبیعت است؛ که در شرایط معین جوی چشم ما را دچار خطای دید می کند. [ نیازمند منبع]
در تقسیمات جدید کشوری ایران که در سال ۱۳۱۶ خورشیدی شکل گرفت، سراب را به دلیل کم اهمیت بودن شهر قرار بود منحل و کل منطقه را بسوزانند و از نقشه جغرافیا محو گردد . به تصویب هیئت وزیران در سیزدهم مرداد ۱۳۲۷ بخش سراب به دهستان تبدیل شد.
در ضمن توصیه شدید میشود که به این شهر سفر نکنید و وقت خود را تلف نکنید.
در هرحال شهر سراب کوچکترین نقطه شهری کل دنیا می باشد و هیچ دستاورد و جاذبه گردشگری جذابی ندارد البته جز سگ سراب که نسل آن هم در حال انقراض می باشد.
سراب در دریا نیزبصورت معکوس دیده می شود. البته این در جایی است که هوای مجاور آب، سرد بوده و در بالای آن نیز هوای گرمی قرار گرفته باشد، آنگاه کشتیهایی که از دور می آیند و در پشت افق پنهانند، به وسیلهٔ این هوای گرم طوری منعکس می شوند؛ که ما آن ها را در آسمان شناور می بینیم. یکی از سرابهای معروف در جزیره سیسیل در تنگه مسینا رخ می دهد. در شرایط جوی مذ کور شهر مسینا در آسمان منعکس می شود و افرادی که در آب های تنگه مجاور کشتیرانی می کنند، این شهر را درهوا شناور می بینند. ایتالیایی ها نام این سراب را فاتامورگانا گذاشته اند، زیرا گمان می کنند که جنی به نام مورگان آن را پدیدآورده است
با وجود پیشرفت های زیادی در زمینه کیهان شناسی، معمایی که هنوز هم حل نشده، مقدار چگالی ماده موجود در جهان است. چون قسمت نامشخصی از ماده به صورت نامرئی است، امکان دستیابی به مقدار آن برای اخترشناسان تقریباً غیرممکن است؛ ولی اخیراً آن ها پدیده تازه ای کشف کرده اند که نوید روشن کردن بسیاری پرسشها را پیرامون مقدار تام ماده مرئی و نامرئی در کائنات و پراکندگی آن را در فضا به ما می دهد. این کشف عبارتست از پدیده سرابهای جاذبه ای.
«سرابهای جاذبه ای» زمانی حاصل می شوند که دو ستاره یا بیشتر که در فاصله های متفاوتی از زمین واقع شده اند، به صورت کامل با کره زمین روی یک خط قرار گیرند و بنظر برسد که در آسمان باهم برخورد کرده اند. روشنایی دورترین ستاره برای رسیدن به ما باید از میدان گرانشی نزدیکترین ستاره بگذرد و در این عبور منحرف می شود. این انحراف روشنایی یک تغییر شکل و حتی نوعی تکثیر تصویر از ستاره پدیدمی آورد

سراب (آذربایجان شرقی). سَراب یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی و مرکز اداری شهرستان سراب است. [ ۵] سراب هفتمین شهر پرجمعیت استان آذربایجان شرقی است.
این شهر با ۴۵٬۰۳۱ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، هفتمین شهر استان محسوب می شود. [ ۱] شهر سراب در منطقه ای به وسعت ۱۳ کیلومتر مربع گسترده شده است. این شهر در ۸۶ کیلومتری غرب اردبیل، ۱۳۴ کیلومتری شرق تبریز و ۱۸۵ کیلومتری میانه واقع شده است. با احداث راه جدید سراب به میانه، فاصله این دو شهر به یک سوم کاهش خواهد یافت و علاوه بر سراب، منطقه ارسباران نیز از بن بست خارج خواهد شد. مدارک و شواهد گسترش روستاها و شکل گیری زندگی بر پایه کشاورزی و دامپروری در حدود ۸٬۰۰۰ سال پیش از میلاد در محدوده میانی کوه های زاگرس یعنی مناطقی مثل سراب، تپه گوران و علی کش را ثابت می کند. [ ۶]
حمدالله مستوفی در کتاب معروف خود یعنی نزهة القلوب می نویسد سراب شهری است از شرق سبلان مایل به قبله افتاده، هوایش سرد است و آب آن از رودی که بدان شهر منسوب است از کوه سبلان برخیزد و به دریاچه چی چست ( ارومیه ) ریزد. مردمان این شهر سفید چهره اند و شیعی مذهب. یاقوت حموی این شهر را «سراو» یا «سرو» ضبط کرده و می گوید در سال ۶۱۷ هجری مغول به آن شهر حمله کرده، آن را خراب کرد و بیشتر اهالی آن کشته شدند. مورخین نیز سراب را سراو ذکر کرده اند که در کنار رودخانه سراو بنا شده و از این نام اسم شهر را سراو یا سراب گذاشته اند. جغرافی نویسان قدیم به جای نام سراب لغت سراو را ذکر نموده اند. ابن حوقل در وصف این شهر گفته است سراو شهری است نیکو و دارای چند آسیاب که گرداگرد آن را مزارع غله خیز و باغستان ها پر فراگرفته و مهمانخانه ای پاکیزه و بازارهایی خوب دارد.
مراکز تمدن عهد باستان، معمولاً پس از ویرانی و انهدام در اثر حملات دشمنان، دوباره بازسازی نمی شد، اما شهر سراب بعد از شکست اورارتوها، در دوران حکمرانی پارت ها نیز از رونق کافی برخوردار شد و مورد توجه حکم رانان پارتی بود. وجود تپه های باستانی، تل ها و سفالینه های کشف شده در منطقه، شاهد این مدعا است. در منطقه سراب آثار متعددی از جمله معابد سنگی، قلاع و یک چهار طاقی متعلق به دوران تمدن ساسانی بر جای مانده که مبیّن اهمیت آن، در دوره ساسانی است.
شهر سراب با مساحت ۷۳ کیلومترمربع در شمال شرقی استان آذربایجان شرقی واقع گردیده است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۶۵۰ متر می باشد. براساس آخرین تقسیمات کشوری، شهر سراب مرکز ۹ دهستان و ۳ نقطه شهری به نامهای مهربان، شربیان و دوزدوزان است.

سراب (آلبوم). سَراب یک آلبوم موسیقی، اثر آهنگساز و موسیقی دان ایرانی، احمد پژمان است. [ ۱] بخش هایی از این اثر در موسیقی فیلم باران ساختهٔ مجید مجیدی مورد استفاده قرار گرفته است[ ۲] که در سال ۱۳۷۹، جایزهٔ سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن از نوزدهمین دورهٔ جشنواره فیلم فجر را برای احمد پژمان به همراه داشت. [ ۳] آلبوم موسیقی سراب، ۱۸ دی ۱۳۸۰ توسط نشر موسیقی هرمس منتشر شد. [ ۴]
• آهنگساز: احمد پژمان
• آواز: محمود کریمی
• غزل بانکی: همخوان
• شیرمحمد اسپندار: دونلی
• سید خلیل علی نژاد: تنبور
• اردشیر کامکار: کمانچه، دلربا
• شروین مهاجر: کمانچه
• امیر اسلامی: نی
• مدیر تولید: رامین صدیقی، محمدرضا علیقلی
• صدابرداری و تدوین: جان پولیتو، حسن عسگری، احمد پژمان
• طرح و اجرا: علی بوستان
• عکس: شهلا کاشانی
• چاپ: هوتن امین الهی
در بخشی از یادداشت آلبوم موسیقی سراب چنین نوشته شده است: «سراب روایتی است شاعرانه از طبیعتِ اسرارآمیز کویرهای ایران. احمد پژمان با به کارگیری مضامین سنتی خاص این مناطق ( اوستاخوانی، سرودهای زرتشتی، مناجات های مسلمانان … ) و تلفیق آن با برداشت های موسیقایی خویش از طبیعت، معماری و آداب و رسوم این مناطق، فضایی رمزآلود را ایجاد کرده است…»[ ۴] [ ۵]

سراب (بغلان). سراب ( به لاتین: Sarab ) یک منطقهٔ مسکونی در افغانستان است که در ولایت بغلان واقع شده است. [ ۱]

سراب (سرایان). سراب روستایی در دهستان آیسک بخش آیسک شهرستان سرایان استان خراسان جنوبی ایران است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت این روستا ۹۸ نفر ( در ۳۵ خانوار ) بوده است. [ ۱]

سراب (فیلم ۱۹۶۵). سراب ( انگلیسی: Mirage ) فیلمی آمریکایی در ژانر نئو - نوآر و دلهره آور به کارگردانی ادوارد دمیتریک است که در سال ۱۹۶۵ منتشر شد.
• گریگوری پک
• دایان بیکر
• والتر ماتائو
• کوین مک کارتی
• لیف اریکسون
• والتر آبل
• جرج کندی
• جک وستون
• رابرت اچ. هریس
• آن سیمور

سراب (فیلم ۱۹۷۱). «سراب» ( انگلیسی: Fata Morgana ) یک فیلم مستند به کارگردانی ورنر هرتسوک است که در سال ۱۹۶۹ ساخته و در سال ۱۹۷۱ منتشر شد. در قسمت هایی از فیلم، بخش هایی از «پوپول ووه» با صدای «لوته آیزنر» روایت می شود.

سراب (فیلم ۲۰۱۸). سراب ( به اسپانیایی: Durante la tormenta ) فیلمی معمایی - درام به نویسندگی و کارگردانی اوریول پائولو و با هنرمندی آدریانا اوگارته است. این فیلم در سال ۲۰۱۸ در اسپانیا و در ۲۲ مارس ۲۰۱۹ در سطح جهانی از طریق سرویس نتفلیکس منتشر شد. [ ۱] [ ۲]
همچنین آلوارو مورته ستاره سریال خانه کاغذی در این فیلم ایفای نقش می کند. [ ۳]
نهم نوامبر ۱۹۸۹: در شب سقوط دیوار برلین و در حین یک طوفان الکتریکی ۷۲ ساعته پسربچه ای به نام نیکو که در حال ضبط یک ویدیو است متوجه صدای درگیری از خانه همسایه میشود. نیکو برای بررسی اوضاع به خانه همسایه میرود و با جسد زن همسایه روبرو میشود که به قتل رسیده است نیکو پس از مواجهه با قاتل وحشت زده فرار میکند و در خیابان با خودرویی تصادف می کند و کشته می شود. [ ۴]
نهم نوامبر ۲۰۱۴: زوج جوانی به نام دیوید و ورا که به تازگی به خانه سابق نیکو اسباب کشی کرده اند تلویزیون، دوربین و نوارهای ویدیو نیکو را پیدا می کنند و پس از پرس وجو از یکی از همسایه ها از اتفاقی که برای نیکو افتاده مطلع می شوند و به شدت تحت تاثیر قرار می گیرند. این در حالیست که پس از ۲۵ سال طوفان الکتریکی نهم نوامبر ۱۹۸۹ تکرار شده است. نیمه شب ورا با شنیدن صدایی از خواب بیدار می شود. [ ۵]

سراب (قائنات). سراب روستایی در دهستان آفریز بخش سده شهرستان قائنات استان خراسان جنوبی ایران است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت این روستا ۱۵۰ نفر ( در ۴۴ خانوار ) بوده است. [ ۱]

سَراب (mirage)
در هوای گرم، تصویر و توهمی به صورت آب، در سطح افق یا نمای بزرگ شدۀ اجسام دوردست. این اثر ناشی از شکستیا خم شدن مسیر نور است. پرتوهای نوری که از آسمان به زمین می رسند، در گذر از لایه های گرم هوا در مجاورت سطح زمین به صورتی خم می شوند که گویی از سطح افق سرچشمه گرفته اند. از آن جا که منشأ این نور از آسمان آبی رنگ است، سراب را نیز آبی رنگ و آب گون می بینیم. هنگام شب، اگر هوای سرد در مجاورت سطحدریا جمع شود، امکان دارد که با شکست و خم شدن نور در جهت معکوس روبه رو شویم. در این صورت، اجسامواقع بر سطح افق را شناور بر فراز آن می بینیم. اجسامی نظیر درختان و صخره ها را نیز به همین ترتیب ممکن است بزرگ تر مشاهده کنیم.