[ویکی فقه] دانشمندان و کارشناسان مسائل جمعیتی، سال هاست که آژیر خطر (انفجار جمعیت) را به صدا در آورده اند و برای رویارویی با پیامدها و بحران ناشی از آن، نگهداشت سفارش های ایمنی را خواستار شده اند.
رشد گروه های مردم و سکنه زمین ، ناگزیرترین و فوری ترین مسأله ای است که بشر در حال حاضر با آن روبه روست و در بسیاری از جاها و سرزمین های جهان ، رشد و بالا رفتن شمار ساکنان و زاد و ولد، گیج کننده و فشار بر منابع موجود بی اندازه است. رشد گروه های انسانی در جامعه ها و کشورها، به شیوه ای شتاب گیرنده رخ می دهد.یک افسانه کهن ایرانی به روشن کردن این گزاره کمک می کند:یکی از درباریان پادشاهی، از پادشاه خواست: در برابر کارهایی که انجام می دهد، به شمار خانه های شطرنج ، به او برنج بدهد؛به گونه ای که شمار دانه های برنج در هر خانه شطرنج، دو برابر خانه پیشین باشد.شاه، در حالی که گمان می کرد، قرارداد خوبی است، پذیرفت و دانه ای برنج در نخستین خانه شطرنج گذاشت و فرمان داد که از انبارهایش برنج بیاورند.در خانه بیست و یکم، انبارهایش خالی شدند.خانه چهلم ده میلیارد دانه برنج لازم داشت….بی کم و کاست، همین اصل بر رشد جمعیت برابری می کند. رشدِ ناترازمند و ناهماهنگ مردمان و زاد و ولد، هزینه های همگانی: آموزش و پرورش، بهداشت ، ساخت مسکن ، و تهیه آب را به گونه جدی افزایش می دهد.همبستگی شدیدی بین بهداشت کودک و خانوار وجود دارد.رشد پرشتاب گروه خردسالان، در یک کشور، پیشرفت های فرهنگی را به واپس می اندازد. (امروزه، سرعت افزایش جمعیت جهان بسیار زیاد است.بر اساس گزارش (صندوق جمعیت ملل متحد) (UNFPA) زیر عنوان (وضع جمعیت جهان)، در سال ۱۹۹۵ در هر دقیقه ۱۸۰ نفر، در هر روز ۲۶۰ هزار نفر و در هر سال ۹۵ میلیون نفربه جمعیت کره زمین افزوده می شود.) (جمعیت به نسبت تناسب هندسی (۱، ۲، ۴، ۸، …) افزایش می یابد، در حالی که مواد غذایی به نسبت عددی یا حسابی (۱، ۲، ۳، ۴، …) رشد می کند.) ( جمعیت در هر ۲۵ سال یک بار، دو برابر می گردد و در طول یک سده ۱۶برابر می شود، در حالی که تولیدات غذایی در این مدت تنها ۵برابر می شود.) (این تصور که امنیت غذایی تمام مردم جهان بدون اتخاذ سیاستی از پیش تعیین شده، و تنها از طریق قانون های بازار حل خواهد شد، توهمی بیش نیست و موجب بروز فاجعه های انسانی بیش تر و گسترش شکاف میان شمال و جنوب خواهد شد.) پیشینه طرح چنین دیدگاهی، نخستین بار، در دویست و اندی سال پیش (۱۷۹۸م.) به نام: (رابرت مالتوس)، کشیش اقتصاددان انگلیسی، ثبت شده است.طرح یاد شده از زمان انتشار، در عرصه دین و اقتصاد ، ناسازگاران و سازگارانی داشته و هر کدام از چشم اندازی مسأله را به بوته بررسی و کند و کاو قرار داده و در رد یا ثابت کردن و پذیرش آن قلم فرسایی کرده اند.در دهه های اخیر، شتاب چرخه رشد نرخ جمعیت و گسترش تهدیدهای ناشی از آن، سبب توجه بیش تری به نظریه مالتوس شده و در بین جامعه شناسان، اقتصاددانان، و سیاسیون، هواداران زیادی پیدا کرده و از مخالفان آن به شدت کاسته شده است.بر خلاف پذیرش نظریه یادشده در انجمن های علمی و دانشگاهی دنیا ، هنوز در حوزه های دینی این گمان و دودلی وجود دارد که ایا از چشم انداز ادیان الهی چنین نظریه ای پذیرفته است یا نه؟ نگارنده، تلاش خواهد ورزید، در این میان دیدگاه اسلامی را تا جایی که ممکن باشد و در توان، به بوته بحث و بررسی قرار دهد و جمع بندی از آن ارائه دهد.امّا پیش از وارد شدن به اصل موضوع، (انفجار جمعیت) و (سیاست های جمعیتی) می باید به درستی شناسایی و شناسانده شود که در زیر به اجمال به آن می پردازیم.
انفجار جمعیت
هنگامی که در جامعه نرخ مرگ و میر کاهش یابد، اما نرخ زاد و ولد بالا باشد، افزایش بی سابقه ای در شمار ساکنان کشورها و کره زمین، پیدا می شود که به (انفجار جمعیتی) معروف است.شمار زیاد مردم در این هنگام، سبب می شود که:۱.از منابع و سرچشمه های طبیعی و انسانی به گونه بی رویه، بهره برداری شود.۲.در آمد سرانه کشور و خانوارها کاهش یابد.۳.نابرابری های اجتماعی- اقتصادی و سیاسی افزایش یابد.۴.تمام و یا بخش درخوری از بودجه دولت در راه بر آوردن پایین ترین حدّ از خدمات به کار گرفته شود.۵.گنجایی سرمایه گذاری های اقتصادی کاهش یابد.۶.هزینه غذا ، آموزش و پرورش، درمان و مسکن بالا رود.۷.نرخ بیکاری غیر درخور تحمل شود.۸.تمام کارها و پیش گامی ها در امر برنامه ریزی بی نتیجه ماند.در این هنگام است که تدوین سیاست جمعیتی و اجرای برنامه های خانواده (یا جلوگیری از گسترش زاد و ولد) ضرورت پیدا می کند.
سیاست های جمعیتی
سیاست جمعیتی (populatation policy) مجموعه اصول، چاره جویی ها، آهنگ ها و اراده های نگاشته و گرد آوری شده جمعیتی است که از سوی دولت ها در پیش گرفته می شود و قلمرو و حد و مرز تلاش های او را در پیوند با مسایل و یا کارهایی که نتیجه های جمعیتی دارند، روشن می کند.هدف سیاست جمعیتی، منطقی و هماهنگ سازی دگرگونی های جمعیتی با زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه است، تا رفاه و بهروزی بیش تر جمعیت را فراهم سازد.
← پیشینه
...
رشد گروه های مردم و سکنه زمین ، ناگزیرترین و فوری ترین مسأله ای است که بشر در حال حاضر با آن روبه روست و در بسیاری از جاها و سرزمین های جهان ، رشد و بالا رفتن شمار ساکنان و زاد و ولد، گیج کننده و فشار بر منابع موجود بی اندازه است. رشد گروه های انسانی در جامعه ها و کشورها، به شیوه ای شتاب گیرنده رخ می دهد.یک افسانه کهن ایرانی به روشن کردن این گزاره کمک می کند:یکی از درباریان پادشاهی، از پادشاه خواست: در برابر کارهایی که انجام می دهد، به شمار خانه های شطرنج ، به او برنج بدهد؛به گونه ای که شمار دانه های برنج در هر خانه شطرنج، دو برابر خانه پیشین باشد.شاه، در حالی که گمان می کرد، قرارداد خوبی است، پذیرفت و دانه ای برنج در نخستین خانه شطرنج گذاشت و فرمان داد که از انبارهایش برنج بیاورند.در خانه بیست و یکم، انبارهایش خالی شدند.خانه چهلم ده میلیارد دانه برنج لازم داشت….بی کم و کاست، همین اصل بر رشد جمعیت برابری می کند. رشدِ ناترازمند و ناهماهنگ مردمان و زاد و ولد، هزینه های همگانی: آموزش و پرورش، بهداشت ، ساخت مسکن ، و تهیه آب را به گونه جدی افزایش می دهد.همبستگی شدیدی بین بهداشت کودک و خانوار وجود دارد.رشد پرشتاب گروه خردسالان، در یک کشور، پیشرفت های فرهنگی را به واپس می اندازد. (امروزه، سرعت افزایش جمعیت جهان بسیار زیاد است.بر اساس گزارش (صندوق جمعیت ملل متحد) (UNFPA) زیر عنوان (وضع جمعیت جهان)، در سال ۱۹۹۵ در هر دقیقه ۱۸۰ نفر، در هر روز ۲۶۰ هزار نفر و در هر سال ۹۵ میلیون نفربه جمعیت کره زمین افزوده می شود.) (جمعیت به نسبت تناسب هندسی (۱، ۲، ۴، ۸، …) افزایش می یابد، در حالی که مواد غذایی به نسبت عددی یا حسابی (۱، ۲، ۳، ۴، …) رشد می کند.) ( جمعیت در هر ۲۵ سال یک بار، دو برابر می گردد و در طول یک سده ۱۶برابر می شود، در حالی که تولیدات غذایی در این مدت تنها ۵برابر می شود.) (این تصور که امنیت غذایی تمام مردم جهان بدون اتخاذ سیاستی از پیش تعیین شده، و تنها از طریق قانون های بازار حل خواهد شد، توهمی بیش نیست و موجب بروز فاجعه های انسانی بیش تر و گسترش شکاف میان شمال و جنوب خواهد شد.) پیشینه طرح چنین دیدگاهی، نخستین بار، در دویست و اندی سال پیش (۱۷۹۸م.) به نام: (رابرت مالتوس)، کشیش اقتصاددان انگلیسی، ثبت شده است.طرح یاد شده از زمان انتشار، در عرصه دین و اقتصاد ، ناسازگاران و سازگارانی داشته و هر کدام از چشم اندازی مسأله را به بوته بررسی و کند و کاو قرار داده و در رد یا ثابت کردن و پذیرش آن قلم فرسایی کرده اند.در دهه های اخیر، شتاب چرخه رشد نرخ جمعیت و گسترش تهدیدهای ناشی از آن، سبب توجه بیش تری به نظریه مالتوس شده و در بین جامعه شناسان، اقتصاددانان، و سیاسیون، هواداران زیادی پیدا کرده و از مخالفان آن به شدت کاسته شده است.بر خلاف پذیرش نظریه یادشده در انجمن های علمی و دانشگاهی دنیا ، هنوز در حوزه های دینی این گمان و دودلی وجود دارد که ایا از چشم انداز ادیان الهی چنین نظریه ای پذیرفته است یا نه؟ نگارنده، تلاش خواهد ورزید، در این میان دیدگاه اسلامی را تا جایی که ممکن باشد و در توان، به بوته بحث و بررسی قرار دهد و جمع بندی از آن ارائه دهد.امّا پیش از وارد شدن به اصل موضوع، (انفجار جمعیت) و (سیاست های جمعیتی) می باید به درستی شناسایی و شناسانده شود که در زیر به اجمال به آن می پردازیم.
انفجار جمعیت
هنگامی که در جامعه نرخ مرگ و میر کاهش یابد، اما نرخ زاد و ولد بالا باشد، افزایش بی سابقه ای در شمار ساکنان کشورها و کره زمین، پیدا می شود که به (انفجار جمعیتی) معروف است.شمار زیاد مردم در این هنگام، سبب می شود که:۱.از منابع و سرچشمه های طبیعی و انسانی به گونه بی رویه، بهره برداری شود.۲.در آمد سرانه کشور و خانوارها کاهش یابد.۳.نابرابری های اجتماعی- اقتصادی و سیاسی افزایش یابد.۴.تمام و یا بخش درخوری از بودجه دولت در راه بر آوردن پایین ترین حدّ از خدمات به کار گرفته شود.۵.گنجایی سرمایه گذاری های اقتصادی کاهش یابد.۶.هزینه غذا ، آموزش و پرورش، درمان و مسکن بالا رود.۷.نرخ بیکاری غیر درخور تحمل شود.۸.تمام کارها و پیش گامی ها در امر برنامه ریزی بی نتیجه ماند.در این هنگام است که تدوین سیاست جمعیتی و اجرای برنامه های خانواده (یا جلوگیری از گسترش زاد و ولد) ضرورت پیدا می کند.
سیاست های جمعیتی
سیاست جمعیتی (populatation policy) مجموعه اصول، چاره جویی ها، آهنگ ها و اراده های نگاشته و گرد آوری شده جمعیتی است که از سوی دولت ها در پیش گرفته می شود و قلمرو و حد و مرز تلاش های او را در پیوند با مسایل و یا کارهایی که نتیجه های جمعیتی دارند، روشن می کند.هدف سیاست جمعیتی، منطقی و هماهنگ سازی دگرگونی های جمعیتی با زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه است، تا رفاه و بهروزی بیش تر جمعیت را فراهم سازد.
← پیشینه
...
wikifeqh: سامان دهی_جمعیت