زیره

/zire/

معنی انگلیسی:
sole, tread, caraway, cumin or caraway (seed), outsole(of a shoe)

لغت نامه دهخدا

( زیرة ) زیرة. [ رَ ] ( ع اِ ) ( از «زور» ) پاره ای از کتان. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). || پاره و حصه و بهره. ( ناظم الاطباء ). || هیئت زیارت کردن. ( منتهی الارب ). هیئت زیارت. ( ناظم الاطباء ) ( از منتهی الارب ).

زیرة. [ ی َ رَ ] ( ع اِ ) ج ِ زیر. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ). رجوع به زیر شود.
زیره.[ رَ / رِ ] ( اِ ) تخمی است معروف که به عربی کمون خوانند، بهترین آن زیره کرمانی است و گوشت بزان کرمان به از بلاد دیگر است که اغلب به زیره چرند. معجونی که جزو اعظم آن زیره باشدمعجون کمونی خوانند. ( آنندراج ) ( از انجمن آرا ). کمون. تخم گیاهی از طایفه چتری بری و معطر و از داروهای محرک که در آشها و پلوها داخل کنند و یکی از توابل و دیگ ابزارها است و بهترین اقسام آن زیره کرمانی. ( ناظم الاطباء ). از ابزار دیگهاست. گرم است به درجه دویم و خشک به درجه سیوم. بادها را بشکند و رطوبت را لطیف کند و جگر را نیک باشد و سده بگشاید و عسرالبول و گزیدگی جنبندگان زیانکار را سود دارد. ( ذخیره خوارزمشاهی ). اسم فارسی کمون است. ( تحفه حکیم مؤمن ). کمون. ( منتهی الارب ) ( دهار ). گیاهی است از تیره چتریان که علفی و یکساله است و ارتفاعش تا 40 سانتی متر میرسد. منشاء آن مصر علیا و سواحل نیل است و در ایران نیز کشت میشود. ریشه زیره دراز و باریک مایل به رنگ سفید و ساقه اش راست و منشعب و به تقسیمات دوتایی و خطدار است. برگهایش متناوب و شفاف و بی کرک و دارای بریدگی های دراز و رشته مانند است. گلهایش کوچک و سفید و آرایش گلش چتر مرکب است. میوه آن دوقسمتی بدرازی 4 تا 6 میلیمتر و بقطر 2 میلیمتر و بیضوی و در دو انتها باریک و مایل به رنگ خرمائی یا خاکستری است.میوه آن دارای تانن و رزین و روغنی ثابت بمقدار هفت درصد می باشد. ( فرهنگ فارسی معین ). گیاه کوچک یکساله با برگهای ریسمانی شکل ، اصلش از نواحی مدیترانه ای است. دانه های آن برای معطر ساختن برنج ، آش ، پنیر و بعضی مشروبات الکلی و در پزشکی بکار می رود. ( از دایرة المعارف فارسی ) : و از وی [ کرمان ] زیره وخرما و نیل و نیشکر و پانید خیزد. ( حدود العالم ).
چه کنی دنیا بی دین و خرد زیراک
خوش نباشد بی نان زیره و آویشن.
ناصرخسرو.
کنجد و زیره و قرطم در همه رساتیق قم پانزده درهم. ( تاریخ قم ص 112 ).بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

( اسم ) گیاهی است از تیره چتریان که علفی و یکساله است و ارتفاعش تا ۴٠ سانتیمتر میرسد . منشائ آن مصر علیا و سواحل نیل است و در ایران نیز کشت میشود . ریشه زیره دراز و باریک و مایل به رنگ سفید و ساقه اش راست و منشعب و بتقسیمات دوتایی و خط دار است . برگهایش متناوب و شفاف و بیکرک و دارای بریدگیهایی دراز و رشته مانند است . گلهایش کوچک و سفید و آرایش گلش چتر مرکب است . میوه آن دو قسمت درازای ۴ تا ۶ میلیمتر و بقطر ۲ میلیمتر و بیضوی و در دو انتها باریک و مایل به رنگ خرمایی یا خاکستری است . میوه آن دارای تانن و رزین و روغنی ثابت به مقدار ۷ درصد میباشد . یا زیره رومی قرنباد . یا زیره سیاه قرنباد . زیره کرمانی قرنباد .
جمع زیر

فرهنگ معین

(رِ )(اِ. )۱ - قسمت زیرین هر چیزی . ۲ - قسمت تحتانی کفش .
( ~. ) (اِ. ) = ژیره : گیاهی علفی و یکساله ، دارای ساقه های سبز و برگ های بریده و گل های سفید. میوه هایش ریز و معطراست .

فرهنگ عمید

گیاهی علفی و یک ساله، با ساقه های سبز، برگ های بریدۀ باریک، گل های سفید کوچک، و تخم های ریز و معطر که به عنوان چاشنی غذا و دارو مصرف می شود.
* زیرهٴ رومی: (زیست شناسی ) = کراویا
۱. قسمت زیرین چیزی.
۲. آنچه در زیر رویۀ کفش دوخته می شود.

گویش مازنی

/zire/ زیره – زیره ی کوهی

واژه نامه بختیاریکا

( زیرِه ) زیر استکان
گندم زیری؛ گندمی با خوشه های باریک ودانه های کرم رنگ

دانشنامه عمومی

زیره (باکو). زیره ( به لاتین: Zirə ) یک منطقه مسکونی در جمهوری آذربایجان است که از توابع شهر باکو به شمار می رود. زیره ۱۱۰۵۳ نفر جمعیت دارد.
عکس زیره (باکو)عکس زیره (باکو)

زیره (سرده). زیره ( نام علمی: Carum ) نام یک سرده از خانواده چتریان است. این سرده شامل حدود ۲۰ گونه از گیاهان گل دار است که بومی مناطق معتدل بر قدیم است. مهم ترین گونهٔ این سرده، زیره سیاه ( C. carvi ) است که از دانه های آن به عنوان ادویه در آشپزی، استفادهٔ زیادی می شود.
عکس زیره (سرده)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

زیره (caraway)
گیاهی از خانوادۀ چتریان، با نام علمی Carum Carvi. بومی نواحی معتدل شمالی اروپا و آسیاست. برای استفاده از دانه های معطر ادویه ای آن کشت می شود. زیره در آشپزی، پزشکی، و عطرسازی مصرف می شود. خواص درمانی زیره (زیره سیاه) بسیار شبیه رازیانه است. میوۀ این گیاه دارای اثر نیرودهنده، هضم کننده، بادشکن، ضد کرم، ضد تشنج، است که منشأ اولیۀ آن ناحیۀ علیای مصر و سواحل نیل بوده است، اما امروزه به صورت نیمه وحشی در بسیاری از مناطق می روید. نوع دیگری از زیره با نام زیرۀ سبز Cuminum cyminum گیاهی کوچک و علفی است که منشأ اولیۀ آن مصر و سواحل رود نیل است، ولی امروزه به صورت نیمه وحشی در مناطق وسیعی از مدیترانه و ایران و دیگر نواحی نیز می روید یا پرورش می یابد. قسمت مورد استفادۀ این گیاه میوۀ آن است. رنگ میوه برحسب انواع مختلف گیاه ممکن است زرد تیره، خرمایی مایل به سبز یا خاکستری باشد. از زیرۀ سبز، علاوه بر درمان بیماری های مختلف، برای معطرساختن نان، پنیر، برنج دم کرده و همچنین تهیۀ برخی از نوشیدنی ها استفاده می شود. در فصل تولیدمثل با خوراندن زیرۀ سبز به چهارپایان، جفت گیری را در آن ها افزایش می دهند.

مترادف ها

caraway (اسم)
زیره، زیره سیاه، درخت زیره

cumin (اسم)
زیره، زیره سبز

پیشنهاد کاربران

زیره از خانواده Umbelliferae که به فرانسویCumin des pres می گویند و به انگلیسیCaraway می نامند. نام علمی گیاهCarum carvi L. ومترادف Bunium carvi M. B از طرف گیاه شناسان نامگذاری شده است.
تعدادی از ادویه جات معروف به انگلیسی:
pepper = فلفل
black pepper = فلفل سیاه
red pepper = فلفل قرمز
salt = نمک
turmeric = زردچوبه
saffron = زعفران
cinnamon = دارچین
...
[مشاهده متن کامل]

cardamom = هل
ginger = زنجبیل
fennel = رازیانه
caraway = زیره
cumin = زیره
❗️لطفا برای مشاهده تفاوت این دو زیره، نام های هر کدام رو در گوگل سرچ کنید و عکس هاشون رو مشاهده کنید

محصول کشاورزی کرمان
زیره یا گامون واژه ایرانی باستان است که آکدی ها آنرا از سومری های ایرانی ربان وام گرفته اند و کمون تلفظ کرده اند.
یکی می گفت دو تا بچه دارم، سر سفره باید یکی را هُل بدهم و دیگری را باید زیر بگیرم.
هُل بدهم تا غذا بخورد چون کم اشتهاست و طبیعتا لاغر و دیگری را زیر بگیرم تا از غذا خوردن دست بکشد چون خوش اشتهاست و طبیعتا چاق، گفتم حالا چگونه این کار را انجام می دهی؟
...
[مشاهده متن کامل]

گفت: هُل با هِل ( دانه ی معطر ) و زیر با زیره ( سوغات کرمان ) .
در ادامه گفت از ویژگی های هِل این است که سبب چاق شدن می شود زیرا هِل اشتها را افزایش می دهد اما زیره با کاهش اشتها و افزایش متابولیسم بدن به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کنند.
هل و زیره هردو سبز و سیاه دارند هل سبز که مال قوری و چایی است و هل سیاه که کرمانی ها به آن می گویند هل باد، چون برای بادی یا نزله یا سروکله خوب است که در اثر کار زیاد و خواب کم و کُلا در اثر این گونه خستگی ها بوجود می آید خوب است. اما زیره، نوع سبز آن بیشتر از طریق کاشتن تولید می شود و نوع سیاه آن در مناطق کوهستانی به صورت خودرو رشد می کند و معروف به زیره کوهی است و از منزلت و ارزش بالاتری نسبت به سبز آن برخوردار است البته هل نوع دیگری به نام هل سفید هم دارد که باید فراموش نشود.

زیره گناهانم بنویسید جوانی
زیره ( Sole ) [ اصطلاح کفاشی]: قسمت زیرین کفش که در زیر پا می نشیند و در تماس با زمین است.
زیره zirə: [اصطلاح صنایع دستی] اره ی است که پشت شانه را با آن می زدند تا دنده ها یکنواخت به دست آید.
زیره سیاه و زیره سبز، دو نوع از متداول ترین گونه های زیره در کشور ما هستند. زیره گیاهی با طبع گرم است و خاصیت ضد نفخ قوی دارد. زیره می تواند هضم غذا را آسان کرده و سوخت و ساز بدن را افزایش دهد. بنابراین مصرف زیره در کنار ورزش و رژیم غذایی مناسب، می تواند به کاهش وزن کمک کند.
...
[مشاهده متن کامل]

زیره ادرار آور است می تواند به دفع سنگ کلیه و مجاری ادرار کمک کند. زیره دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و از رشد سلول های سرطانی پیشگیری می کند.

34. برخلاف نظر نادرست واترز و استوارت ، مراد چینی ها از نام بیگانه ši - lo ، *ži - la ، نه رازیانه ( Foeniculum vulgare ) بلکه زیره سبز ( Cuminum cyminum ) و زیره سیاه ( Carum carui ) بوده است. سر نمون این واژه در فارسی میانه، زیره žīra یا zīra ، جیره jīra سنسکریت، خود اساساً گفته بالا را تأیید می کند؛ نمونه ای که ( *ži - la ) ši - lo آوانگاشت با قاعده ی آن است. در هند، نام jīra هم بر زیره سبز دلالت دارد هم بر زیره سیاه. گرچه زیره کمابیش در کلیه ایالات هند، جز بنگال و آسام، کشت می شود، به گفته وات دلایلی به نسبت قاطع هست که نشان می دهد در هیچ کجای هند بومی نیست؛ اما در سرزمین های پر شمار چنان با محیط خو گرفته که حتی ناظران خبره آن را "خودرو" دانسته اند. تردیدی نیست که این گیاه از ایران به هند رفته است. چنان که از کتیبه کوروش بزرگ در تخت جمشید برمی آید ایرانیان باستان زیره را می شناختند، و این گیاه در زمانی دور از ایران وارد مصر و نیز هند شده است.
...
[مشاهده متن کامل]

ابن سینا چهار رقم زیره ( در عربی kammūn ) را برشمرده است — زیره کرمان که سیاه است؛ زیره پارسی که زرد است و باخاصیت تر از ارقام دیگر؛ زیره سوریه، و زیره نبطیه. همه این ارقام خودرو و بستانی یافت می شوند. ابومنصور زیره کرمان را از همه بهتر می داند. به گفته شلیمر، زیره کرمان نام دیگر زیره سیاه است، حال آنکه cummin را در فارسی زیره سبز یا سفید می نامند. البتـــــــــــه
( Carum carui ) caraway را معمولاً در زبان فارسی شاه زیره، زیره شاهانه یا زیره رومی می نامند.
گرچه شواهد مبتنی بر لغت شناسی تاریخی حکم به رفتن زیره از ایران به چین می دهند، با اسنادی که در اختیار داریم چنین چیزی به وضوح تأیید نمی شود. چن تسان - کی ( Č‛en Ts‛ań - k‛i ) در نیمه نخست سده هشتم نوشته است که ši - lo در فــــــــــو - شی ( Fu - ši ) ( بهوجا، سوماترا ) می روید. لی سون ( Li Sün ) ، در کتاب خود، Hai yao pen ts‛ao ، به پیروی از کتاب Kwań čou ki نوشته که این گیاه در سرزمین پو - سه ( Po - se ) می روید؛ و سو سون ( Su Suń ) از دوره سونگ گفته که در روزگار او این گیاه در لین - نان ( Liń - nan ) ( کوان - تون Kwań - tuń ) و سرزمین های چسبیده آن یافت می شده است. با توجه به اینکه می گویند Kwan čou ki در فرمانروائی دودمان تسین ( 420 - 265 ) نوشته شده، و آنچه زین پس بروشنی نشان خواهیم داد، مراد لی سون نه پو - سه ایران بلکه پوسه مالایاست. همو بجای صورت ایرانیِ ši - lo = زیره، صورت سنسکریت آن، jīraka ، را به کار می برد که چه بسا از راه پو - سه مالایا به چین رسیده باشد.
لی شن - چن زیر نام ši - lo واژه بیگانه دیگری با صورت ( *dži - mu - lak ) ts‛e - mou - lo را آورده که از کتاب K‛ai pao pen ts‛ao گرفته و آن را مثل ši - lo واژه ای بیگانه شمرده است. این آوانگاشت هنوز شناسایی نشده، زیرا فرونگاری آن نادرست بوده است. در Ceń lei pen ts‛ao فرونگاشت درست آن به صورت ( *dži - mu - lak ) ( rak ) , ts‛e - lo آمده که همبرابر است با jīraka سنسکریت. کتاب Hai yao pen ts‛ao نوشته لی سون در سده هشتم این صورت را آورده است. بدین ترتیب در یک سو صورت سنسکریتی داریم، jīraka ، که در دوره تانگ از پو - سه مالایا به کوان تون رفته و در دیگر سو گونه ایرانی ši - lo = زیره را داریم که باز به دلایل آواشناختی باید از دوره تانگ باشد و چه بسا از راه خشکی به چین رسیده باشد. نکته اخیر اینک از گمان فراتر نمی رود و شاید اسناد به دست آمده از ترکستان به روشن شدن آن کمک کند. از کتاب در دست انتشار مرکز نشر دانشگاهی، به شناخت دو سویه ایران و چین باستان، ، بـــــرگردان فارسی مهرداد وحدتی دانشمند از ساینو - ایرانیکا اثر جــــــاوید برتولد لوفر، آمریکائی آلمانی تبار.

بپرس