[ویکی فقه] زنان قرآنی در ادبیات. زنان قرآنی در ادبیات، دارای جایگاه خاصی می باشد. در قرآن مجید، اغلب درباره زنان مومن و با ایمان سخن گفته شده است. از آنها، همزمان که از مردان مومن و با ایمان سخن گفته اند، یاد شده، و موظف بودند از یک رشته وظایف مذهبی مانند مردان پیروی کنند. تنها چهره منفی ای که ظاهر می شود، مربوط به زن ابولهب در سوره مبارکه لهب است. ابولهب، سرسخت ترین دشمن رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) بود، و او به عنوان «هیزم کش» معروف است. او طنابی بر گردن دارد و به نشانه نمونه ای از انسان های بی ایمانی است که به لعن و نفرین ابدی گرفتار شده اند.
در مقایسه با آن چه در عربستان پس از اسلام وجود داشت، موقعیت اجتماعی زن با نزول قرآن مجید، به طرز چشمگیری تغییر یافت و بهبود گرفت. پس از نزول این کتاب آسمانی، زن مجاز شد ثروت شخصی خود را (که به شکل جهیزیه یا ثروتی بود که در طول زندگی زناشویی به دست آورده بود) برای خود نگاه دارد، و به رسیدگی آن به هر شکلی که دوست داشت بپردازد. او همچنین حق ارث بردن را نیز یافت. چیزی که تا پیش از ظهور اسلام، امری غیرممکن و غیرقابل تصور بود.کمی بعد، اجازه اختیار کردن چهار همسر شرعی به عنوان چهار طبیعت تعبیر و تفسیر گردید. البته لازم به گفتن است که اختیار کردن چند همسر در بین مسلمانان، آن قدرها هم که تصور می رود، رایج و متداول نیست. فرمانی که در قرآن نازل شده، و درباره داشتن رفتاری عادلانه نسبت به همسران شرعی است، موجب گردید تا بسیاری از تجددگرایان، داشتن تنها یک همسر را به عنوان وضعیتی ایده آل اعلام نمایند. در واقع، حتی اگر هر زنی به صورت عادلانه و به طور یکسان با سایر زنها، ثروت و مال دریافت کند، شوهر چگونه می تواند به همان اندازه، نسبت به هر یک از همسران خود، احساسی یکسان داشته باشد؟!. ..اجازه شرعی برای تنبیه (مجازات) کردن یک همسر، که از نافرمانی همسر نشات می گیرد، با فرمایشی از سوی حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) که رفتاری محبت آمیز و ملایم نسبت به زنان را به مردان مسلمان توصیه می کند، از شدت خود می کاهد: «بهترین شما کسی است که بهترین رفتار را با همسر خود داشته باشد.»سوره مبارکه بقره آیه ۱۸۷ که اغلب اوقات نادیده انگاشته می شود، و یا به شکل نادرستی تفسیر می گردد، با وضوح کامل از روابط عمیقی که میان زن و شوهر وجود دارد سخن می گوید: «آنها لباس شما هستند، و شما لباس آنها (هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید). ..» و به راستی در سنت مذهبی، لباس به نشانه ALTEREGO یا همان روح همزاد است... یعنی نزدیک ترین چیزی که به انسان وابسته باشد.
ذکر یک بانو د ر قرآن
در قرآن مجید تنها یک بانوی بزرگوار است که نام ایشان ذکر می شود: مریم... حضرت مریم عذراء، مادر عیسی مسیح (علیه السّلام) که در آیین اسلام بسیار مورد احترام و تجلیل و اخلاص و ارادت هستند. بر اساس سنت، ایشان نخستین بانویی خواهند بود که به بهشت قدم خواهند نهاد. به خاطر ایشان بود که درخت نخلی خشکیده، خرماهایی بسیار شیرین بار آورد (آن هنگام که مریم در اوج درد زایمان، خود را به تنه آن تکیه داد، و نوزادی که تازه به جهان قدم می نهاد، به بیگناهی و معصومیت مادر خود شهادت داد . او به نشانه روحی آرام و ساکت، و نمادی از اخلاص و فداکاری، و به راستی لایق این است که تحقیقات بیشتری در این زمینه در مورد ایشان صورت بگیرد.البته، با تعدادی شخصیت های زنانه دیگر هم در قرآن مجید مواجه می شویم: گاهی از اوقات، آنها به وسیله ایمان و اعتقادات عامیانه، صاحب نامی شدند و داستان زندگیشان از رنگ و بوی خاصی برخوردار گردید. بدینسان، این زنان می توانستند به عنوان نمونه هایی برای زنان دیگر به شمار روند (مانند کتاب «زینه الفرادیس» اثر ثنوی به گونه ای که هر زنی که در قرآن مجید از او نام برده شده است، با توضیحاتی بسیار دقیق و جالب، به عنوان الگو برای خواننده جوانی که از جنس ضعیف است، معرفی می شود). بدیهی است که نخستین زن، کسی مگر حضرت حوا نیست. زنی که بر اساس حدیث، از پهلوی حضرت آدم به وجود آمد.آیین اسلام که دکترین «گناه اولیه» را نادیده می گیرد، به گونه ای است که در هیچ کجای قرآن مجید، هیچ نشانه ای مبنی بر این که حوا، مسبب اصلی و واقعی سقوط آدم بوده است وجود ندارد؛ به همان اندازه، این حوا نبوده که گناه را برروی زمین آورده است...در «داستان های انبیاء» که داستانسرایان و واعظان معروفی در طی قرون، به شاخ و برگ دادن آن بیش از پیش پرداختند، حضرت حوا، از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است.
زن در عرفان
در حدیث آمده است که خداوند متعال با این جمله خطاب به حضرت آدم فرمود:به خاطر تو، من خدمتگزارم حوا را با لطف و رحمت الهی معطر ساختم، ای آدم! هیچ لطف و رحمتی بهتر از یک همسر پارسا و متقی نیست...!در افسانه ها، ازدواج این زوج اولیه، با تمام شکوه توصیف شده، و همه چیز مانند جشنی مجلل و زیبا به نظر می رسد؛ بدینسان، فرشتگان الهی بارانی از سکه های زر و سیم از بهشت بر سر زوج عروس و داماد فرو می ریزند. اما هنگامی که آنها غرق در تماشای مار کوچکی می شوند که به وسیله طاووس به آن باغ زیبا آورده می شود، به میوه ممنوع دست می زنند (که در اغلب اوقات، به شکل یک شاخه گندم نمایان می شود) و در آن لحظه است که بر برهنگی خود واقف می شوند...در این قسمت از داستان، راویان سنتی به سبکسری حوا تاکید و پافشاری دارند. در قسمت هایی بسیار رقت انگیز، حوا از خداوند متعال سؤال می کند که در چه چیز گناهکار بوده است، و این که مجازاتش چه خواهد بود؟ خداوند متعال به او می فرماید:«در عقل، دین و قابلیت شهادت دادن و ارث بردن، همواره ناقص خواهی بود.»بدیهی است که این مطالب، زاییده تخیلات سازندگان این داستانها است که نکاتی را از فرامین قرآنی به عاریت گرفته اند: برای شهادت دادن، به جای یک مرد، به دو زن نیاز است ، دختران خانواده هم کمتر از پسران ارث دریافت می کنند این درمورد مجازات الهی نیز صدق می کند: «تو در طول زندگی، همواره اسیر خواهی ماند.» که از فرایافت انزوای زن پدید آمده که با مرور زمان، از شدت بیشتری برخوردار شده است.
اظهارات کسائی
...
در مقایسه با آن چه در عربستان پس از اسلام وجود داشت، موقعیت اجتماعی زن با نزول قرآن مجید، به طرز چشمگیری تغییر یافت و بهبود گرفت. پس از نزول این کتاب آسمانی، زن مجاز شد ثروت شخصی خود را (که به شکل جهیزیه یا ثروتی بود که در طول زندگی زناشویی به دست آورده بود) برای خود نگاه دارد، و به رسیدگی آن به هر شکلی که دوست داشت بپردازد. او همچنین حق ارث بردن را نیز یافت. چیزی که تا پیش از ظهور اسلام، امری غیرممکن و غیرقابل تصور بود.کمی بعد، اجازه اختیار کردن چهار همسر شرعی به عنوان چهار طبیعت تعبیر و تفسیر گردید. البته لازم به گفتن است که اختیار کردن چند همسر در بین مسلمانان، آن قدرها هم که تصور می رود، رایج و متداول نیست. فرمانی که در قرآن نازل شده، و درباره داشتن رفتاری عادلانه نسبت به همسران شرعی است، موجب گردید تا بسیاری از تجددگرایان، داشتن تنها یک همسر را به عنوان وضعیتی ایده آل اعلام نمایند. در واقع، حتی اگر هر زنی به صورت عادلانه و به طور یکسان با سایر زنها، ثروت و مال دریافت کند، شوهر چگونه می تواند به همان اندازه، نسبت به هر یک از همسران خود، احساسی یکسان داشته باشد؟!. ..اجازه شرعی برای تنبیه (مجازات) کردن یک همسر، که از نافرمانی همسر نشات می گیرد، با فرمایشی از سوی حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) که رفتاری محبت آمیز و ملایم نسبت به زنان را به مردان مسلمان توصیه می کند، از شدت خود می کاهد: «بهترین شما کسی است که بهترین رفتار را با همسر خود داشته باشد.»سوره مبارکه بقره آیه ۱۸۷ که اغلب اوقات نادیده انگاشته می شود، و یا به شکل نادرستی تفسیر می گردد، با وضوح کامل از روابط عمیقی که میان زن و شوهر وجود دارد سخن می گوید: «آنها لباس شما هستند، و شما لباس آنها (هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید). ..» و به راستی در سنت مذهبی، لباس به نشانه ALTEREGO یا همان روح همزاد است... یعنی نزدیک ترین چیزی که به انسان وابسته باشد.
ذکر یک بانو د ر قرآن
در قرآن مجید تنها یک بانوی بزرگوار است که نام ایشان ذکر می شود: مریم... حضرت مریم عذراء، مادر عیسی مسیح (علیه السّلام) که در آیین اسلام بسیار مورد احترام و تجلیل و اخلاص و ارادت هستند. بر اساس سنت، ایشان نخستین بانویی خواهند بود که به بهشت قدم خواهند نهاد. به خاطر ایشان بود که درخت نخلی خشکیده، خرماهایی بسیار شیرین بار آورد (آن هنگام که مریم در اوج درد زایمان، خود را به تنه آن تکیه داد، و نوزادی که تازه به جهان قدم می نهاد، به بیگناهی و معصومیت مادر خود شهادت داد . او به نشانه روحی آرام و ساکت، و نمادی از اخلاص و فداکاری، و به راستی لایق این است که تحقیقات بیشتری در این زمینه در مورد ایشان صورت بگیرد.البته، با تعدادی شخصیت های زنانه دیگر هم در قرآن مجید مواجه می شویم: گاهی از اوقات، آنها به وسیله ایمان و اعتقادات عامیانه، صاحب نامی شدند و داستان زندگیشان از رنگ و بوی خاصی برخوردار گردید. بدینسان، این زنان می توانستند به عنوان نمونه هایی برای زنان دیگر به شمار روند (مانند کتاب «زینه الفرادیس» اثر ثنوی به گونه ای که هر زنی که در قرآن مجید از او نام برده شده است، با توضیحاتی بسیار دقیق و جالب، به عنوان الگو برای خواننده جوانی که از جنس ضعیف است، معرفی می شود). بدیهی است که نخستین زن، کسی مگر حضرت حوا نیست. زنی که بر اساس حدیث، از پهلوی حضرت آدم به وجود آمد.آیین اسلام که دکترین «گناه اولیه» را نادیده می گیرد، به گونه ای است که در هیچ کجای قرآن مجید، هیچ نشانه ای مبنی بر این که حوا، مسبب اصلی و واقعی سقوط آدم بوده است وجود ندارد؛ به همان اندازه، این حوا نبوده که گناه را برروی زمین آورده است...در «داستان های انبیاء» که داستانسرایان و واعظان معروفی در طی قرون، به شاخ و برگ دادن آن بیش از پیش پرداختند، حضرت حوا، از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است.
زن در عرفان
در حدیث آمده است که خداوند متعال با این جمله خطاب به حضرت آدم فرمود:به خاطر تو، من خدمتگزارم حوا را با لطف و رحمت الهی معطر ساختم، ای آدم! هیچ لطف و رحمتی بهتر از یک همسر پارسا و متقی نیست...!در افسانه ها، ازدواج این زوج اولیه، با تمام شکوه توصیف شده، و همه چیز مانند جشنی مجلل و زیبا به نظر می رسد؛ بدینسان، فرشتگان الهی بارانی از سکه های زر و سیم از بهشت بر سر زوج عروس و داماد فرو می ریزند. اما هنگامی که آنها غرق در تماشای مار کوچکی می شوند که به وسیله طاووس به آن باغ زیبا آورده می شود، به میوه ممنوع دست می زنند (که در اغلب اوقات، به شکل یک شاخه گندم نمایان می شود) و در آن لحظه است که بر برهنگی خود واقف می شوند...در این قسمت از داستان، راویان سنتی به سبکسری حوا تاکید و پافشاری دارند. در قسمت هایی بسیار رقت انگیز، حوا از خداوند متعال سؤال می کند که در چه چیز گناهکار بوده است، و این که مجازاتش چه خواهد بود؟ خداوند متعال به او می فرماید:«در عقل، دین و قابلیت شهادت دادن و ارث بردن، همواره ناقص خواهی بود.»بدیهی است که این مطالب، زاییده تخیلات سازندگان این داستانها است که نکاتی را از فرامین قرآنی به عاریت گرفته اند: برای شهادت دادن، به جای یک مرد، به دو زن نیاز است ، دختران خانواده هم کمتر از پسران ارث دریافت می کنند این درمورد مجازات الهی نیز صدق می کند: «تو در طول زندگی، همواره اسیر خواهی ماند.» که از فرایافت انزوای زن پدید آمده که با مرور زمان، از شدت بیشتری برخوردار شده است.
اظهارات کسائی
...
wikifeqh: زنان_قرآنی_در_ادبیات