[ویکی نور] روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی اثر محمود بن عبدالله آلوسی به زبان عربی است که توسط ابراهیم شمس الدین و سناء بزیع شمس الدین گردآوری شده و علی عبدالباری عطیه آن را تحقیق کرده است.
آلوسی در مقدمۀ تفسیر می نویسد که: از دوران کودکی دنبال کشف اسرار مکتوم قرآن بوده است و از خداوند آن را طلب کرده است، کودکی و بازی های آن را و نوجوانی و شهوات آن را به کنار نهاده، به این فکر مشغول بود، دوران جوانی در این امر مطالعه نمود تا خداوند این توفیق را به او عطا نمود و قبل از 20 سالگی به دفع اشکالات و شبهاتی پرداخت که بر ظاهر قرآن وارد کرده بودند و حاصل آن «دقائق التفسیر» شد. این فکر ادامه داشت تا در رجب سال 1252 هجری، در رؤیا دید که خداوند به او امر نموده که آسمان و زمین را طی نماید، او نیز طی کرد و در حالیکه دستی بر آسمان و دستی بر آب داشت، بیدار شد. در پی تعبیر خواب به این نتیجه رسید که مراد تألیف تفسیر است. پس از آن در 16 شعبان همان سال در سن 43 سالگی در عهد سلطان محمود خان نوشتن را آغاز و در چهارم ربیع الثانی سال 1267 هجری به اتمام رساند.
روح المعانی گسترده ترین و جامع ترین تفسیر در نوع خود، میان اهل سنت می باشد. جامع آراء گذشتگان از روایت و درایت بوده، اقوال آنان را با کمال امانت و عنایت، بیان داشته است. کتاب خلاصه ای از تفاسیر پیش از خود محسوب می گردد، تفاسیری همچون تفسیر ابن عطیه، ابوحیان، کشاف، ابوالسعود، بیضاوی، فخر رازی و دیگران. آلوسی ضمن نقل نظرات متفاوت مفسرین برخی از آنها را به نقادی پرداخته است. بیش از همه از تفسیر فخر رازی بهره برده و احیانا بخش هایی از منقولات رازی به ویژه مسائل فقهی آن را نقد کرده است.
این تفسیر، تفسیری است عقلی و اجتهادی که روش بلاغی، بیانی و ادبی را پیش می گیرد.
آلوسی در تفسیرش دربارۀ مسائل اصول و فروع، نسبت به مذهب سلف تعصّب ورزیده و آشکارا آن را بیان می دارد، به همین علت در بسیاری از موارد، ادب نویسندگی را رعایت ننموده است، به معتزله و شیعه بسیار می تازد از جمله ذیل آیۀ 15 سورۀ بقره ج1 ص148 که به زمخشری می تازد.
وی شیوۀ بدبینی به شیعه و تهمت های ناروای سلف خویش را دنبال کرده، در هر مناسبت، تهمتهایی بیان نموده که در کلام گذشتگان نبوده است. مانند، سورۀ ساختگی «الولایة» که نویسندۀ زردشتی «دبستان المذاهب» بی جهت آن را به شیعه نسبت داده و در هیچ یک از منابع شیعه یافت نشده است، آلوسی با کمال جسارت آن را به «ابن شهر آشوب» نسبت می دهد و می گوید:
آلوسی در مقدمۀ تفسیر می نویسد که: از دوران کودکی دنبال کشف اسرار مکتوم قرآن بوده است و از خداوند آن را طلب کرده است، کودکی و بازی های آن را و نوجوانی و شهوات آن را به کنار نهاده، به این فکر مشغول بود، دوران جوانی در این امر مطالعه نمود تا خداوند این توفیق را به او عطا نمود و قبل از 20 سالگی به دفع اشکالات و شبهاتی پرداخت که بر ظاهر قرآن وارد کرده بودند و حاصل آن «دقائق التفسیر» شد. این فکر ادامه داشت تا در رجب سال 1252 هجری، در رؤیا دید که خداوند به او امر نموده که آسمان و زمین را طی نماید، او نیز طی کرد و در حالیکه دستی بر آسمان و دستی بر آب داشت، بیدار شد. در پی تعبیر خواب به این نتیجه رسید که مراد تألیف تفسیر است. پس از آن در 16 شعبان همان سال در سن 43 سالگی در عهد سلطان محمود خان نوشتن را آغاز و در چهارم ربیع الثانی سال 1267 هجری به اتمام رساند.
روح المعانی گسترده ترین و جامع ترین تفسیر در نوع خود، میان اهل سنت می باشد. جامع آراء گذشتگان از روایت و درایت بوده، اقوال آنان را با کمال امانت و عنایت، بیان داشته است. کتاب خلاصه ای از تفاسیر پیش از خود محسوب می گردد، تفاسیری همچون تفسیر ابن عطیه، ابوحیان، کشاف، ابوالسعود، بیضاوی، فخر رازی و دیگران. آلوسی ضمن نقل نظرات متفاوت مفسرین برخی از آنها را به نقادی پرداخته است. بیش از همه از تفسیر فخر رازی بهره برده و احیانا بخش هایی از منقولات رازی به ویژه مسائل فقهی آن را نقد کرده است.
این تفسیر، تفسیری است عقلی و اجتهادی که روش بلاغی، بیانی و ادبی را پیش می گیرد.
آلوسی در تفسیرش دربارۀ مسائل اصول و فروع، نسبت به مذهب سلف تعصّب ورزیده و آشکارا آن را بیان می دارد، به همین علت در بسیاری از موارد، ادب نویسندگی را رعایت ننموده است، به معتزله و شیعه بسیار می تازد از جمله ذیل آیۀ 15 سورۀ بقره ج1 ص148 که به زمخشری می تازد.
وی شیوۀ بدبینی به شیعه و تهمت های ناروای سلف خویش را دنبال کرده، در هر مناسبت، تهمتهایی بیان نموده که در کلام گذشتگان نبوده است. مانند، سورۀ ساختگی «الولایة» که نویسندۀ زردشتی «دبستان المذاهب» بی جهت آن را به شیعه نسبت داده و در هیچ یک از منابع شیعه یافت نشده است، آلوسی با کمال جسارت آن را به «ابن شهر آشوب» نسبت می دهد و می گوید:
[ویکی فقه] روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی (کتاب). روح المعانی تالیف سید محمود آلوسی است.
آلوسی در مقدمه تفسیر می نویسد که: از دوران کودکی دنبال کشف اسرار مکتوم قرآن بوده است و از خداوند آن را طلب کرده است، کودکی و بازیهای آن را و نوجوانی و شهوات آن را به کنار نهاده، به این فکر مشغول بود، دوران جوانی در این امر مطالعه نمود تا خداوند این توفیق را به او عطا نمود و قبل از ۲۰ سالگی به دفع اشکالات و شبهاتی پرداخت که بر ظاهر قرآن وارد کرده بودند و حاصل آن «دقائق التفسیر» شد. این فکر ادامه داشت تا در رجب سال ۱۲۵۲ هجری، در رؤیا دید که خداوند به او امر نموده که آسمان و زمین را طی نماید، او نیز طی کرد و در حالیکه دستی بر آسمان و دستی بر آب داشت، بیدار شد. در پی تعبیر خواب به این نتیجه رسید که مراد تالیف تفسیر است. پس از آن در ۱۶ شعبان همان سال در سن ۴۳ سالگی در عهد سلطان محمود خان نوشتن را آغاز و در چهارم ربیع الثانی سال ۱۲۶۷ هجری به اتمام رساند پس از مشورت نام آن را «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی»، نهاد.
معرفی تفسیر و روش
روح المعانی گسترده ترین تفسیر و جامع ترین آن در نوع خود، میان اهل سنت می باشد. جامع آراء گذشتگان از روایت و درایت بوده، اقوال آنان را با کمال امانت و عنایت، بیان داشته، خلاصه ای از تفاسیر پیش از خود محسوب می گردد، از تفسیر ابن عطیه گرفته تا تفسیر ابو حیان، کشاف، ابو السعود، بیضاوی، فخر رازی و دیگران را، استفاده فراوان نموده است. ضمن نقل آنها نظر به نقادی نیز داشته است. بیش از همه از تفسیر فخر رازی بهره برده و احیانا بخشهایی از منقولات رازی را نقد کرده است، بویژه در مسائل فقهیه که آلوسی حنفی مذهب بوده است.
روش تفسیری
تفسیری است عقلی و اجتهادی که روش بلاغی، بیانی و ادبی را پیش می گیرد. آلوسی در تفسیر درباره مسائل اصول و فروع، نسبت به مذهب سلف تعصب ورزیده و آشکارا آن را بیان می دارد، به همین علت در بسیاری از موارد، ادب نویسندگی را رعایت ننموده است، به معتزله و شیعه بسیار می تازد از جمله ذیل آیه ۱۵ سوره بقره که به زمخشری می تازد. وی شیوه بدبینی به شیعه و تهمت های ناروای سلف خویش را دنبال کرده، در هر مناسبت، تهمتهایی بیان نموده که در کلام گذشتگان نبوده است. مانند، سوره ساختگی «الولایة» که نویسنده زردشتی «دبستان المذاهب» بی جهت آن را به شیعه نسبت داده و در هیچیک از منابع شیعه یافت نشده است، آلوسی با کمال جسارت آن را به «ابن شهر آشوب» نسبت می دهد و می گوید: «آن را در کتاب «مثالب» آورده است» فائده ششم از مقدمه با بررسی دو نسخه خطی از کتاب «مثالب» در کتابخانه های هند اثری از آن یافت نشد، بلکه در بخشی از کتاب، مساله تحریف با انکار شدید، مطرح شده بود.
← طرح مباحث فقهی
...
آلوسی در مقدمه تفسیر می نویسد که: از دوران کودکی دنبال کشف اسرار مکتوم قرآن بوده است و از خداوند آن را طلب کرده است، کودکی و بازیهای آن را و نوجوانی و شهوات آن را به کنار نهاده، به این فکر مشغول بود، دوران جوانی در این امر مطالعه نمود تا خداوند این توفیق را به او عطا نمود و قبل از ۲۰ سالگی به دفع اشکالات و شبهاتی پرداخت که بر ظاهر قرآن وارد کرده بودند و حاصل آن «دقائق التفسیر» شد. این فکر ادامه داشت تا در رجب سال ۱۲۵۲ هجری، در رؤیا دید که خداوند به او امر نموده که آسمان و زمین را طی نماید، او نیز طی کرد و در حالیکه دستی بر آسمان و دستی بر آب داشت، بیدار شد. در پی تعبیر خواب به این نتیجه رسید که مراد تالیف تفسیر است. پس از آن در ۱۶ شعبان همان سال در سن ۴۳ سالگی در عهد سلطان محمود خان نوشتن را آغاز و در چهارم ربیع الثانی سال ۱۲۶۷ هجری به اتمام رساند پس از مشورت نام آن را «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی»، نهاد.
معرفی تفسیر و روش
روح المعانی گسترده ترین تفسیر و جامع ترین آن در نوع خود، میان اهل سنت می باشد. جامع آراء گذشتگان از روایت و درایت بوده، اقوال آنان را با کمال امانت و عنایت، بیان داشته، خلاصه ای از تفاسیر پیش از خود محسوب می گردد، از تفسیر ابن عطیه گرفته تا تفسیر ابو حیان، کشاف، ابو السعود، بیضاوی، فخر رازی و دیگران را، استفاده فراوان نموده است. ضمن نقل آنها نظر به نقادی نیز داشته است. بیش از همه از تفسیر فخر رازی بهره برده و احیانا بخشهایی از منقولات رازی را نقد کرده است، بویژه در مسائل فقهیه که آلوسی حنفی مذهب بوده است.
روش تفسیری
تفسیری است عقلی و اجتهادی که روش بلاغی، بیانی و ادبی را پیش می گیرد. آلوسی در تفسیر درباره مسائل اصول و فروع، نسبت به مذهب سلف تعصب ورزیده و آشکارا آن را بیان می دارد، به همین علت در بسیاری از موارد، ادب نویسندگی را رعایت ننموده است، به معتزله و شیعه بسیار می تازد از جمله ذیل آیه ۱۵ سوره بقره که به زمخشری می تازد. وی شیوه بدبینی به شیعه و تهمت های ناروای سلف خویش را دنبال کرده، در هر مناسبت، تهمتهایی بیان نموده که در کلام گذشتگان نبوده است. مانند، سوره ساختگی «الولایة» که نویسنده زردشتی «دبستان المذاهب» بی جهت آن را به شیعه نسبت داده و در هیچیک از منابع شیعه یافت نشده است، آلوسی با کمال جسارت آن را به «ابن شهر آشوب» نسبت می دهد و می گوید: «آن را در کتاب «مثالب» آورده است» فائده ششم از مقدمه با بررسی دو نسخه خطی از کتاب «مثالب» در کتابخانه های هند اثری از آن یافت نشد، بلکه در بخشی از کتاب، مساله تحریف با انکار شدید، مطرح شده بود.
← طرح مباحث فقهی
...