[ویکی فقه] بی شک رسانه ها، نقش تعیین کننده ای در ترویج سبک زندگی اسلامی بر عهده دارند. از این جهت می توان تهدیدات و فرصت های رسانه ها را در این زمینه مورد تاکید قرار داد، که در این مقاله به آن پرداخته می شود.
رسانه، اسم آلت و از مصدر رسانیدن است و به معنی وسیله رسانیدن به کار می رود و در اصطلاح علوم ارتباطات اجتماعی، مقصود از رسانه، وسیله رساندن پیام از پیام دهنده به پیام گیرنده است. امروز این وسایل جزء جدانشدنی زندگی ما شده اند و برای شناخت بهتر و بیشتر، می توان آنها را به رسانه های سنتی، مدرن و نوین تفکیک کرد. از سوی دیگر، واژه سبک زندگی که در چند سال اخیر با توجه ویژه مقام معظم رهبری، مورد تاکید قرار گرفته است، بیشتر یک واژه و مفهوم جامعه شناختی است. این مفهوم برای اولین بار در سال ۱۹۲۹ توسط آلفرد آدلر، روان شناس اجتماعی، مطرح شد و پس از یک دوره افول، مجدداً از سال ۱۹۶۱ مورد اقبال اندیشمندان به ویژه جامعه شناسان قرار گرفت. در ادبیات جامعه شناسی، از مفهوم سبک زندگی دو برداشت و مفهوم سازی وجود دارد؛ یکی مربوط به دهه ۱۹۲۰ که سبک زندگی معرف ثروت و موقعیت اجتماعی افراد و غالباً به عنوان شاخص تعیین طبقه اجتماعی به کار رفته است و دوم به عنوان شکل اجتماعی نوینی که تنها در متن تغییرات مدرنیته و رشد فرهنگ مصرف گرایی معنا می یابد. سبک زندگی، روش های متفاوت زندگی را نشان می دهد و همچنین می تواند مقایسه «شیوه های زندگی» کشف شده در میان گروه های متفاوت را در جامعه نشان دهد. تعریف مفهومی سبک زندگی عبارت است از: نحوه ساماندهی زندگی برای تحقق نیازها و خواسته هایی است که با به کارگیری مجموعه ای از رفتارها از طریق نحوه صرف زمان، پول و مواد در ابعاد، انتخاب اشیاء مصرفی، انتخاب علایق و ترجیحات (سلیقه) و انتخاب ادراک خاص از اشیاء مصرفی، رفتارهای مصرفی و سلیقه ای خاص انجام می گیرد. بنابراین، بررسی تهدیدات و فرصت های رسانه در ترویج سبک زندگی اسلامی اهمیتی ویژه می یابد که در این نوشتار به آن پرداخته می شود.
تهدیدات پیش روی رسانه
یکی از پیامدهای منفی رسانه ها و جهانی شدن ، تحت فشار قرار گرفتن دین و اعتقادات مذهبی، به ویژه در رفتار و سبک زندگی بر اساس آموزه های اسلامی است. در رسانه ها، سبک زندگی اسلامی تحت فشار سکولاریزم و نسبیت گرایی واقع می شود، که این پیامدها، اصول و ارزش های مطلق دینی را در شکل دهی سبک زندگی مطلوب تحدید می کنند. هجوم ضد ارزش های فرهنگ غرب از طریق رسانه ها به کشورهای جنوب با هدف مسخ فرهنگ های محلی و درواقع بی هویتی فرهنگی آن کشورهاست و ارزش های سنتی و دینی جوامع اسلامی به عنوان زیرساخت سبک زندگی اسلامی نیز روزبه روز دستخوش فرایند جهانی شدن قرار می گیرد. در چنین وضعیتی، فرد در مقابل واقعیت های دینی و فرهنگی خود دچار سرگردانی می شود و قادر به شکل دهی سبک زندگی خود بر اساس آموزه های اسلامی نیست.استفاده افراد از انواع ابزارهای الکترونیکی، نظیر اینترنت، ماهواره و رایانه، باعث گسترش «الگوهای رفتاری» مشابهی در سطح جهانی شده است که عموماً از آن با عنوان «هویت مجازی» یاد می شود. فرهنگ فعلی حاکم بر انواع ابزارهای ارتباطی به ویژه اینترنت و ماهواره، «هویت زا» است، نه «هویت ساز»؛ چرا که «ارزش های زندگی» که دین مطرح می کند، بر آن حاکم نیست و «هویت انسانی» قربانی «هویت ماشینی» می شود. در چنین حالتی، فرد دچار غفلت یا حاکمیت ناخودآگاهی می شود و سبک زندگی غیراسلامی را برمی گزیند.
← مصرف گرایی و مدپرستی
فرصت های موجود رسانه در ترویج سبک زندگی اسلامی:
← گفتمان دینی
...
رسانه، اسم آلت و از مصدر رسانیدن است و به معنی وسیله رسانیدن به کار می رود و در اصطلاح علوم ارتباطات اجتماعی، مقصود از رسانه، وسیله رساندن پیام از پیام دهنده به پیام گیرنده است. امروز این وسایل جزء جدانشدنی زندگی ما شده اند و برای شناخت بهتر و بیشتر، می توان آنها را به رسانه های سنتی، مدرن و نوین تفکیک کرد. از سوی دیگر، واژه سبک زندگی که در چند سال اخیر با توجه ویژه مقام معظم رهبری، مورد تاکید قرار گرفته است، بیشتر یک واژه و مفهوم جامعه شناختی است. این مفهوم برای اولین بار در سال ۱۹۲۹ توسط آلفرد آدلر، روان شناس اجتماعی، مطرح شد و پس از یک دوره افول، مجدداً از سال ۱۹۶۱ مورد اقبال اندیشمندان به ویژه جامعه شناسان قرار گرفت. در ادبیات جامعه شناسی، از مفهوم سبک زندگی دو برداشت و مفهوم سازی وجود دارد؛ یکی مربوط به دهه ۱۹۲۰ که سبک زندگی معرف ثروت و موقعیت اجتماعی افراد و غالباً به عنوان شاخص تعیین طبقه اجتماعی به کار رفته است و دوم به عنوان شکل اجتماعی نوینی که تنها در متن تغییرات مدرنیته و رشد فرهنگ مصرف گرایی معنا می یابد. سبک زندگی، روش های متفاوت زندگی را نشان می دهد و همچنین می تواند مقایسه «شیوه های زندگی» کشف شده در میان گروه های متفاوت را در جامعه نشان دهد. تعریف مفهومی سبک زندگی عبارت است از: نحوه ساماندهی زندگی برای تحقق نیازها و خواسته هایی است که با به کارگیری مجموعه ای از رفتارها از طریق نحوه صرف زمان، پول و مواد در ابعاد، انتخاب اشیاء مصرفی، انتخاب علایق و ترجیحات (سلیقه) و انتخاب ادراک خاص از اشیاء مصرفی، رفتارهای مصرفی و سلیقه ای خاص انجام می گیرد. بنابراین، بررسی تهدیدات و فرصت های رسانه در ترویج سبک زندگی اسلامی اهمیتی ویژه می یابد که در این نوشتار به آن پرداخته می شود.
تهدیدات پیش روی رسانه
یکی از پیامدهای منفی رسانه ها و جهانی شدن ، تحت فشار قرار گرفتن دین و اعتقادات مذهبی، به ویژه در رفتار و سبک زندگی بر اساس آموزه های اسلامی است. در رسانه ها، سبک زندگی اسلامی تحت فشار سکولاریزم و نسبیت گرایی واقع می شود، که این پیامدها، اصول و ارزش های مطلق دینی را در شکل دهی سبک زندگی مطلوب تحدید می کنند. هجوم ضد ارزش های فرهنگ غرب از طریق رسانه ها به کشورهای جنوب با هدف مسخ فرهنگ های محلی و درواقع بی هویتی فرهنگی آن کشورهاست و ارزش های سنتی و دینی جوامع اسلامی به عنوان زیرساخت سبک زندگی اسلامی نیز روزبه روز دستخوش فرایند جهانی شدن قرار می گیرد. در چنین وضعیتی، فرد در مقابل واقعیت های دینی و فرهنگی خود دچار سرگردانی می شود و قادر به شکل دهی سبک زندگی خود بر اساس آموزه های اسلامی نیست.استفاده افراد از انواع ابزارهای الکترونیکی، نظیر اینترنت، ماهواره و رایانه، باعث گسترش «الگوهای رفتاری» مشابهی در سطح جهانی شده است که عموماً از آن با عنوان «هویت مجازی» یاد می شود. فرهنگ فعلی حاکم بر انواع ابزارهای ارتباطی به ویژه اینترنت و ماهواره، «هویت زا» است، نه «هویت ساز»؛ چرا که «ارزش های زندگی» که دین مطرح می کند، بر آن حاکم نیست و «هویت انسانی» قربانی «هویت ماشینی» می شود. در چنین حالتی، فرد دچار غفلت یا حاکمیت ناخودآگاهی می شود و سبک زندگی غیراسلامی را برمی گزیند.
← مصرف گرایی و مدپرستی
فرصت های موجود رسانه در ترویج سبک زندگی اسلامی:
← گفتمان دینی
...
wikifeqh: رسانه_و_سبک_زندگی_اسلامی