دهستان زیبَد از توابع بخش کاخک شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی در ایران است. دهستان زیبد مشتمل بر ۱۱۲ روستا، مزرعه و مکان روستاهای تابعه این دهستان همگی در دامنه رشته کوه به مرکزیت روستای تاریخی زیبد قرار گرفته که فاصله آن تا مرکز شهر گناباد ۲۳ کیلومتر است تمام روستاها و آبادی های این دهستان بین دشت زیبد و دامنه کوه زیبد ، واقع شده است به همین دلیل این منطقه را براکوه نیز می نامند.
زیبَد به چم زیبا و زیبنده منطقه کوهستانی، ییلاقی و حاصلخیز در دامنه کوه است. این منطقه در سالهای پر آب علاوه بر محصولات سنتی برنج نیز کاشت و برداشت می شود آلوورا ، زرشک و سماق از تولیدات مهم این دهستان است. زیبد در روایت های شاهنامه فردوسی محل چند رویداد تاریخی است. برطبق شاهنامه، این روستا محل جنگ معروفی به نام جنگ دوازده رخ یا ۱۲ پهلوان بین ایران و توران بوده و کشته شدن یزدگرد سوم را نیز در این محل دانسته اند. . [ ۱] روستاهای مهم این دهستان: زیبد، سنو ( گناباد ) ، کلات، ، روچی ( گناباد ) و سقی هستند. دهستان زیبد سال ۱۳۲۷ تصویب شده و مجدداً نیز در سال ۱۳۶۶ با تغییراتی مورد تصویب هیئت وزیران قرار گرفته است.
بخش غربی منطقه براکوه و دشت دهستان زیبد جزو مناطق حیات وحش حفاظت شده است. در این منطقه بز کوهی، قوچ، خرگوش، هوبره، انواع کبک و غزال و حیوانات درنده مانند شغال، گرگ و روباه وجود دارد قبلاً پلنگ، گور خر و گراز نیز در کوه زیبد وجود داشته است. نسل آهوی دشت دهستان زیبد تقریباً رو به انقراض رفته است.
. [ ۲]
۱۳۱ اثر از آثار تاریخی شهرستان گناباد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و ۸۰ اثر دیگر نیز برای ثبت شناسایی شده است. [ ۳] از مهم ترین این آثار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• قنات قصبه فاصله تا مرکز دهستان زیبد ۲۴ کیلومتر.
• قلعه زیبد
• دشت ریواس زیبد.
• درخت سرو زیبد
• محوطه قلعه شهاب دو کیلومتری زیبد. نام دیگر این قلعه قلعه شاه نشین یا قلعه شهاب گبر است
• درصوفه دو کیلومتری زیبد. گفته شده که مدفن پیران ویسه و یزدگرد سوم آخرین امپراتور ایران است. تا دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران این محل مورد زیارت مردم بوده و در آن عَلَم پوشیده با پارچه های سیاه و سبز و قرمز و یک محوطه سنگچین دور علم وجود داشته است. مردم به این علم سنجاق و پارچه گره می زدند. این علم و محوطه در اوایل انقلاب تخریب شده است.
• منطقه حفاظت شده حیات وحش دهستان زیبد ( هلالی ) یادوازده رخ
• سرچشمه سنو فاصله تا زیبد دو کیلومتر
• موزهٔ زعفران سنو ( گناباد )
• سر آسیاب سنو سه کیلومتری زیبد
• چنارهای کهن کمچنار سه کیلومتری زیبد
• مسجدجامع زیبد. سنگ نوشته مسجد نشان می دهد سال 1187 قمری تعمیر شده است
• ارگ فرود
• حمام کلات
• چنار بزرگ و کهنسال روستای روچی ( گناباد )
• منطقهٔ تفریحی و آسیاب های آبی قدیمی روستای روچی ( گناباد )
• ریاب ( گناباد ) روستای گردشگری ریاب و آرامگاه خواجه منصور در ابتدای جاده زیبد قرار دارد.
• قنات رهن، گناباد چاه مادره و سر شاخه اصلی این قنات در نزدیکی درخت سرو زیبد قرار دارد. فاصله ۱۸ کیلومتر تا زیبد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفزیبَد به چم زیبا و زیبنده منطقه کوهستانی، ییلاقی و حاصلخیز در دامنه کوه است. این منطقه در سالهای پر آب علاوه بر محصولات سنتی برنج نیز کاشت و برداشت می شود آلوورا ، زرشک و سماق از تولیدات مهم این دهستان است. زیبد در روایت های شاهنامه فردوسی محل چند رویداد تاریخی است. برطبق شاهنامه، این روستا محل جنگ معروفی به نام جنگ دوازده رخ یا ۱۲ پهلوان بین ایران و توران بوده و کشته شدن یزدگرد سوم را نیز در این محل دانسته اند. . [ ۱] روستاهای مهم این دهستان: زیبد، سنو ( گناباد ) ، کلات، ، روچی ( گناباد ) و سقی هستند. دهستان زیبد سال ۱۳۲۷ تصویب شده و مجدداً نیز در سال ۱۳۶۶ با تغییراتی مورد تصویب هیئت وزیران قرار گرفته است.
بخش غربی منطقه براکوه و دشت دهستان زیبد جزو مناطق حیات وحش حفاظت شده است. در این منطقه بز کوهی، قوچ، خرگوش، هوبره، انواع کبک و غزال و حیوانات درنده مانند شغال، گرگ و روباه وجود دارد قبلاً پلنگ، گور خر و گراز نیز در کوه زیبد وجود داشته است. نسل آهوی دشت دهستان زیبد تقریباً رو به انقراض رفته است.
. [ ۲]
۱۳۱ اثر از آثار تاریخی شهرستان گناباد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و ۸۰ اثر دیگر نیز برای ثبت شناسایی شده است. [ ۳] از مهم ترین این آثار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• قنات قصبه فاصله تا مرکز دهستان زیبد ۲۴ کیلومتر.
• قلعه زیبد
• دشت ریواس زیبد.
• درخت سرو زیبد
• محوطه قلعه شهاب دو کیلومتری زیبد. نام دیگر این قلعه قلعه شاه نشین یا قلعه شهاب گبر است
• درصوفه دو کیلومتری زیبد. گفته شده که مدفن پیران ویسه و یزدگرد سوم آخرین امپراتور ایران است. تا دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران این محل مورد زیارت مردم بوده و در آن عَلَم پوشیده با پارچه های سیاه و سبز و قرمز و یک محوطه سنگچین دور علم وجود داشته است. مردم به این علم سنجاق و پارچه گره می زدند. این علم و محوطه در اوایل انقلاب تخریب شده است.
• منطقه حفاظت شده حیات وحش دهستان زیبد ( هلالی ) یادوازده رخ
• سرچشمه سنو فاصله تا زیبد دو کیلومتر
• موزهٔ زعفران سنو ( گناباد )
• سر آسیاب سنو سه کیلومتری زیبد
• چنارهای کهن کمچنار سه کیلومتری زیبد
• مسجدجامع زیبد. سنگ نوشته مسجد نشان می دهد سال 1187 قمری تعمیر شده است
• ارگ فرود
• حمام کلات
• چنار بزرگ و کهنسال روستای روچی ( گناباد )
• منطقهٔ تفریحی و آسیاب های آبی قدیمی روستای روچی ( گناباد )
• ریاب ( گناباد ) روستای گردشگری ریاب و آرامگاه خواجه منصور در ابتدای جاده زیبد قرار دارد.
• قنات رهن، گناباد چاه مادره و سر شاخه اصلی این قنات در نزدیکی درخت سرو زیبد قرار دارد. فاصله ۱۸ کیلومتر تا زیبد.
wiki: دهستان زیبد