دن کیشوت

دُن کیشوت یا، به اسپانیایی، دُن کیخوته دِ لا مانچا ( به اسپانیایی: Don Quijote de la Mancha ) نام رمانی اثر نویسندهٔ اسپانیایی میگِل سِروانتِس ساآوِدرا ( ۱۶۱۶–۱۵۴۷ ) است. این اثر از قدیمی ترین رمانها در زبان های نوین اروپایی است. بسیاری آن را بهترین کتابِ نوشته شده به زبان اسپانیایی و از برجسته ترین نمونه های رمان پیکارِسک می دانند.
سروانتس بخش اول دن کیشوت را در زندان نوشت. این بخش نخستین بار در سال ۱۶۰۵ و بخش دوم در سال ۱۶۱۵ چاپ شد. بخش اولِ رمان دن کیشوت در سال ۱۶۰۵ در مادرید منتشر شد و بخش دوم آن ده سال بعد، در ۱۶۱۵ به چاپ رسید.
دُن کیشوت زندگی فردی را به مخاطب نشان می دهد که دچار توهم است و وقت خود را با خواندن آثار ممنوعه می گذرانَد. در زمان روایت داستان، نوشتن و خواندن آثاری که به شوالیه ها می پرداخت ممنوع بود و شخصیت اصلی داستان، خود را جای یکی از همین شوالیه ها می بیند و دشمنانی فرضی در برابر خود می بیند که اغلب، کوه ها و درخت ها هستند. دُن کیشوت پهلوانی خیالی و بی دست وپاست که خود را شکست ناپذیر می پندارد.
او، با همراهی خدمتکارش، سانچو پانزا، به سفرهایی طولانی می رود و در میانهٔ همین سفرهاست که اعمالی عجیب و غریب از وی سر می زند. او که هدفی جز نجات مردم از ظلم و استبداد حاکمان ظالم ندارد، نگاهی تخیلی به اطرافش دارد و همه چیز را در قالب ابزار جنگی می بیند. [ ۱]
کتاب اول
آلونسو کیشانو پنجاه ساله و نه چندان ثروتمند، لاغر اندام و با صورت استخوانی، به همراه خواهرزاده اش، آنتونیا و خدمتکار بداخلاقش در روستای اسپانیایی لامانچا زندگی می کند. کیشانو در اغلب کارهایش مردی عملگراست. او با هم رده هایش در جامعه، کشیش روستا و طبقهٔ خدمتکاران مهربان است. کیشانو برای طبقهٔ حاکم احترام ویژه ای قائل است و آن ها را بدون چون و چرا از خود بالاتر می داند. او نه میلی به ثروت و مقام دارد و نه فقر آبرومندانه اش مایهٔ کج خلقی اش می شود.
باارزش ترین دارایی کیشانو که کتاب خوان و اهل تفکر است، کتاب هایش هستند. او تحت تأثیر کتاب هایش، ابتدا به آیین ها، ماجراها و قصه های شوالیه گری علاقه مند می شود و سپس به تدریج شیفتهٔ شوالیه های ماجراجویی می شود که دنبال مأموریتی شرافتمندانه و آرمانی هستند. اشتهای کیشانو به داستان های شوالیه گری تشدید می شود و برای خرید کتاب های بیشتر زمین هایش را می فروشد. کتاب ها پشت سر هم قطار می شوند و او بیشتر از قبل خودش را غرق مطالعه می کند. به گفتهٔ سروانتس بر اثر مطالعهٔ زیاد و خواب کم، مغز دن کیشوت آب می رود و هوش و حواسش را از دست می دهد. رؤیای کیشانو این است که شوالیه ای ماجراجو شود و سوار بر اسب و زره بر تن در دنیا ماجراجویی کند. با این هدف که تمام اشتباهات عالم را درست کند.

دن کیشوت (باله). باله دُن کیشوت، نمایشنامهٔ چهار پرده ای باله و بر اساس رُمان مشهور دُن کیشوت، اثر نویسندهٔ اسپانیایی میگل سروانتس است. باله دُن کیشوت توسط ماریوس پتیپا، طراحی و موسیقی آن در سال ۱۸۶۹ توسط لودویک مینکوس نوشته شده است. [ ۱] [ ۲]
باله دُن کیشوت برای نخستین بار در ۲۱ نوامبر ۱۸۷۱ میلادی، توسط باله مارینسکی و در تئاتر بولشوی سن پترزبورگ، به روی پرده رفت.

دن کیشوت (فیلم ۱۹۵۷). «دن کیشوت» ( روسی: Дон Кихот ) فیلمی از گریگوری کوزینتسف محصول ۱۹۵۷ است که بر پایه اثری به همین نام از سروانتس ساخته شد.

دن کیشوت (فیلم ۲۰۰۰). دن کیشوت یک فیلم تلویزیونی است که بر اساس رمان دن کیشوت در سال ۲۰۰۰ ساخته و به صورت DVD منتشر گردید.

دن کیشوت (فیلم ۲۰۱۰). «دن کیشوت» ( انگلیسی: Don Quixote ( 2010 film ) ) یک فیلم است که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد.

دن کیشوت (نقاشی). دن کیشوت ( اسپانیایی: Don Quixote ) یک نقاشی از پابلو پیکاسو است. این اثر متعلق به سال ۱۹۵۵ میلادی است.

دن کیشوت (نمایشنامه). دن کیشوت ( نام روسی: дон кихот ) نمایشنامه ای روسی نوشتهٔ میخائیل بولگاکف براساس رمان مشهور دن کیشوت شاهکار سروانتس است. بولگاکف در اقتباس از دن کیشوت به دو دلیل بسیار آزادتر عمل می کند، اول این که متن اصلی دن کیشوت به زبانی غیر از زبان بولگاکف نوشته شده، دوم آن که دیالوگ های اندکی دارد و توصیف محور است. پس برخلاف اقتباس بولگاکف از جنگ و صلح تالستوی که عیناً دیالوگ های رمان تالستوی را در اقتباسش آورده، در این جا ناچار بوده گفتگوی اشخاص نمایش را خود بنویسد. حاصل کار اثری مستقل و زیباست که مثل کارهای دیگر بولگاکف امضای او را دارد، مخصوصاً پایان تراژیک نمایشنامه که اقتباس بولگاکف را به تراژیکمدی تأثیرگذاری تبدیل می کند. [ ۱] این نمایشنامه در سال ۱۳۹۲ با ترجمهٔ عباس علی عزتی در انتشارات افراز منتشر شده است. [ ۲] ترجمهٔ مذکور در هشتمین دورهٔ انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران در پاییز ۱۳۹۶ به عنوان ترجمهٔ برگزیده انتخاب شد. [ ۳] [ ۴]
آلونزو کیشانو ملقب به دن کیشوت که با خواهرزاده اش آنتونیا و خدمتکار بداخلاقش در روستای لامانچا زندگی می کند، در اثر خواندن کتاب های پهلوانی دچار توهم می شود و پس از مدت ها شیفتگی به آیین شوالیه گری روزی تصمیم می گیرد سفر پرماجرای خود را برای یافتن معشوق و گستردن عدل و داد در جهان آغاز کند. کیشانو ملبس به زرهی پوسیده و مسلح به نیزه و سپری زنگ زده بر اسبی لنگ سوار می شود تا به جستجوی ماجراهای شوالیه ای برود. او برای این سفر به دو چیز احتیاج دارد؛ بانویی که خودش را وقف او کند و یک خدمتکار که هر دو مهیاست.
دن کیشوت همراه با غلامش سانچو پانزا سفر پرماجرای خود را آغاز می کند و در راه رسیدن به مقصد اسیر توهمی که دامنش را گرفته خود را دچار بلایای متعددی می کند و در نهایت درگیر نبردی سرنوشت ساز با پهلوانی گمنام و مجهول الهویه می شود و شرط پهلوان را می پذیرد که اگر در مبارزه مغلوب شد باید اطاعت کند و دست از سفر پهلوانی ماجراجویانه اش بکشد و به خانه اش در لامانچا برگردد. دن کیشوت در این مبارزه شکست می خورد و ناچار می شود به قول خود عمل کند و به خانه برگردد. او بعد از رسیدن به خانه می میرد.
بولگاکف در شخصیت پردازی دن کیشوت، قهرمان اصلی نمایشنامه، برخلاف اقتباس های نمایشی و سینمایی دیگر که عموماً شخصیتی یک بعدی از این قهرمان به نمایش گذاشته اند و بیشتر بر جنبهٔ کمیک شخصیت دن کیشوت تأکید کرده اند، شخصیتی چند وجهی خلق می کند که جنبه های طنز، کمیک و تراژیک قهرمان سروانتس را همزمان داراست و مانند رمان سروانتس در فضایی از همدردی و دل سوزی به حرکت درمی آید؛ پهلوانی رمانتیک که با خیال پردازی و اعتقاد راسخش باعث شکل گیری کنش های نمایش می شود. شخصیت دن کیشوت در نمایش نامهٔ بولگاکف هم آمیخته با طنز و شوخی است. او دن کیشوت را پهلوانی بی باک و غیرقابل سرزنش توصیف می کند و حرف های حکیمانه ای در دهانش می گذارد، ولی در عین حال بر ناهنجاری تخیل او تأکید می کند. واقعیت گرایی و خیال پردازی در نمایشنامهٔ بولگاکف یکدیگر را تکمیل می کنند و اصالت خاصی به آن می دهند.

دُن کیشوت
رجوع شود به:دون کیشوت د لا مانچا