لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
میزان الحراره
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
زبان و ادب'>{thermometer} [شیمی، علوم جَوّ] ابزاری برای اندازه گیری دما با استفاده از تغییر خواص فیزیکی مواد براثر گرما
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
دماسنج یا ترمومتر ( به فرانسوی: Thermomètre ) وسیله ای است که دما یا گرادیان دما ( درجه گرم یا سرد بودن یک جسم ) را اندازه گیری می کند. هر دماسنج دارای دو عنصر مهم است: ( ۱ ) یک سنسور دما ( به عنوان مثال حباب جیوه در دماسنج جیوه ای یا سنسور بیرومتریک در دماسنج مادون قرمز ) که با تغییر دما در آنها تغییراتی ایجاد می شود. و ( ۲ ) روشی برای نمایش این تغییرات به صورت یک مقدار عددی ( به عنوان مثال مقیاس مرئی که در دماسنج جیوه ای روی شیشه علامت گذاری شده است یا نمایشگر دیجیتال در مدل مادون قرمز ) . دماسنج ها به طور گسترده ای در فناوری و صنعت برای پایش فرایندها استفاده می شوند. همچنین در اندازه گیری، پزشکی، و تحقیقات علمی کاربرد فراوانی دارند.
اختراع اولین دماسنج معتبر معمولاً به پزشک ایتالیایی سانتوریو سانتوریو ( سنکتوریوس، ۱۵۶۱–۱۶۳۶ ) [ ۱] نسبت داده می شود، اما استانداردسازی آن در طول قرن ۱۷ و ۱۸ به پایان رسید. [ ۲] [ ۳] [ ۴] در دهه های اول قرن هجدهم در جمهوری هلند، دانیل گابریل فارنهایت[ ۵] با دو موفقیت، انقلابی در تاریخ دماسنجی ایجاد کرد. وی دماسنج جیوه ای ( اولین دماسنج پرکاربرد، دقیق و کاربردی ) [ ۶] [ ۷] و مقیاس فارنهایت ( اولین مقیاس درجه حرارت استاندارد که به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت ) را اختراع کرد. [ ۸]
دماسنج ها را می توان به صورت تجربی یا مطلق توصیف کرد. دماسنج های مطلق توسط مقیاس دمای مطلق ترمودینامیکی به صورت عددی کالیبره می شوند. به صورت کلی دماسنج های تجربی لزوماً با دماسنج های مطلق از نظر اندازه گیری مقیاس عددی کاملاً مطابقت ندارند، اما برای اینکه بتوان آنها را یک دماسنج نامید باید با دماسنج های مطلق و با یکدیگر، طبق شرایط زیر مطابقت داشته باشند: با داشتن دو جسم مجزا و در حالت تعادل ترمودینامیکی ایزوله از هم، همه دماسنج ها باید بتوانند تشخیص دهند دمای کدام یک از دیگری بالاتر یا با هم مساوی است. [ ۹] برای هر دو دماسنج تجربی، نیازی نیست که رابطه بین قرائت مقیاس عددی آنها خطی باشد، اما این رابطه باید کاملاً یکنوا باشد. [ ۱۰] این امر یک ویژگی اساسی دما و دماسنج است. [ ۱۱] [ ۱۲] [ ۱۳]
انواع مختلفی از دماسنج تجربی بر اساس ویژگی های مواد وجود دارد. بسیاری از دماسنج های تجربی بر اساس رابطه بین فشار، حجم و دمای مواد دماسنجی کار می کنند. به عنوان مثال، جیوه هنگام گرم شدن منبسط می شود. هر ماده ای که بر اساس این رابطه برای دماسنجی استفاده می شود، باید دارای ویژگی های زیر باشد:
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاختراع اولین دماسنج معتبر معمولاً به پزشک ایتالیایی سانتوریو سانتوریو ( سنکتوریوس، ۱۵۶۱–۱۶۳۶ ) [ ۱] نسبت داده می شود، اما استانداردسازی آن در طول قرن ۱۷ و ۱۸ به پایان رسید. [ ۲] [ ۳] [ ۴] در دهه های اول قرن هجدهم در جمهوری هلند، دانیل گابریل فارنهایت[ ۵] با دو موفقیت، انقلابی در تاریخ دماسنجی ایجاد کرد. وی دماسنج جیوه ای ( اولین دماسنج پرکاربرد، دقیق و کاربردی ) [ ۶] [ ۷] و مقیاس فارنهایت ( اولین مقیاس درجه حرارت استاندارد که به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت ) را اختراع کرد. [ ۸]
دماسنج ها را می توان به صورت تجربی یا مطلق توصیف کرد. دماسنج های مطلق توسط مقیاس دمای مطلق ترمودینامیکی به صورت عددی کالیبره می شوند. به صورت کلی دماسنج های تجربی لزوماً با دماسنج های مطلق از نظر اندازه گیری مقیاس عددی کاملاً مطابقت ندارند، اما برای اینکه بتوان آنها را یک دماسنج نامید باید با دماسنج های مطلق و با یکدیگر، طبق شرایط زیر مطابقت داشته باشند: با داشتن دو جسم مجزا و در حالت تعادل ترمودینامیکی ایزوله از هم، همه دماسنج ها باید بتوانند تشخیص دهند دمای کدام یک از دیگری بالاتر یا با هم مساوی است. [ ۹] برای هر دو دماسنج تجربی، نیازی نیست که رابطه بین قرائت مقیاس عددی آنها خطی باشد، اما این رابطه باید کاملاً یکنوا باشد. [ ۱۰] این امر یک ویژگی اساسی دما و دماسنج است. [ ۱۱] [ ۱۲] [ ۱۳]
انواع مختلفی از دماسنج تجربی بر اساس ویژگی های مواد وجود دارد. بسیاری از دماسنج های تجربی بر اساس رابطه بین فشار، حجم و دمای مواد دماسنجی کار می کنند. به عنوان مثال، جیوه هنگام گرم شدن منبسط می شود. هر ماده ای که بر اساس این رابطه برای دماسنجی استفاده می شود، باید دارای ویژگی های زیر باشد:
wiki: دماسنج
دانشنامه آزاد فارسی
دماسنج (thermometer)
اسباب اندازه گیری دما. دماسنج ها انواع گوناگونی دارند که برای اندازه گیری دما در گستره های متفاوت و با دقت های گوناگون طراحی شده اند و هریک از آثار فیزیکی متفاوتی برای اندازه گیری دما استفاده می کنند. در دماسنج شیشه ای معمولی، مانند آن هایی که با الکل یا جیوه پر شده اند، از خاصیت انبساط مایع استفاده می شود. دماسنج گازی دقیق تراست و در آن از اثر دما بر فشار گازی با حجم ثابت استفاده می شود. دماسنج مقاومتی بر مبنای تغییر مقاومت یک رسانا، مانند سیمی از جنس پلاتین، بر اساس تغییر دما کار می کند. ترموکوپل نوعی دماسنج الکتریکی است. همچنین، تغییر دما را به شیوۀ مکانیکی و با توجه به تغییر انحنای تسمۀ بی متال نیز نشان می دهند. تسمۀ بی متال معمولاً در ترموستات به کار می رود.
اسباب اندازه گیری دما. دماسنج ها انواع گوناگونی دارند که برای اندازه گیری دما در گستره های متفاوت و با دقت های گوناگون طراحی شده اند و هریک از آثار فیزیکی متفاوتی برای اندازه گیری دما استفاده می کنند. در دماسنج شیشه ای معمولی، مانند آن هایی که با الکل یا جیوه پر شده اند، از خاصیت انبساط مایع استفاده می شود. دماسنج گازی دقیق تراست و در آن از اثر دما بر فشار گازی با حجم ثابت استفاده می شود. دماسنج مقاومتی بر مبنای تغییر مقاومت یک رسانا، مانند سیمی از جنس پلاتین، بر اساس تغییر دما کار می کند. ترموکوپل نوعی دماسنج الکتریکی است. همچنین، تغییر دما را به شیوۀ مکانیکی و با توجه به تغییر انحنای تسمۀ بی متال نیز نشان می دهند. تسمۀ بی متال معمولاً در ترموستات به کار می رود.
wikijoo: دماسنج
جدول کلمات
مترادف ها
درجه، گرماسنج، حرارت سنج، گرمانما، دماسنج، میزان الحراره
درجه، گرماسنج، گرمانما، دماسنج، میزان الحراره
پیشنهاد کاربران
الحرار