دعوت زمامداران به تقوا

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] دعوت زمامداران به تقوا (قرآن). خداوند در قرآن کریم زمامداران مفسد را به رعایت تقوا دعوت کرده است.
در قرآن دعوت از زمامداران مفسد، برای رعایت تقوای الهی شده است:«واذا تولی سعی فی الارض لیفسد فیها...• واذا قیل له اتق الله اخذته العزة بالاثم...؛ (نشانه آن، این است که) هنگامی که روی بر می گردانند (و از نزد تو خارج می شوند)، در راه فساد در زمین، کوشش می کنند،• و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر می شود)، و لجاجت و تعصب، آنها را به گناه می کشاند...»
عدم تقوای زمامداران مفسد
بنابر اینکه مقصود از «تولی» بر عهده گرفتن زمامداری باشد. در این آیات سرنوشت مفسدان را بیان می کنند در ادامه می افزاید: نشانه دشمنی باطنی او این است که وقتی روی بر می گرداند و از نزد تو خارج می شود، کوشش می کند که در زمین فساد به راه بیندازد، و زراعت و چهارپایان را نابود کند (با اینکه می داند) خدا فساد را دوست ندارد (و اذا تولی سعی فی الارض لیفسد فیها و یهلک الحرث و النسل و الله لا یحب الفساد). آری اینگونه خداوند پرده از روی کار آنها بر می دارد و درون قلبشان را برای پیامبرش آشکار می سازد، زیرا اگر اینها در اظهار دوستی و محبت، به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) و پیروان او صادق بودند هرگز دست به فساد و تخریب نمی زدند، و به زراعت ها و دام ها، بیرحمانه هجوم نمی آوردند، ظاهر آنان دوستی خالصانه است، اما در باطن، بی رحم ترین، و سرسخت ترین دشمنان اند.بسیاری از مفسران، احتمال داده اند که مقصود از جمله: اذا تولی، همان مساله قبول ولایت و حکومت است، یعنی منافقان هنگامی که به مرحله ای از حکومت و سلطه برسند، دست به فساد و خرابی زده و ظلم و ستم را در میان بندگان خدا به راه می اندازند و به خاطر ظلم و ستم آنها آبادی ها رو به ویرانی می گذارد، دام ها هلاک می شوند، و جان و مال مردم بر باد می رود.به هر حال تعبیر به یهلک الحرث و النسل، کلام بسیار مختصر و جامعی است که تولید فساد را در سطح جامعه در زمینه اموال و انسان ها، شامل می شود.در آیه بعد می افزاید: هنگامی که او را از این عمل زشت نهی کنند و به او گفته شود از خدا بترس (آتش لجاجت در درونش شعله ور می گردد) و لجاج و تعصب، او را به گناه می کشاند (و اذا قیل له اتق الله اخذته العزة بالاثم).او نه به اندرز ناصحان، گوش فرا می دهد، و نه به هشدارهای الهی بلکه پیوسته با غرور و نخوت مخصوص به خود، بر خلافکاری هایش می افزاید، چنین کسی را جز آتش دوزخ رام نمی کند، و لذا در پایان آیه می فرماید: آتش دوزخ برای آنها کافی است و چه بد جایگاهی است (فحسبه جهنم و لبئس المهاد).در حقیقت این یکی از صفات زشت و ناپسند منافقان است که بر اثر تعصب و لجاجت خشک و خشونت آمیز در برابر هیچ حقیقتی تسلیم نمی شوند، و همین تعصب و غرور آنها را به بدترین گناهان می کشاند، بدیهی است این چوب های کج، جز با آتش دوزخ راست نمی شوند! به گفته بعضی از مفسران، خداوند اینگونه اشخاص را به پنج وصف در آیات فوق توصیف کرده نخست اینکه: سخنانی فریبنده دارند، دیگر اینکه درون قلب آنها آلوده و تاریک است، سوم اینکه سرسخت ترین دشمنان اند، چهارم اینکه به هنگامی که زمینه ای پیش آید، نه بر انسان ها رحم می کنند و نه بر حیوان و زراعت، پنجم اینکه بر اثر غرور و نخوت، اندرز هیچ ناصحی را پذیرا نیستند.

پیشنهاد کاربران

بپرس