خیار عیب

[ویکی فقه] خیار عیب از انواع خیارات در بیع است.‏ از آن در باب تجارت سخن گفته ‏اند.
خیار عیب خیار ثابت بر اثر عیب موجود در یکی از دو عوض معامله می باشد.

ماهیّت خیار عیب
ماهیّت خیار عیب، تسلّط دارنده خیار بر فسخ معامله یا امضای آن با گرفتن ارش است.

احکام خیار عیب
هرگاه کالای فروخته شده معیوب باشد، خریدار خیار دارد، یعنی می‏تواند معامله را فسخ یا آن را امضا کند و ارش بگیرد. چنان که در صورت معیوب بودن بهای پرداختی، فروشنده نیز حق خیار پیدا می‏کند.
آیا خیار عیب تنها در بیع شخصی جریان دارد یا در بیع کلی نیز جاری می‏شود؟ مسئله اختلافی است.
مراد از عیب در حیوان، وجود چیزی افزون بر اصل خلقت، مانند داشتن انگشت اضافی در دست یا پا و یا نقصان از اصل خلقت از قبیل کوری و در غیر حیوان، بیرون بودن از مجرای طبیعی و عادی است، مانند آنکه برای زمین موضوع معامله خراج سنگینی خارج از حدّ متعارف قرار داده باشند.
البته در کلمات فقها درباره مفهوم عیب و مصادیق آن، مباحث زیادی مطرح است؛ از این رو، برخی، برای تعیین مصادیق آن، عرف را ملاک دانسته ‏اند.
آیا مبدأ ثبوت خیار زمان آشکار شدن عیب است یا پیدایی عیب کاشف از ثبوت خیار هنگام عقد است؟ ظاهر کلمات بسیاری قول اوّل است؛ لیکن برخی، تصریح به قول دوم کرده‏ اند.
در اینکه خیار عیب- پس از پیدایی عیب- فوری است یا با تراخی نیز ثابت است، اختلاف است. قول دوم مشهور است. بنابر این قول، اعمال خیار و فسخ عقد، فوریت ندارد و با تأخیر در اقدام، حقّ خیار ساقط نمی‏شود.

اسباب سقوط خیار عیب
...