حنجره، خشکنای، [ ۱] خشک نای[ ۱] ، چاکنای[ ۱] و گاهی خرخره ( به انگلیسی: Larynx ) ، اندام تولیدکننده صوت در بدن است، و گذرگاه هوایی است که مابین بخش تحتانی حلق و نای واقع شده است.
فعالیت اصلی حنجره محافظت راه هوایی از ورود ذرات غذا و دیگر مواد نامطلوب است. این عمل به وسیله رشته رویدادهایی صورت می پذیرد که در اثر تماس لقمه غذا با نوک
اپی گلوت یا چین های آری اپی گلوتیک ( Aryepiglottic fold ) آغاز می شود. بازوی حسی این قوس بازتابی
عصب زبانی حلقی است و بازوی حرکتی آن از طریق
عصب واگ اعمال می شود. نخستین رویداد در این سری مهار
تنفس است. سپس تارهای
صوتی حقیقی به شدت بسته می شوند که این کار سبب بسته شدن تارهای کاذب می شود. سپس این چین های آری اپیگلوتیک به طرف مدیال می آیند و اپی گلوت را به پشت می برند ( توسط ماهیچه های درونی حنجره ) . در این هنگام ماهیچه های بیرونی گروه فوق لامی ( سوپراهیوئید ) فعال و همزمان گروه زیرلامی ( اینفروهیوئید ) شل می شوند. این رویداد سبب اعمال بُردار نیرویی در جهت بالا و جلو به حنجره می شود و سبب می شود که تحت محافطت قاعده
زبان به حنجره در طی عمل
بلع به بالا برود.
تولید صوت عمل
فیزیولوژیک دیگر حنجره است. بر این اعتقادند که تولید صوت ناشی از بسته شدن ابتدایی قوی تارهای صوتی در حین
بازدم است. بالا و پایین رفتن فشار داخل نای و باز و بسته شدن تارهای صوتی حقیقی و در نتیجه خارج شدن مقداری از هوا در دوره سبب تولید صدا می شود. هر فرایند
پاتولوژیکی که توده تارهای صوتی یا توانایی بسته شدن آن ها را تغییر دهد، بر کیفیت صدا تأثیر خواهد گذاشت. این تغییر کیفیت صدا را
گرفتگی صدا می نامند.
حنجره در عمل تنفس هم شرکت می کند. در
دم عصب برگشت پذیر حنجره فعال می شود و سبب آبروکسیون تارهای صوتی می شود. این امر درست پیش از تحریک
عصب فرنیک صورت می گیرد و سبب جریان یافتن هوا به درون
شش ها می شود.
حنجره شامل پرده های صوتی، و مشتمل بر ۹ عدد غضروف می باشد که عبارتند از:
•
غضروف سپری ( غضروف تیروئید )
•
غضروف انگشتری ( غضروف کریکوئید )
•
برچاکنای ( اپیگلوت )
• زوج غضروف های
کوزه ای ( آریتنوئید )
• زوج غضروف های شاخکی ( کورنیکولیت )
• زوج غضروف های میخی شکل (
کونئیفرم )
ماهیچه های حنجره دو گروه اند:
• ماهیچه های بیرونی
• ماهیچه های درونی
•
ماهیچه انگشتری سپری ( عضله کریکوتیروئید )
•
ماهیچه انگشتری کوزه ای پشتی ( عضله کریکوآریتنوئید خلفی )
• ماهیچه انگشتری کوزه ای کناری ( عضله کریکوآریتنوئید طرفی )
•
ماهیچه سپری کوزه ای ( عضله تیروآریتنوئید )
• ماهیچه عرضی و مایل کوزه ای