[ویکی فقه] حدیث سبعة احرف. حدیث سبعة احرف به حدیث نزول قرآن بر هفت حرف اطلاق می شود.
دانشمندان اسلامی درباره معنا و تفسیر حدیث «انزل القرآن علی سبعة احرف» که از طریق ۲۱ صحابی به ما رسیده و ابوعبید قاسم بن سلام، آن را حدیث متواتر دانسته است اختلاف نظر دارند، به طوری که سیوطی ۳۵ قول را در این مورد ذکر می کند. از میان این اقوال، قول ابن جزری بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته است.اکثر دانشمندان برآنند که منظور از «سبعة احرف» هفت لغت است؛ اما در تعیین این لغات اختلاف دارند.به نظر ابوعبید قاسم بن سلام ، مراد از «سبعة احرف» لغات « قریش ، هذیل ، ثقیف ، هوازن ، کنانه ، تمیم و یمن » است.برخی دیگر معتقدند مراد از آن « امر و نهی ، طلب و دعا ، خبر و استخبار و زجر» است.دسته ای گفته اند مراد از آن « وعد و وعید ، مطلق و مقید ، تفسیر و اعراب و تاویل » است و….ابن جزری می گوید: همواره فهم این حدیث برایم دشوار بود. سی و چند سال برای فهم و درک معنای آن تفکر و امعان نظر کردم تا به نظری رسیدم که شاید صواب باشد.
دانشمندان اسلامی درباره معنا و تفسیر حدیث «انزل القرآن علی سبعة احرف» که از طریق ۲۱ صحابی به ما رسیده و ابوعبید قاسم بن سلام، آن را حدیث متواتر دانسته است اختلاف نظر دارند، به طوری که سیوطی ۳۵ قول را در این مورد ذکر می کند. از میان این اقوال، قول ابن جزری بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته است.اکثر دانشمندان برآنند که منظور از «سبعة احرف» هفت لغت است؛ اما در تعیین این لغات اختلاف دارند.به نظر ابوعبید قاسم بن سلام ، مراد از «سبعة احرف» لغات « قریش ، هذیل ، ثقیف ، هوازن ، کنانه ، تمیم و یمن » است.برخی دیگر معتقدند مراد از آن « امر و نهی ، طلب و دعا ، خبر و استخبار و زجر» است.دسته ای گفته اند مراد از آن « وعد و وعید ، مطلق و مقید ، تفسیر و اعراب و تاویل » است و….ابن جزری می گوید: همواره فهم این حدیث برایم دشوار بود. سی و چند سال برای فهم و درک معنای آن تفکر و امعان نظر کردم تا به نظری رسیدم که شاید صواب باشد.
[ویکی فقه] حدیث سبعة احرف به حدیث نزول قرآن بر هفت حرف اطلاق می شود.
دانشمندان اسلامی درباره معنا و تفسیر حدیث «انزل القرآن علی سبعة احرف» که از طریق ۲۱ صحابی به ما رسیده و ابوعبید قاسم بن سلام، آن را حدیث متواتر دانسته است اختلاف نظر دارند، به طوری که سیوطی ۳۵ قول را در این مورد ذکر می کند. از میان این اقوال، قول ابن جزری بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته است.اکثر دانشمندان برآنند که منظور از «سبعة احرف» هفت لغت است؛ اما در تعیین این لغات اختلاف دارند.به نظر ابوعبید قاسم بن سلام ، مراد از «سبعة احرف» لغات « قریش ، هذیل ، ثقیف ، هوازن ، کنانه ، تمیم و یمن » است.برخی دیگر معتقدند مراد از آن « امر و نهی ، طلب و دعا ، خبر و استخبار و زجر» است.دسته ای گفته اند مراد از آن « وعد و وعید ، مطلق و مقید ، تفسیر و اعراب و تاویل » است و….ابن جزری می گوید: همواره فهم این حدیث برایم دشوار بود. سی و چند سال برای فهم و درک معنای آن تفکر و امعان نظر کردم تا به نظری رسیدم که شاید صواب باشد.
دیدگاه ابن جزری
به نظر وی معنای «سبعة احرف» از وجوه هفتگانه ذیل خارج نیست:۱. اختلاف در حرکات باشد؛ بی آن که در معنا و صورت کلمه تغییری رخ دهد؛ مانند «یحسب» (به فتح سین و کسر آن).۲. اختلاف در حرکات، به طوری که در معنای کلمه تغییر پدید آید؛ مانند: (فتلقی آدم من ربه کلمات) که ابن کثیر آیه را به نصب «آدم» و رفع «کلمات» قرائت کرده است و دیگران به عکس؛۳. اختلاف قرائات در حروف که سبب تغییر در معنا شود؛ بی آن که صورت لفظ (صرف نظر از نقطه ها) را تغییر بدهد؛ مثل: «تبلوا» و «تتلوا»؛۴. اختلاف قرائت باعث تغییر صورت لفظ شود؛ بی آن که معنا را تغییر بدهد؛ مانند: «صراط» و «سراط»؛۵. اختلاف قرائت در حروف که سبب تغییر در صورت لفظ و معنا باشد؛ مانند: «یاتل» و «یتال»؛۶. اختلاف در تقدیم و تاخیر کلمه باشد؛ مثل: «فیقتلون» و «یقتلون» در آیه ۱۱۱ سوره توبه که عده ای به تقدیم مفعول قرائت کرده اند و عده ای به تقدیم فاعل؛۷. اختلاف در زیاده و نقصان باشد؛ مثل: «و اوصی» و «و وصی» در آیه ۱۳۲ سوره بقره .
ادله قائلین به عدم صحت حدیث سبعة احرف
عده ای، حدیث سبعة احرف را که توجیه کننده اختلاف قرائات شده و به اختلاف در الفاظ قرآن وجهه شرعی داده است، به ادله ذیل صحیح ندانسته اند:۱. از امام باقر علیه السّلام و امام صادق علیه السّلام روایت شده است که آنان نزول قرآن بر هفت حرف را دروغ دانسته اند.۲. روایات مربوط به نزول قرآن بر حروف، مختلف است و هفت، پنج، چهار، سه یا ده حرف در این روایات آمده است؛ حال کدام تعداد صحیح است و کدام دسته از روایات را باید ترجیح داد؟۳. هنگامی که عثمان مردم را - آن طور که گفته می شود- بر قرائت واحد واداشت، عملا مقابل این قبیل احادیث و دستور پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به قرائات متعدد هفت، پنج یا غیر آن ایستاد و هیچ کس به این کار عثمان اعتراضی نکرد؛ در صورتی که جاداشت بزرگان صحابه و در راس آنان امیرمؤمنان علیه السّلام به کار عثمان اعتراض کنند.
دیدگاه استاد معرفت
...
دانشمندان اسلامی درباره معنا و تفسیر حدیث «انزل القرآن علی سبعة احرف» که از طریق ۲۱ صحابی به ما رسیده و ابوعبید قاسم بن سلام، آن را حدیث متواتر دانسته است اختلاف نظر دارند، به طوری که سیوطی ۳۵ قول را در این مورد ذکر می کند. از میان این اقوال، قول ابن جزری بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته است.اکثر دانشمندان برآنند که منظور از «سبعة احرف» هفت لغت است؛ اما در تعیین این لغات اختلاف دارند.به نظر ابوعبید قاسم بن سلام ، مراد از «سبعة احرف» لغات « قریش ، هذیل ، ثقیف ، هوازن ، کنانه ، تمیم و یمن » است.برخی دیگر معتقدند مراد از آن « امر و نهی ، طلب و دعا ، خبر و استخبار و زجر» است.دسته ای گفته اند مراد از آن « وعد و وعید ، مطلق و مقید ، تفسیر و اعراب و تاویل » است و….ابن جزری می گوید: همواره فهم این حدیث برایم دشوار بود. سی و چند سال برای فهم و درک معنای آن تفکر و امعان نظر کردم تا به نظری رسیدم که شاید صواب باشد.
دیدگاه ابن جزری
به نظر وی معنای «سبعة احرف» از وجوه هفتگانه ذیل خارج نیست:۱. اختلاف در حرکات باشد؛ بی آن که در معنا و صورت کلمه تغییری رخ دهد؛ مانند «یحسب» (به فتح سین و کسر آن).۲. اختلاف در حرکات، به طوری که در معنای کلمه تغییر پدید آید؛ مانند: (فتلقی آدم من ربه کلمات) که ابن کثیر آیه را به نصب «آدم» و رفع «کلمات» قرائت کرده است و دیگران به عکس؛۳. اختلاف قرائات در حروف که سبب تغییر در معنا شود؛ بی آن که صورت لفظ (صرف نظر از نقطه ها) را تغییر بدهد؛ مثل: «تبلوا» و «تتلوا»؛۴. اختلاف قرائت باعث تغییر صورت لفظ شود؛ بی آن که معنا را تغییر بدهد؛ مانند: «صراط» و «سراط»؛۵. اختلاف قرائت در حروف که سبب تغییر در صورت لفظ و معنا باشد؛ مانند: «یاتل» و «یتال»؛۶. اختلاف در تقدیم و تاخیر کلمه باشد؛ مثل: «فیقتلون» و «یقتلون» در آیه ۱۱۱ سوره توبه که عده ای به تقدیم مفعول قرائت کرده اند و عده ای به تقدیم فاعل؛۷. اختلاف در زیاده و نقصان باشد؛ مثل: «و اوصی» و «و وصی» در آیه ۱۳۲ سوره بقره .
ادله قائلین به عدم صحت حدیث سبعة احرف
عده ای، حدیث سبعة احرف را که توجیه کننده اختلاف قرائات شده و به اختلاف در الفاظ قرآن وجهه شرعی داده است، به ادله ذیل صحیح ندانسته اند:۱. از امام باقر علیه السّلام و امام صادق علیه السّلام روایت شده است که آنان نزول قرآن بر هفت حرف را دروغ دانسته اند.۲. روایات مربوط به نزول قرآن بر حروف، مختلف است و هفت، پنج، چهار، سه یا ده حرف در این روایات آمده است؛ حال کدام تعداد صحیح است و کدام دسته از روایات را باید ترجیح داد؟۳. هنگامی که عثمان مردم را - آن طور که گفته می شود- بر قرائت واحد واداشت، عملا مقابل این قبیل احادیث و دستور پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به قرائات متعدد هفت، پنج یا غیر آن ایستاد و هیچ کس به این کار عثمان اعتراضی نکرد؛ در صورتی که جاداشت بزرگان صحابه و در راس آنان امیرمؤمنان علیه السّلام به کار عثمان اعتراض کنند.
دیدگاه استاد معرفت
...
wikifeqh: حدیث_سبعة_احرف