حجاج بن یوسف بن مطر

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حَجّاج بن یوسف بن مَطَر، مترجم و ریاضی دان سده دوم و سوم بوده است.
از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. به گفته یعقوبی ، ظاهراً در ۱۴۵ طراحی و ساخت بخشهایی از بغداد ، پایتخت تازه منصور عباسی ، برعهده وی بوده است. بر همین اساس، سزگین تاریخ تولد حجاج را ۱۲۰ تعیین کرده است. در برخی منابع، برای وی القاب حاسب و مهندس ذکر شده است.
مترجم اصول اقلیدس
ابن ندیم از وی در زمره مترجمان یاد کرده است. به گفته او، نخستین بار حجاج اصول اقلیدس را ترجمه، و به هارون الرشید (حک :۱۷۰ـ۱۹۳) تقدیم کرد. این ترجمه بعدها به « نقل هارونی » مشهور شد. با به خلافت رسیدن مأمون (حک: ۱۹۸ـ۲۱۸)، باب تازه ای در ترجمه آثار یونانی گشوده شد. در این دوره حجاج، همراه با هیئتی رسمی از سوی مأمون، برای آوردن آثار علمی یونانی به روم شرقی سفر کرد. وی همچنین ویرایش جدیدی از ترجمه قبلی اش از اصول را به مأمون تقدیم کرد
← اعتبار و زمان تداول ترجمه اصول اقلیدس
حجاج در ۲۱۲ مجسطی بطلمیوس را از رومی (یا سریانی) به عربی ترجمه کرد این ترجمه، برخلاف ترجمه های وی از اصول، رواج فراوان یافت و بارها استنساخ شد گرچه پیش از این نیز دو ترجمه از مجسطی با حمایت مالی یحیی بن خالد برمکی صورت گرفته بود و ترجمه دوم را ابوحسّان و سلم در بیت الحکمه بازبینی کرده بودند.
ترجمه المرآة ارسطو
...

دانشنامه آزاد فارسی

حَجّاج بن یوسفِ بن مَطَر ( ـ بغداد ح ۲۱۸ق)
مترجم مسلمان آثاری از یونانی در ریاضیات. از مترجمان بیت الحکمه در عصر هارون الرشید و مأمون عباسی است. بر برخی از ترجمه های خود شروحی نیز نوشته است. مأمون او را برای تهیۀ شماری از متون به روم فرستاد. از آثارش: ترجمۀ اصول الهندسه اثر اقلیدس به نام الهارونی که به نام هارون ترجمه شده است. این ترجمه را بعدها ثابت بن قره اصلاح و با نام المأمونی به مأمون پیشکش کرد؛ ترجمۀ مجسطی بطلمیوس؛ ترجمۀ المرآة ارسطو؛ ترجمۀ اثولوجیا با همکاری ابن ناعمه حمصی.

پیشنهاد کاربران

بپرس