حافظ رجب برسی

[ویکی شیعه] رجب بن محمد بن رجب حلی (ح۷۴۳ق-د پ۸۱۳ق)، مشهور به حافظ رجب بُرسی، محدث، عارف شیعه قرن هشتم. مشارق انوار الیقین مهم ترین اثر اوست. در این کتاب روایاتی را همانند خطبه تطنجیه نقل می کند که در دیگر آثار شیعه یافت نمی شود. او باور خود را مطابق عقاید مشهور شیعه می داند؛ با این حال برخی او را به غلو متهم کرده اند و برخی آرائش را شاذ دانسته اند. شیخ حر عاملی به دلیل اتهام غلو او را توثیق نمی کند.
رضی الدین حافظ رجب بن محمد بن رجب حلی، نامش رجب و ملقب به حافظ است. در معنای حافظ اگرچه محتمل است به معنای حدیثی باشد، اما افندی در ریاض العلماء آن را تخلص شعری می داند.. او خود را «رجب الحافظ» خوانده است. تخلص او در اشعار «حافظ برسی» یا «حافظ» است. برس را روستایی میان کوفه و حله یا روستایی در خراسان دانسته اند. بیتی از او دلالت دارد که او در برس متولد شده و در حله زندگی کرده است. نام او (رجب)، تخلص داشتن در شعر، نام بردن از نام های ایرانی مانند افراسیاب و لهراسب و... در آثارش، ایرانی بودن یا اقامت در ایران را برای او محتمل می سازد. تذکره نویسان تا چند قرن از او سخن نگفته اند. حر عاملی و عبدالله افندی اصفهانی|افندی در قرن دوازدهم از او یاد کردند. مشارق الانوار برسی از همان سده ۹ق در برخی محافل امامیه کتابی شناخته شده است. کفعمی در اواخر سده هشتم از مشارق الانوار نقل می کند. و پس از او دیگران عالمان از این کتاب استفاده کرده اند. تاریخ ولادت و وفات او نامعلوم است.در مشارق میگوید که این کتاب را ۵۸۰سال پس از ولادت حضرت مهدی نوشته است.. حر عاملی و افندی او را محدث، فقیه، ادیب و صوفی خوانده اند. در نوشته هایش تسلط او بر عرفان نظری هویداست. او را متأثر از سید حیدر آملی، فضل الله حروفی و عارفان متقدم مانند حلاج دانسته اند. برسی علم اسرار حروف و اعداد را می دانست و در شرح اخبار از آن استفاده می کرد. در نثر و شعر مهارت داشت. سروده هایی از او برجای مانده که همگی در فضائل اهل بیت است.
برخی منابع از سفر اواخر عمر او به ایران گفته اند. معصوم علیشاه او را درگذشته و مدفون در مشهد می داند. خوانساری بقعه حافظ رجب در اردستان را از آن برسی دانسته است.