[ویکی اهل البیت] مرحوم آیت الله حاج میرزا محمد ارباب در سال 1273 ق، در بیت علم و فضل - در عین حال کشاورز - در شهر قم چشم به جهان گشود.
پدر بزرگوارش، مرحوم محمدتقی بیک ارباب - معروف به جان بابا - از فاضلان و ادیبان و شاعران قم بشمار می رفت. مرحوم میرزا علی اکبر فیض درباره او می نویسد: «ارباب: داهیة الدهر، نابغة الزمان، طلیق اللسان، رشیق البنان محمدتقی بیک خلف الصدع حسنعلی بیک که در قریحه نظم و سلیقه نثر و انارت رأی و کفایت معضلات و کفالت امورات و خیرت در عمل فلاحت و دانائی به رساتیق و مزارع حومه ولایت و تنقیح حساب و تشخیص جمع... واحدی است بی ثانی. فَتّشْتُ اهل دیاری لااری احدٌ × منهم یشاکله فی العقل والعلم».
عبدالله مستوفی هم درباره اش می نویسد: «محمدتقی بیک ارباب، با داشتن اطلاعات وسیعی از فلاحت و ساختمان و مقنی گری... که قول و تصدیق او در نزد تمام استادان این متون رهان قاطع بشمار می رفت، ادیب و شاعر و نویسنده و خوش خط و بذله گو و مجلس آرا هم بود... شعر را بسیار خوب می گفت، در نویسندگی و اسلوب خط سبک قائم مقام را پیروی می کرد، هم ساده و روان و هم ادیبانه، سهل و ممتنع چیز می نوشت... هیچ کس نمی توانست تصور کند که در این قبای راسته و (لباس) رعیتی... این قدر اطلاع و فضل و ادب باشد... ممکن است امروز مطلعی مانند او در زراعت و کارهای مربوط به آن و ادیب و نویسنده ای مثل او باشد، ولی من در مدت عمر خود شخصی به این جامعی هیچ ندیده ام... حاجی میرزا محمد مجتهد، پسرش هم ملای جامع خوش محضر تام العیاری بود که در عالم خود هیچ دست کمی از پدرش نداشت...».
وی در جمادی الاول 1311 ق بدرود حیات گفت و از او دو کتاب: مقتل منظوم امام حسین علیه السلام و تاریخ دارالایمان قم (که به همت استاد سید حسین مدرسی طباطبایی به چاپ رسیده است) به یادگار مانده است. نمونه ای از اشعار مراثی وی در کتاب تاریخ تکایا و عزاداری قم آمده است.
مرحوم آیت الله ارباب، پس از پشت سر نهادن دوران نوجوانی به تحصیل ادبیات همت گمارد و پس از آن به تهران رفت و نزد اساتید هر فن از هنر علمی توشه ای و از هر خرمن خوشه ای برچید تا مشار بالبنان گردید. البته به نام اساتیدش در تهران تصریح نشده، ولی در آن زمان مدار تدریس علوم نقلی و عقلی بر عهده آیات عظام: شیخ عبدالرحیم نهاوندی، میرزا ابوالحسن جلوه و آقا محمدرضا قمشه ای بوده است.
مرحوم حاج میرزا محمد ارباب، به همراه دوستان گرانقدرش مرحوم آیت الله حاج ملا آقا حسین قمی (م 1327 ق) و آیت الله مولی عبدالله قمی به سامرا مهاجرت کردند و چندی در درس های آیت الله العظمی میرزای شیرازی شرکت نمود. پس از آن به همراه ملا عبدالله قمی به نجف کوچید. و سالیان بسیار در درس های آیات عظام، میرزا حبیب الله رشتی و آخوند ملا محمدکاظم خراسانی حضور یافت، تا آن که پس از تحصیل و تکمیل علوم دینی، به درجه رفیع اجتهاد نائل آمد و با اخذ اجازات متعدد روایی (از آیات عظام: محدث نوری و شریعت اصفهانی و حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی) و اجتهادی (از آخوند خراسانی و میرزا حبیب الله رشتی) به زادگاهش بازگشت.
مرحوم ارباب، پس از مراجعت به تدریس و تالیف و اقامه جماعت و موعظه و حل و فصل دعاوی و رفع مخاصمات اشتغال داشت. وی در این زمان ریاستی عام و شهرتی تام پیدا کرد و آوازه فقاهت و فضیلت او به همه جا رسید و مجلس درس و بحث او، یکی از پررونق ترین مجالس درسی حوزه بود. منبری داشت شیرین و متین و محضری بس نمکین، در نهی از منکر و منع اهل فجور قلبی قوی و قدمی راسخ داشت و در حفظ حدود شرعیه دقیقه ای فرونگذاشت... جماعت علما در محضر وی، خود را کوچک می شمردند و بزرگان دین و دنیا نام مبارکش را به حرمت تمام می بردند.
پدر بزرگوارش، مرحوم محمدتقی بیک ارباب - معروف به جان بابا - از فاضلان و ادیبان و شاعران قم بشمار می رفت. مرحوم میرزا علی اکبر فیض درباره او می نویسد: «ارباب: داهیة الدهر، نابغة الزمان، طلیق اللسان، رشیق البنان محمدتقی بیک خلف الصدع حسنعلی بیک که در قریحه نظم و سلیقه نثر و انارت رأی و کفایت معضلات و کفالت امورات و خیرت در عمل فلاحت و دانائی به رساتیق و مزارع حومه ولایت و تنقیح حساب و تشخیص جمع... واحدی است بی ثانی. فَتّشْتُ اهل دیاری لااری احدٌ × منهم یشاکله فی العقل والعلم».
عبدالله مستوفی هم درباره اش می نویسد: «محمدتقی بیک ارباب، با داشتن اطلاعات وسیعی از فلاحت و ساختمان و مقنی گری... که قول و تصدیق او در نزد تمام استادان این متون رهان قاطع بشمار می رفت، ادیب و شاعر و نویسنده و خوش خط و بذله گو و مجلس آرا هم بود... شعر را بسیار خوب می گفت، در نویسندگی و اسلوب خط سبک قائم مقام را پیروی می کرد، هم ساده و روان و هم ادیبانه، سهل و ممتنع چیز می نوشت... هیچ کس نمی توانست تصور کند که در این قبای راسته و (لباس) رعیتی... این قدر اطلاع و فضل و ادب باشد... ممکن است امروز مطلعی مانند او در زراعت و کارهای مربوط به آن و ادیب و نویسنده ای مثل او باشد، ولی من در مدت عمر خود شخصی به این جامعی هیچ ندیده ام... حاجی میرزا محمد مجتهد، پسرش هم ملای جامع خوش محضر تام العیاری بود که در عالم خود هیچ دست کمی از پدرش نداشت...».
وی در جمادی الاول 1311 ق بدرود حیات گفت و از او دو کتاب: مقتل منظوم امام حسین علیه السلام و تاریخ دارالایمان قم (که به همت استاد سید حسین مدرسی طباطبایی به چاپ رسیده است) به یادگار مانده است. نمونه ای از اشعار مراثی وی در کتاب تاریخ تکایا و عزاداری قم آمده است.
مرحوم آیت الله ارباب، پس از پشت سر نهادن دوران نوجوانی به تحصیل ادبیات همت گمارد و پس از آن به تهران رفت و نزد اساتید هر فن از هنر علمی توشه ای و از هر خرمن خوشه ای برچید تا مشار بالبنان گردید. البته به نام اساتیدش در تهران تصریح نشده، ولی در آن زمان مدار تدریس علوم نقلی و عقلی بر عهده آیات عظام: شیخ عبدالرحیم نهاوندی، میرزا ابوالحسن جلوه و آقا محمدرضا قمشه ای بوده است.
مرحوم حاج میرزا محمد ارباب، به همراه دوستان گرانقدرش مرحوم آیت الله حاج ملا آقا حسین قمی (م 1327 ق) و آیت الله مولی عبدالله قمی به سامرا مهاجرت کردند و چندی در درس های آیت الله العظمی میرزای شیرازی شرکت نمود. پس از آن به همراه ملا عبدالله قمی به نجف کوچید. و سالیان بسیار در درس های آیات عظام، میرزا حبیب الله رشتی و آخوند ملا محمدکاظم خراسانی حضور یافت، تا آن که پس از تحصیل و تکمیل علوم دینی، به درجه رفیع اجتهاد نائل آمد و با اخذ اجازات متعدد روایی (از آیات عظام: محدث نوری و شریعت اصفهانی و حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی) و اجتهادی (از آخوند خراسانی و میرزا حبیب الله رشتی) به زادگاهش بازگشت.
مرحوم ارباب، پس از مراجعت به تدریس و تالیف و اقامه جماعت و موعظه و حل و فصل دعاوی و رفع مخاصمات اشتغال داشت. وی در این زمان ریاستی عام و شهرتی تام پیدا کرد و آوازه فقاهت و فضیلت او به همه جا رسید و مجلس درس و بحث او، یکی از پررونق ترین مجالس درسی حوزه بود. منبری داشت شیرین و متین و محضری بس نمکین، در نهی از منکر و منع اهل فجور قلبی قوی و قدمی راسخ داشت و در حفظ حدود شرعیه دقیقه ای فرونگذاشت... جماعت علما در محضر وی، خود را کوچک می شمردند و بزرگان دین و دنیا نام مبارکش را به حرمت تمام می بردند.
wikiahlb: حاج_میرزا_محمد_ارباب_قمى