[ویکی اهل البیت] آیت الله العظمی حاج سید محمد محقق داماد، مرد دانش و تحقیق. یکی از انجم فروزان فقاهت و یکی از فقیهان نامدار شیعه در قرن چهاردهم هجری می باشد که شاگردان برجسته و رجال علمی تربیت کرده است.
ایشان در یک بیت رفیع علمی و ولائی، در احمدآباد یزد، پا به عرصه حیات نهادند والد عالیقدرش مرحوم حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج سید جعفر موسوی، یکی از ارادتمندان و شیفتگان مقام شامخ اهل بیت عصمت و طهارت بودند بارها به سفر عتبات عالیات تشرف پیدا کرده بودند در سفر اخیر که با پای پیاده عازم دیار دوست بودند، روح خداجویش به ملکوت اعلی پیوست و کودک هنوز از مادر متولد نگردیده بود.
بسیار طبیعی است کودکی که در چنین فضای ولایی و دوستی اهل بیت علیهم السلام چشم و گوش باز نماید، چگونه بار خواهد آمد؟ او در ممات پدر، تحت حمایت و عنایت مادر پارسا و عفیفه اش تربیت و پرورش می یافت که داغ مادر را نیز بزودی بر دل گرفت و با کوله باری از غم و اندوه به تحصیلات مقدماتی پرداخت.
مدت کوتاهی در اردکان بوده، سپس عازم یزد گردید و پیش اساتید نامداری مانند: مرحوم آقا سید احمد مدرس، مرحوم حاج سید یحی واعظ، مرحوم آقای سید حسن باغ گندمی و مرحوم آقا سید محمد علیرضا حائری به تحصیل مقدمات علوم و سطوح پرداخت و مقداری از قوانین را پیش آیت الله آقای حاج شیخ غلامرضا یزدی تلمذ نمود، و با اشارت و صلاحدید وی، شاگرد ساعی و کوشا، عازم حوزه علمیه قم گردید و این مسافرت همراه بدرقه استاد مهربان و طالب کمال دانشجویش توام بوده است.
مرحوم محقق به برکت استعداد ذاتی و ذوق و شوق فراوان تحصیلی، در طی نه سال اقامت در قم، به مراتب عالیه علمی نائل آمدند ضمن تحصیل به تدریس و تعلیم نیز پرداختند. ایشان در سال 1341 هـ.ق، یعنی در حدود 16 سالگی به دروس حضرات آیات میر سید علی یثربی کاشانی (م 1380 هـ.ق)، مرحوم آقا سید محمدتقی خوانساری (م 1371 هـ.ق)، مرحوم حاج میرزا محمد همدانی (م 1365) و آیات عظام شیخ محمود اردکانی، و سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و مرحوم سید محمد حجت کوه کمری (1372) و سرانجام درس آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری قدس سره راه یافته و تلمذ نموده است، و استعداد درخشان خود را در این محاضر منور نشان داده است، و بیشترین بهره را از محضر مبارک زعیم عالیقدر و مؤسس حوزه علمیه قم برده اند، و در اثر احساس لیاقت و استعداد شاگرد، مورد عنایت و توجه خاص استاد عالیقدرش قرار گرفته است، و همین عنایت خاص استاد موجب گردیده است که به افتخار دامادی و مصاهرت وی نیز نائل آید، و این امر بس بود که عنوان جدیدی بر عنوان پیشین وی (محقق) افزوده شده، و آن کلمه «داماد» است، که به صورت «محقق داماد» درآمده است.
پس از ارتحال استاد بزرگوار و مؤسس حوزه علمیه قم، معظم له تدریس در حوزه علمیه قم را شروع و در مدت اندکی، محضر درس وی به صورت مجمع فضلا و دانشمندان و محل ملاقات اندیشمندان اهل درد درآمد، و ایشان از این فرصت عالی ترین بهره ها را برده، و در تمام ایام به تدریس و تربیت پرداخته، اندروزهایی هم که حوزه تعطیل می شد، بیت شریف ایشان یک مدرس بزرگ، و یک جایگاه رفع اشکالات و بحث و گفتگوی فقهی درمی آمد.
روزهای جشن و سرور، یا ایام سوگواری و عزا نیز، بحث و گفتگوی پربرکت فقهی و اصولی منقطع نمی گردید، و روح جویای کمال وی هرگز از زلال آب شیرین علم سیراب نمی گشت از این رو، با این که ایشان مرجعیت و رفت و آمد و بیا و برو مردمی دیگر مراجع عظام را نداشتند، و اصولا علاقه ای نیز به این قبیل امور، نشان نمی دادند، رشته ها و ریشه های مرجعیت را از دل کنده و به «غارب» آن افکنده، و متمحض در علم و تعلیم و تربیت گردیده بودند، و این امر شوخی نیست، ریاضت و مبارزه طولانی می طلبد از این رو درس ایشان، مجتهدپرور و مرکز تلاقی افکار و تضارب اندیشه ها بود در اثر همین تمحض در علم بود که جمعی از زبدگان حوزه به محفل گرم و باصفای وی می شتافتند جمع کثیری که نام بردن اسامی برخی از آنان می تواند نمونه بس اندک از بیشترین ها باشد افرادی مانند:
و جمعی دیگر از بزرگان و معاریف حوزه.
ایشان در یک بیت رفیع علمی و ولائی، در احمدآباد یزد، پا به عرصه حیات نهادند والد عالیقدرش مرحوم حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج سید جعفر موسوی، یکی از ارادتمندان و شیفتگان مقام شامخ اهل بیت عصمت و طهارت بودند بارها به سفر عتبات عالیات تشرف پیدا کرده بودند در سفر اخیر که با پای پیاده عازم دیار دوست بودند، روح خداجویش به ملکوت اعلی پیوست و کودک هنوز از مادر متولد نگردیده بود.
بسیار طبیعی است کودکی که در چنین فضای ولایی و دوستی اهل بیت علیهم السلام چشم و گوش باز نماید، چگونه بار خواهد آمد؟ او در ممات پدر، تحت حمایت و عنایت مادر پارسا و عفیفه اش تربیت و پرورش می یافت که داغ مادر را نیز بزودی بر دل گرفت و با کوله باری از غم و اندوه به تحصیلات مقدماتی پرداخت.
مدت کوتاهی در اردکان بوده، سپس عازم یزد گردید و پیش اساتید نامداری مانند: مرحوم آقا سید احمد مدرس، مرحوم حاج سید یحی واعظ، مرحوم آقای سید حسن باغ گندمی و مرحوم آقا سید محمد علیرضا حائری به تحصیل مقدمات علوم و سطوح پرداخت و مقداری از قوانین را پیش آیت الله آقای حاج شیخ غلامرضا یزدی تلمذ نمود، و با اشارت و صلاحدید وی، شاگرد ساعی و کوشا، عازم حوزه علمیه قم گردید و این مسافرت همراه بدرقه استاد مهربان و طالب کمال دانشجویش توام بوده است.
مرحوم محقق به برکت استعداد ذاتی و ذوق و شوق فراوان تحصیلی، در طی نه سال اقامت در قم، به مراتب عالیه علمی نائل آمدند ضمن تحصیل به تدریس و تعلیم نیز پرداختند. ایشان در سال 1341 هـ.ق، یعنی در حدود 16 سالگی به دروس حضرات آیات میر سید علی یثربی کاشانی (م 1380 هـ.ق)، مرحوم آقا سید محمدتقی خوانساری (م 1371 هـ.ق)، مرحوم حاج میرزا محمد همدانی (م 1365) و آیات عظام شیخ محمود اردکانی، و سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و مرحوم سید محمد حجت کوه کمری (1372) و سرانجام درس آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری قدس سره راه یافته و تلمذ نموده است، و استعداد درخشان خود را در این محاضر منور نشان داده است، و بیشترین بهره را از محضر مبارک زعیم عالیقدر و مؤسس حوزه علمیه قم برده اند، و در اثر احساس لیاقت و استعداد شاگرد، مورد عنایت و توجه خاص استاد عالیقدرش قرار گرفته است، و همین عنایت خاص استاد موجب گردیده است که به افتخار دامادی و مصاهرت وی نیز نائل آید، و این امر بس بود که عنوان جدیدی بر عنوان پیشین وی (محقق) افزوده شده، و آن کلمه «داماد» است، که به صورت «محقق داماد» درآمده است.
پس از ارتحال استاد بزرگوار و مؤسس حوزه علمیه قم، معظم له تدریس در حوزه علمیه قم را شروع و در مدت اندکی، محضر درس وی به صورت مجمع فضلا و دانشمندان و محل ملاقات اندیشمندان اهل درد درآمد، و ایشان از این فرصت عالی ترین بهره ها را برده، و در تمام ایام به تدریس و تربیت پرداخته، اندروزهایی هم که حوزه تعطیل می شد، بیت شریف ایشان یک مدرس بزرگ، و یک جایگاه رفع اشکالات و بحث و گفتگوی فقهی درمی آمد.
روزهای جشن و سرور، یا ایام سوگواری و عزا نیز، بحث و گفتگوی پربرکت فقهی و اصولی منقطع نمی گردید، و روح جویای کمال وی هرگز از زلال آب شیرین علم سیراب نمی گشت از این رو، با این که ایشان مرجعیت و رفت و آمد و بیا و برو مردمی دیگر مراجع عظام را نداشتند، و اصولا علاقه ای نیز به این قبیل امور، نشان نمی دادند، رشته ها و ریشه های مرجعیت را از دل کنده و به «غارب» آن افکنده، و متمحض در علم و تعلیم و تربیت گردیده بودند، و این امر شوخی نیست، ریاضت و مبارزه طولانی می طلبد از این رو درس ایشان، مجتهدپرور و مرکز تلاقی افکار و تضارب اندیشه ها بود در اثر همین تمحض در علم بود که جمعی از زبدگان حوزه به محفل گرم و باصفای وی می شتافتند جمع کثیری که نام بردن اسامی برخی از آنان می تواند نمونه بس اندک از بیشترین ها باشد افرادی مانند:
و جمعی دیگر از بزرگان و معاریف حوزه.
wikiahlb: حاج_سید_محمد_محقق_داماد