جهانشاه قراقوینلو

[ویکی فقه] جهانشاه قراقوینلو، ابوالمظفر جهانشاه بن قرایوسف ، نام آورترین فرمانروای قراقوینلو در اواسط سده نهم بوده است.
بر اساس نوشته های تاریخ نگاران دوره صفوی ، او احتمالاً در ۸۰۲ به دنیا آمده است سخاوی تاریخ تولد او را اوایل سده نهم دانسته و ابن تَغری بِردی ۸۱۰ یا بعد از آن را احتمال داده است .قرایوسف ، پدر جهانشاه ، پس از درگذشت تیمور گورکانی (متوفی ۸۰۷) و از آزادی از زندان ، برای پس گرفتن سرزمینهای خود در مشرق آناطولی و آذربایجان ، حرکت خود را از سوریه آغاز کرد و مهمان مجدالدین عیسی بن اَرتُق ، حکمران شهر ماردین شد. از طرفی می دانیم جهانشاه در همین ایام به دنیا آمد و بنابراین قول بیشتر منابع که تولد او را در ۸۰۸ در مدرسه ماردین ذکر کرده اند به صواب نزدیک تر است .
حکومت بعد از پدر
جهانشاه چهارمین پسر از شش پسر قرایوسف ، بود. وی در آغاز، از سوی پدر، بر سلطانیه حکومت می کرد. در پی درگذشت قرایوسف ، هر یک از پسران او، از جمله شاه محمد در بغداد و اسکندرمیرزا در تبریز، مدعی سلطنت شدند. جهانشاه نخست نزد، شاه محمد رفت ، اما چون شاه محمد به او توجه نکرد، به تبریز نزد اسکندر میرزا ، رفت و او را در نبردی در اَلَشِکرت برضد شاهرخ تیموری (حک :۸۰۷ ـ۸۵۰) همراهی کرد. اسکندرمیرزا محافظت از چندین قلعه را در نواحی وان به جهانشاه سپرد. وی حکومت سرزمینهای دیگری را نیز از اسکندرمیرزا خواست ، ولی او نپذیرفت . در نتیجه ، جهانشاه بر او عصیان کرد اما دستگیر شد. اسکندرمیرزا، به شفاعت مادرش ، جهانشاه را نکشت و سرانجام بسیاری از نواحی اطراف وان را به او واگذار کرد.در سومین سفر شاهرخ تیموری به آذربایجان ، جهانشاه از فرمانبری اسکندرمیرزا سر باز زد و به ری رفت . او به دربار شاهرخ ایلچی فرستاد و به اطاعت او گردن نهاد. شاهرخ نیز در ۸۳۹ او را به حکومت آذربایجان منصوب کرد و به او فرمان ممهور به آلْتَمْغا داد و نیروهایی برای کمک به وی در مقابل اسکندرمیرزا فرستاد. در این نبرد، اسکندر میرزا شکست خورد و به قلعه النجِق ، در حوالی نخجوان ، پناه برد و در آن جا به دست فرزندش ، شاه قباد به قتل رسید .
گسترش حکومت
جهانشاه ، با استفاده از فرصت ، در همان سال به تثبیت قدرتش در آذربایجان پرداخت . و سرزمینهای شام و روم ، عراق عرب و عجم ، آذربایجان ، فارس ، کرمان و دریای عمان را در اختیار گرفت . وی پس از تثبیت حاکمیتش ، به عنوان حاکم محلی مستقل ، اقدام به گسترش دامنه نفوذ خود در نواحی اطراف قلمروش کرد. یکی از این نواحی گرجستان بود. او در ۸۴۴ و ۸۴۸ به گرجستان لشکر کشید و بخشهای مهمی از آن جا را فتح کرد در اوایل ۸۴۹، پس از درگذشت برادر دیگرش ، اصفهان میرزا ، که بعد از شاه محمد در بغداد حکومت می کرد، برخی از بَنْگها (امیران ) به جهانشاه پیوستند و او را برای حمله به بغداد تحریک کردند. جهانشاه از آذربایجان به بغداد لشکر کشید و در ۱۴ ربیع الاول ۸۵۰ بغداد را، پس از شش ماه محاصره ، تصرف کرد. سپاهیانش سه شبانه روز به غارت آنجا پرداختند و بسیاری از مردم آنجا، از جمله پسر اصفهان میرزا، را کشتند. پس از آن ، جهانشاه حکومت بغداد را به پسر کوچکش ، محمدی میرزا ، سپرد.
سلطان و خاقان
...