[ویکی فقه] اِلهی ِ اَرْدَبیلی ، جلال الدین حسین بن شرف الدین عبدالحق اردبیلی متخلص به الهی ، شاعر متصوف ، متکلم ، فقیه و ریاضی دان (د ۹۵۰ق /۱۵۴۳م ).
لقب اِلهی ِ اَرْدَبیلی را کمال الدین نیز نوشته اند. پدرش خواجه عبدالحق ، ظاهراً از دیوانیان سده ۹ق /۱۵م بوده است . عطاءالله حسینی در اجازه ای که به الهی داده ، از پدر او با القابی چون الصاحب المعظم و الصدر المکرم - که از انتساب به مشاغل دیوانی حکایت دارد - تبجیل کرده است . برخی از منابع متأخر و معاصر نسبت ابهری هم به الهی داده اند. الهی در دهه هشتم سده ۹ ق در اردبیل زاده شد. این که در برخی از منابع سال ولادت او ۸۷۰ق یاد شده البته محل تأمل است . سال وفات او را به اختلاف ۹۰۴، ۹۰۵، ۹۳۷ و ۹۴۰ ق ذکر کرده اند، ولی بی تردید سال ۹۵۰ق که سام میرزا - معاصر الهی - مطرح کرده ، درست است . بیشتر منابع متأخر نیز این سال را تأیید کرده اند و حتی برای آن ماده تاریخ ساخته شده است . اگر ماده تاریخی که برای یکی از تألیفات الهی - خلاصة الفقه (= ۹۴۲) - ذکر کرده اند، درست باشد، درگذشت الهی در ۹۵۰ق تأیید می شود. با توجه به این که عمر الهی را در ۹۵۰ق بیش از ۷۰ سال دانسته اند، می بایست او در میان سال های ۸۷۰ -۸۸۰ق /۱۴۶۶- ۱۴۷۵م زاده شده باشد.
دوران کودکی و نوجوانی
الهی دوران کودکی و نوجوانی را در زادگاه خود سپری کرد. به استناد اشاره خودش در حاشیه قواعد علامه حلی در اوان جوانی نزد شیخ علی آملی علوم شرعی را آموخت و در همین دوره مدتی نزد سلطان حیدر بن جنید صفوی (د ۸۹۳ق ) در روضه صفی الدین اردبیلی به سلوک اهتمام داشت و به توصیه همو برای تحصیل علوم به سوی هرات روانه شد. این سفر بی گمان در دوران نوجوانی او بوده است .
دوره تحصیل علوم
الهی نخست به شیراز رفت و چندی نزد جلال الدین محمد دوانی (د ۹۰۸ق ) و امیر غیاث الدین منصور شیرازی (د ۹۴۸ق ) به تحصیل علوم عقلی و نقلی پرداخت . وی آثار دوانی هم چون شواکل الحور را نزد مؤلف آن خواند و در جمادی الاول ۸۹۲ از او اجازه روایت و تدریس آثارش را گرفت . الهی سپس به اشاره سلطان حیدر صفوی و به منظور تحصیل علوم به هرات رفت و در آن جا نزد امیر جمال الدین عطاءالله حسینی به آموختن تفسیر و حدیث پرداخت و قسمتی از مشکاة المصابیح خطیب تبریزی ، صحیح بخاری ، صحیح مسلم ، و بخشی از انوار التنزیل بیضاوی را نزد او قرائت کرد و در ۸۹۹ق از او اجازه روایت گرفت .
ارتباط با نوایی
...
لقب اِلهی ِ اَرْدَبیلی را کمال الدین نیز نوشته اند. پدرش خواجه عبدالحق ، ظاهراً از دیوانیان سده ۹ق /۱۵م بوده است . عطاءالله حسینی در اجازه ای که به الهی داده ، از پدر او با القابی چون الصاحب المعظم و الصدر المکرم - که از انتساب به مشاغل دیوانی حکایت دارد - تبجیل کرده است . برخی از منابع متأخر و معاصر نسبت ابهری هم به الهی داده اند. الهی در دهه هشتم سده ۹ ق در اردبیل زاده شد. این که در برخی از منابع سال ولادت او ۸۷۰ق یاد شده البته محل تأمل است . سال وفات او را به اختلاف ۹۰۴، ۹۰۵، ۹۳۷ و ۹۴۰ ق ذکر کرده اند، ولی بی تردید سال ۹۵۰ق که سام میرزا - معاصر الهی - مطرح کرده ، درست است . بیشتر منابع متأخر نیز این سال را تأیید کرده اند و حتی برای آن ماده تاریخ ساخته شده است . اگر ماده تاریخی که برای یکی از تألیفات الهی - خلاصة الفقه (= ۹۴۲) - ذکر کرده اند، درست باشد، درگذشت الهی در ۹۵۰ق تأیید می شود. با توجه به این که عمر الهی را در ۹۵۰ق بیش از ۷۰ سال دانسته اند، می بایست او در میان سال های ۸۷۰ -۸۸۰ق /۱۴۶۶- ۱۴۷۵م زاده شده باشد.
دوران کودکی و نوجوانی
الهی دوران کودکی و نوجوانی را در زادگاه خود سپری کرد. به استناد اشاره خودش در حاشیه قواعد علامه حلی در اوان جوانی نزد شیخ علی آملی علوم شرعی را آموخت و در همین دوره مدتی نزد سلطان حیدر بن جنید صفوی (د ۸۹۳ق ) در روضه صفی الدین اردبیلی به سلوک اهتمام داشت و به توصیه همو برای تحصیل علوم به سوی هرات روانه شد. این سفر بی گمان در دوران نوجوانی او بوده است .
دوره تحصیل علوم
الهی نخست به شیراز رفت و چندی نزد جلال الدین محمد دوانی (د ۹۰۸ق ) و امیر غیاث الدین منصور شیرازی (د ۹۴۸ق ) به تحصیل علوم عقلی و نقلی پرداخت . وی آثار دوانی هم چون شواکل الحور را نزد مؤلف آن خواند و در جمادی الاول ۸۹۲ از او اجازه روایت و تدریس آثارش را گرفت . الهی سپس به اشاره سلطان حیدر صفوی و به منظور تحصیل علوم به هرات رفت و در آن جا نزد امیر جمال الدین عطاءالله حسینی به آموختن تفسیر و حدیث پرداخت و قسمتی از مشکاة المصابیح خطیب تبریزی ، صحیح بخاری ، صحیح مسلم ، و بخشی از انوار التنزیل بیضاوی را نزد او قرائت کرد و در ۸۹۹ق از او اجازه روایت گرفت .
ارتباط با نوایی
...
wikifeqh: عبدالحق _اردبیلی