ثارالله

[ویکی فقه] ثارالله، لقب امام حسین علیه السلام در منابع شیعی است.
ثارالله، لقب امام حسین علیه السلام در منابع شیعی. ثار از مادّه «ث أر» است که در آن همزه به الف بدل شده است. ثأر در لغت به معنای خون و خونخواهی و قاتل و دشمن و به صورت (مثلاً ثأرتُ فلاناًبفلانٍ) به معنای کشتن قاتل برای انتقام خون مقتول است. خونخواهی و انتقام از عادات عرب پیش از اسلام و ثار از مفاهیم رایج در فرهنگ آن زمان بوده، چنانکه در کتب تاریخ و تفسیر گوشه هایی از اعتقادات و رفتارهای عرب جاهلی در این زمینه گزارش شده است ازاین رو، واژه ثار با تعبیرات متعدد و متنوعی در کتب قدیمی لغت یافت می شود. اگر چه تعبیر ثارالله در این کتابها نیامده، آرای لغویان مشهور درباره معنای ثار در تعبیرات مشابه، در بیان معنای آن مورد توجه بوده است.

← نظر جوهری
ثاراللّه در احادیث و متون شیعی به عنوان یکی از القاب امام حسین علیه السلام ذکر گردیده است. این تعبیر در برخی زیارات مخصوص امام حسین علیه السلام، از جمله زیارت عاشورا و زیارت وارث و چند زیارت دیگر در عباراتی چون «السلام علیک یا ثارَاللّه و ابنَ ثارِه» وارد شده است. همچنین شاعر بزرگ شیعی، ابن رومی (متوفی ۲۸۳) در قصیده بلندی که در رثای یحیی بن عمر (از نوادگان امام حسین علیه السلام که در ۲۵۰ به فرمان حکومت وقت به شهادت رسید) سروده، این تعبیر را به کار برده است.

← پنج وجه معنایی برای ثارالله
در برخی احادیثِ امامان شیعه علیهم السلام، که شامل تعلیم کیفیت زیارت مزار امام حسین علیه السلام است و تعبیر ثارالله در آن ها به کار رفته، مراد از این تعبیر نیز توضیح داده شده است. مضمون این روایات آن است که امام حسین علیه السلام «ثاراللّه فی الارض» است و خداوند، که خود منتقم خون اوست، همه انسانها را دعوت به خونخواهی وی می کند و سرانجام اولیای امام حسین علیه السلام انتقام خون وی را خواهند گرفت.
از اقوال ذکر شده در باره مراد از «ثارالله» در این روایات، آن است که خودِ آن حضرت به امر خدا در دوران رجعت، انتقام خون خود و خاندانش را از دشمنانش خواهد گرفت . به علاوه، بر اساس حدیثی از امام صادق علیه السلام، در آیة ۳۳ سوره اسراء («... و مَن قُتِل مَظلوماً فَقَدْ جَعَلن'ا لِوَلیّهِ سُلْطاناً...») مراد از مظلوم، امام حسین علیه السلام و مراد از ولی او امام قائم است که به خونخواهی آن حضرت قیام خواهد کرد.
همچنین طبق احادیث دیگری هنگامی که فرشتگان با دیدن واقعه کربلا اندوهگین شدند و لب به اعتراض گشودند، خداوند به آنان بشارت داد که به وسیله حضرت قائم از ظالمان به امام حسین علیه السلام انتقام خواهد گرفت.

بررسی جامعه شناسانه علی شریعتی
...

[ویکی شیعه] ثار اللَّه یا «ثاراللَّه فی الارض»، از القاب امام حسین(ع). تفسیرهای مختلفی از این اصطلاح شده است. از معروف ترین آنها این است که خداوند، خود منتقم خون اوست. بر اساس روایات، خداوند همه انسان ها را دعوت به خونخواهی حسین(ع) می کند و سرانجام اولیای آن امام، انتقام خون وی را خواهند گرفت.
ثار از ماده «ث أ ر» است که در آن همزه به الف بدل شده است. ثأر در لغت به معنای خون و خونخواهی و قاتل و دشمن و در جمله «ثأرتُ فلاناً بفلانٍ» به معنای کُشتنِ قاتل برای انتقام خون مقتول است.

[ویکی شیعه] ​ثار اللَّه یا «ثاراللَّه فی الارض»، از القاب امام حسین(ع)، که در زیارت های امام حسین (ع)، از جمله زیارت عاشورا، درباره آن حضرت به کار رفته است. درباره معنای این عبارت، تفسیرهای مختلفی بیان شده است که از معروف ترین آنها این است که خداوند، خود منتقم خون اوست. بر اساس روایات، خداوند همه انسان ها را به خونخواهی حسین(ع) دعوت می کند و سرانجام اولیای آن امام، انتقام خون وی را خواهند گرفت.
ثارالله در احادیث و متون شیعی یکی از القاب امام حسین(ع) است؛ برای مثال در زیارت عاشورا، عبارت «السلام علیک یا ثارَاللَّـه و ابن َثارِه» درباره امام حسین به کار رفته است. این تعبیر در دیگر زیارت های مخصوص امام حسین(ع)، از جمله زیارت وارث و چند زیارت دیگر مانند زیارت امام حسین در اول رجب، و نیمه رجب، و شعبان و نیز زیارت امام حسین در روز عرفه آمده است.. همچنین شاعر بزرگ شیعی، ابن رومی (متوفی ۲۸۳) در قصیده بلندی که در رثای یحیی بن عمر ـ از نوادگان امام حسین(ع) که در ۲۵۰ق به فرمان حکومت وقت به شهادت رسید ـ سروده، این تعبیر را به کار برده است.
ثار از ماده «ث أ ر» است (که همزه به الف بدل شده است). ثأر در لغت به معنای خونخواهی و طلب کردن خون مقتول است (معانی خون و قاتل و دشمن نیز برای این کلمه ذکر شده است) و جمله «ثأرتُ فلاناً بفلانٍ» به معنای کُشتنِ قاتل برای انتقام خون مقتول است.

[ویکی اهل البیت] یکی از القاب امام حسین علیه السلام که در زیارتنامه خطاب به آن حضرت گفته می شود. ثار الله به معنای خون خدا است. در زیارت عاشور آمده است: «السلام علیک یا ثارالله و ابن ثاره » این تعبیر، در زیارت های دیگر نیز، از جمله زیارت مخصوص امام حسین علیه السلام در اول رجب و نیمه رجب و شعبان و زیارت امام حسین علیه السلام در روز عرفه آمده است.
در زیاراتی هم که امام صادق علیه السلام به عطیه آموخت، آمده است: «وانک ثارالله فی الارض من الدم الذی لایدرک ثاره من الارض الا باولیائک ».
شدت همبستگی و پیوند سیدالشهدا با خدا به نحوی است که شهادتش همچون ریخته شدن خونی از قبیله خدا می ماند که جز با انتقام گیری و خونخواهی اولیاء خدا، تقاص نخواهد شد. القاب دیگری نیز مانند قتیل الله و وترالله در زیارتنامه است که گویای همین نکته است.
عنوان مقدس «ثار الله »، در ادبیات شعری و مرثیه، همچنان در زمینه کارهای خطاطی، نقاشی، طراحی و پوستر هم جای خاصی داشته و منبع الهام بخش برای هنرمندان مکتبی بوده است.
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.

ثارُالله
ثارُالله
لقب امام سوم شیعیان، حسین بن علی (ع). این تعبیر برای نخستین بار در «زیارت عاشورا» به کار رفته است. افزون بر این، در «زیارت وارث» نیز دیده می شود و در کتاب «کامل الزیارات» نیز در دعایی از امام صادق (ع) در زیارت امام حسین (ع) آمده است. شاعر نامبردار شیعی ابن رومی ( ـ ۲۸۳ق) هم در قصیده اش در رثای یحیی بن عمر ( ـ۲۵۰ق) از نوادگان امام حسین (ع) از این تعبیر بهره گرفته است. با مراجعه به لغت نامه های کهن زبان عربی، تعبیر «ثارالله» را در آن ها نمی یابیم؛ هرچند که آن ها از واژۀ «ثار» و تعبیرهای متنوّع آن یاد کرده اند. از میان این لغت شناسان، گویا تنها زمخشری است که در بازنمود معنای «ثارات فلان»، با شاهد آوردن عبارت «یا لَثاراتِ الحسین» آن را چنین معنا کرده است: ای خون های حسین (ع) حاضر شوید که حالا هنگام طلب کردن شما است. مراجعه به نوشتۀ زمخشری و هم روزگاران و پسینیانش، از پنج وجه معنایی برای «ثارالله» نزد لغت شناسان و حدیث پژوهان قرون میانه خبر می دهد: ۱. کسی که شایستگی آن را دارد که خداوند خونخواهی او را برعهده گیرد؛ ۲. کسی که خدا خونخواه اوست؛ ۳. به معنای مجازی مانند «یدالله»، یعنی اگر خداوند خون می داشت حسین (ع) بود؛ ۴. کسی که در راه خدا و برای او خونخواهی کرده است؛ ۵. خداوند ولیّ حقیقی این خون است. میرزا ابوالفضل تهرانی در شرح زیارت عاشورای خود با بررسی این پنج وجه، آخرین معنا را ترجیح داده است. از برخی احادیث امامیّه دربارۀ تعلیم چگونگی زیارت مزار امام سوّم (ع) برمی آید که خداوند منتقم خون او خواهد بود. همچنین احادیثی از رجعت آن حضرت برای انتقام از دشمنانش سخن گفته اند و حتّی در تفسیر آیۀ ۳۳ سورۀ اسراء مراد از «مظلوم» را آن حضرت و مراد از «ولیّ او» را امام قائم (ع) دانسته اند که به خونخواهی اش قیام خواهد نمود.