تیر

[ویکی فقه] تیر (ابزار جنگی). تیر از ابزار جنگ و شکار به شکل میله ای باریک و نوک تیز با ملحقاتی همچون پَر و پیکان و سوفار که آن را با کمان پرتاب می کنند، می باشد. از آن به مناسبتدر بابهایی مانند جهاد، سبق و رمایه و صید و ذباحه سخن رفته است.
واژه تیر از ـ tigra فارسی باستان به معنای «تیز» مشتق شده است که با ri ti اوستایی و ¨tigma سنسکریت به معنای «تیز و تیر» هم ریشه است در فارسی میانه نیز نتیجه تحول همین واژگان است واژه دیگری که دراوستا به معنای تیر به کار رفته، av sis است در عربی علاوه بر واژگانی از قبیل سَهْم و نَبلْ، که معمولاً در مورد تیرهای اعراب به کار رفته، واژه نُشّابه (جمع آن نُشّاب) نیز برای تیر ایرانیان یا ترکان به کار رفته است.
تیر در فقه
تیر از آن جهت که جزء ابزار جنگی است احکامی مانند جواز تهیّه از بیت المال دارد؛ و از آن جهت که از آلات صید و شکار است احکام خاصّی همچون اعتبار برندگی و تیزی دارد.
مسابقه تیراندازی
مسابقۀ تیراندازی حتی با شرط بندی مشروع است.
پیشینه
...

[ویکی فقه] تیر (ابهام زدایی). تیر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تیر (ابزار جنگی)، از ابزار جنگ و شکار به شکل میله ای باریک و نوک تیز با ملحقاتی همچون پَر و پیکان و سوفار• تیر (ماه)، نام چهارمین ماه سال در تقویم های مختلف ایرانی از جمله تقویم فعلی، نیز نام سیزدهمین روز هر ماه در پاره ای از دیگر تقویم های رایج ایران• تیر سقف، به معنای جذع و دارای احکام خاصی در فقه اسلامی
...

[ویکی فقه] تیر (ماه). تیر، نام چهارمین ماه سال در تقویم های مختلف ایرانی از جمله تقویم فعلی، نیز نام سیزدهمین روز هر ماه در پاره ای از دیگر تقویمهای رایج ایران می باشد.
این واژه از واژه اوستایی taria §tis مشتق شده و برای آن حالتهای ریشه شناختی و نیز معانی متعددی فرض شده است تلفظ واژه تیر در زبان پهلوی و برخی دیگر از زبانهای ایرانی میانه همان صورت امروزین آن است.
تیر در بعض منابع
در بعضی منابع اسلامی تیر همان سیاره عطارد دانسته شده است. فرض یکی بودن تیشتر و عطارد بویژه با افسانه هایی که ابوریحان بیرونی درباره یکی بودن تیر و عطارد ذکر کرده است، تقویت می شود؛ اما مشخصات نجومی تیشتر که در نوشته های پهلوی به عنوان درخشانترین ستاره ای که در ایران مشاهده می شده از آن یاد شده است، با عطارد تطبیق نمی کند.
روشن ترین ستاره آسمان
بسیاری از پژوهشگران، تیشتر را روشنترین ستاره آسمان، یعنی شِعرای یمانی دانسته اند. از دیگر سو، افرادی چون پورداود و مکنزی اصولاً مخالف یکی دانستن تیر با تیشتر بوده اند. اگرچه امروزه تیر به عنوان یکی از اسامی عطارد به کار می رود (عطارد)، اما درباره درستی اطلاق نام تیر به این سیاره، یا به شعرای یمانی نمی توان بصراحت اظهار نظر کرد.
پیشینه تقویم ماه ها
...

[ویکی شیعه] تیر (ماه). تیر چهارمین ماه از سال خورشیدی (شمسی) است که در تقویم کنونی ایران ۳۱ روز دارد.
=* ۱۳۴۲ش. درگذشت سید یحیی مدرسی یزدی (۱۶ صفر ۱۳۸۳ق)

تیر (اسطوره). تیر ( به زبان نروژی باستان: Týr ) یا تیواتس ( نام ژرمنی ) و تیو معادل انگلو - ساکسونی تیر که بعدها تیسو نام گرفت، ایزد پیروزی و جنگ تن به تن در عصر وایکینگ های اساطیر نورس است. او فرزند اودین ( یا بر طبق ادای شاعرانه فرزند هیمیر ) و فریگ می باشد و به عنوان یکی از برجسته ترین اِزیرها، الهام بخش شجاعت و دلاوری در نبردها به شمار می رود. در حالی که اشاره به نام تیر در ادبیات کهن نورس ناچیز است، او به عنوان یکی از اصلی ترین ایزدان جنگ اساطیر شمال در کنار اُدین و ثور در نظر گرفته شده است و همچنین ژرمن ها تیواتس را همتای مارس نیایش می کردند. اما به نظر می رسد محبوبیت تیر در کنار این دو ایزد والای اساطیر شمال در عصر مهاجرت ها کمرنگ تر شده بود. تیر بر قلمرو آسمان و گاه بر میدان های جنگ فرمان می راند. جنگجویان به یاری او نیاز داشتند و این را از نشانهٔ «T» که بر سلاح های آغازین انگلوساکسون ها نقش بسته است می دانیم. ذکر نام تیر در اشعار ادایی برای جنگجویان وسیله ای است برای جلب حمایت این ایزد. اهمیت تیر در اساطیر نورس به حدی است که انگلوساکسون ها و مردمان اسکاندیناوی یکی از روزهای هفته یعنی «Tuesday» ( سه شنبه ) را به نام او می نامند و برخی از مکان ها نیز ترکیبی از نام او را بر خود دارند. در نبرد نهایی راگناروک، سرانجام تیر سگ نگهبان سرزمین مردگان هل هایم، به نام گارم را خواهد کشت، اما خود نیز از زخم های وارده توسط این حیوان جان خود را از دست می دهد. از ویژگی های تیر می توان به نیزه اش که نماد عدالت است اشاره کرد. [ ۱] [ ۲]
در افسانه ها آمده که فنریر، گرگ عظیم که باید به بند کشیده می شد هر طنابی را پاره می کرد تا آنکه اُدین با فرزانگی از دورف ها می خواهد برای به بند کشیدن گرگ زنجیری که دارای قدرت نامرئی و به ظاهر در حد ریسمانی ابریشمی و ظریف را در خود داشته باشد. دورف ها ریسمانی افسانه ای ساختند که اگرچه به ظاهر نازک و ابریشمی بود، ولی از شش عنصر جادویی ساخته شده بود که عبارتند از: صدای پای گربه، ریش زن، ریشه کوه، عاطفه خرس، نفس ماهی و تف پرنده. به همین دلیل امروزه نشانی از این عناصر بر روی زمین نیست. تیر به تمهیدی از فنریر می خواهد آن زنجیر را بیازماید و فنریر به شرطی به این کار تن می دهد که یکی از ایزدان دست خود را بین دندان های او قرار دهد و بالاخره تیر داوطلب بستن گرگ شد. وقتی تیر فنریر را با زنجیر دورف ها به بند می کشد گرگ با به کار گرفتن تمام نیروی خویش برای گستن بند آن را ناگستنی می یابد و اگرچه ایزدان خشنود می شوند، اما تیر در این راه دستش را از دست داد. بدین روایت فنریر در آسگارد و در دیدگاه ایزدان به بند کشیده شد و شاید بتوان او را همتای گارم سگ به بند کشیدهٔ جهان زیرین که در راگناروک با تیر می جنگد دانست. اسطوره هدیه دادن دست تیر یکی از افسانه های آغازین سرزمین ژرمن ها و چیزی است که آثار آن در طلسم ها و سکه های طلای یک رو دورهٔ مهاجرت که دست باشنده ای رامیان دندان های یک حیوان نشان می دهد دیده می شود و با این همه تیواتس در عصر وایکینگ ها جای خود را به اودین داده است. [ ۳]

تیر (اسطوره ارمنی). تیر ( اسطوره ارمنی ) در اسطوره های ارمنی باستان، تیر ایزد کتابت، سخنوری، علوم و هنر بوده است. او منشی و قاصد ایزد بزرگ آرامازد، تعبیرکننده خواب و پیشگوی سرنوشت، ثبت یادداشت کننده اعمال نیک و بد انسان ها و راهنمای ارواح مردگان در «دنیای زیرین» بوده است. معبد تیر، «یرازاموین» نامیده شده است که در نزدیکی آرتاشات پایتخت آن زمان ارمنستان قرار داشت که در سال ۳۰۱ میلادی به دست گریگور روشنگر ویران شد.

تیر (جنگ افزار). تیر پرتابه ای نوک تیز است که با کمان یا جنگ افزارهای مشابه مانند آربالت پرتاب می شود. تیر از پیش از تاریخ در بیشتر فرهنگ ها و تمدن ها بکار می رفته است.
اجزای تیر در گذشته از سه بخش اصلی تشکیل می شد:
• پیکان که از جنس سنگ یا فلز بود و نوک تیز تیر را تشکیل می داد.
• بدنه که از قطعه ای چوب دراز و صاف تهیه می شد.
• پر که از پر پرندگان تهیه می شد.
پیکان و پر را به دو انتهای بدنه می بستند. پیکان پس از پرتاب به هدف برخورد می کرد و به خاطر نوک تیز و سرعتی که داشت در آن فرومی رفت.
پر در حرکت مسقیم و پایدار تیر مؤثر بود.
تیرهای امروزی که در شکار و ورزش بکار می رود از مواد دیگری بجز چوب و پر ساخته می شوند.

تیر (سازه). تیر یکی از اعضاء اصلی در مجموعهٔ المان های مورد استفاده در سازه های ساختمانی است. در واقع وظیفه اصلی تیرها تحمل تنش های حاصل از نیروی برشی و لنگر خمشی ناشی از بارهای وارد بر آن و وزن خود تیر است. در طراحی سازه ها، معمولاً تیرها بر اساس لنگر خمشی موجود طراحی گشته و ضابطه برش در آن ها کنترل می گردد. خصوصیت های اصلی تیرها عبارتند از نیمرخ ( پروفیل ) ، طول و مادهٔ سازنده.
تیر، معمولاً در معماری و مهندسی سازه به عنوان عضوی بلند، مستقیم و منشوری تعریف می شود که برای نگه داری بارهای مختلف وارده در طول عضو طراحی می گردد. [ ۱] با این حال در سازه های کوچکتر مانند کامیون ها و بدنه اتومبیل ها نیز تیرها کاربرد دارند و با راهکارهایی مشابه محاسبه می شوند. [ ۲] البته در کار اجرایی عنوان تیر غالباً فقط به اعضای افقی گفته شده و به اعضای عمودی ستون گویند.
همچنین، تیرها بر اساس عملکرد خود در سازه های ساختمانی دسته بندی می شوند که در ادامه به آن می پردازیم:
تیر اصلی: تیری افقی که به ستون ها متصل است ( با اتصال ساده یا اتصال برشی ) . عملکرد سازه ای این نوع از تیرها به گونه ای است که بار را از تیر فرعی ( در صورت وجود ) به ستون ها منتقل می کند.
تیر فرعی: تیری افقی که به تیرهای اصلی متصل است ( با اتصال ساده یا اتصال برشی ) . عملکرد سازه ای این نوع از تیرها به گونه ای است که بار را به تیر اصلی منتقل می کند و به صورت مستقیم به ستون ها متصل نمی باشد.
تیر کلاف: تیری افقی که متصل به دو تیر عرضی در سقف یا خرپای سقف است. عملکرد سازه ای این نوع از تیرها به گونه ای است که تیر، بار تیر عرضی را به ستون سازه منتقل می کند. عموماً در خرپای سقف به کار برده می شود. معمول ترین تیرها از نظر مصالح ساختمانی عبارتند از: تیر فولادی، تیر بتنی و تیر چوبی و معمول ترین تیرها از نظر تکیه گاهی عبارتند از: تیر دوسرگیردار، طره و تیر ساده.
در گذشته تیرها تخته های چوب مربع شکل بودند، اما برخی از آن ها مانند تیرهای سقف از جنس فلز، سنگ یا ترکیب چوب و فلز نیز هستند. تیرها در درجه اول نیروهای گرانشی عمودی را تحمل می کنند. تیرها همچنین برای حمل بارهای افقی ( به عنوان مثال بارهای ناشی از زلزله یا باد یا در کشش برای مقابله با نیرو خرپا به عنوان یک میله مهار یا در فشار به عنوان یک تیرگریبان ) استفاده می شوند. بارهای حمل شده توسط تیر به ستونها، دیوارها یا تیرآهن منتقل می شوند و سپس نیرو را به اعضای فشرده مجاور و در نهایت به زمین منتقل می کنند. در ساخت فریم های سبک ممکن است تیرچه ها بر روی تیرها قرار گیرند.

تیر (شخصیت کمیک). تیر ( به انگلیسی: Tyr ) یک شخصیت خیالی، و خدای آسگاردی در کتاب های کامیک انتشارات مارول کامیکس است که از ایزدی به همین نام در اساطیر اسکاندیناوی الهام گرفته شده است. او در کنار ثور و بالدر، از پسران خونی اودین است. [ ۱]
تیر خدای جنگ در آسگارد است. او در آسگارد به این خاطر مشهور است که تنها کسی بود که به اندازه کافی شجاع بود تا دست خود را داخل دهان فنریر کند. او برای شکست دادن فنریر مجبور شد تا دست خود را در دهان او کند و فنریر دستش را قطع کرد و پس از این اتفاق اغلب جام آهنی را به جای دست قطع شده خود وصل می کند. او چندین بار در دفاع از آسگارد جنگیده است. البته از آن جایی که او عاشق جنگیدن و مبارزه است، چندین بار علیه اودین شورش کرد. همچنین چندین بار با ثور نیز مبارزه کرد چرا که اولاً از رابطه او و سیف ناراحت بود و ثانیاً احساس میکرد ثور عنوان بزرگترین مبارز آسگارد را از او دزدیده است. او به خاطر این کارهایش به تبعید شدن بسیار نزدیک شد اما ثور وساطت او را کرد.
تیر در کنار دیگر آسگاردیان در برابر راگناروک جعلی که اودین براه انداخته بود را راگناروک اصلی را به تأخیر بیندازد، جنگید. [ ۲] او بعدها شرطی را به ثور باخت که شرط بسته بود نیروی ثور بعد از مبارزه اش با آسمانی ها تضعیف شده است. [ ۳] تیر بعدها با لوکی در برابر اودین دست به یکی می کند و ایزدبانو ایدان و سیب های طلاییش را که بدون آنها خدایان پیر و ناتوان می شوند را می دزد. او افعی میدگارد را زمانی که با خوردن سیب ها تقویت شده بوده، بر روی زمین آزاد می کند و از آن به عنوان پلی برای حمله لشگریانش به زمین استفاده می کند. به همراه دشمنان آسگارد؛ او اودین و دیگر خدایان آسگاردی را تا زمین تعقیب می کند اما در آنجا لوکی به او خیانت می کند در نتیجه از اودین شکست می خورد. [ ۴] تیر به همراه بتا ری بیل، انتقام جویان، چهار شگفت انگیز و نیروهای آسگاردی، بر روی زمین با شیطان آتشین سورت می جنگد و سپس به آسگارد باز می گردد. [ ۵] او همچنین از آسگارد در برابر حمله خدای مرگ مصری، ست، دفاع کرد.
طی راگناروک، تیر در کنار بتا ری بیل و لشکر آسگاردی با سورت، دیوان و غولان جنگید و نابود شد. [ ۶]
تیر از نسل موجودات فوق انسانی به نام آسگاردیان است و به همین دلیل نیز دارای قدرت، سرعت، توانایی، انعطاف و مقاومت ابرانسانی است و در برابر تمامی امراض زمین و بعضی از جادوها مقاوم است. تیر، خدای جنگ، نه تنها در مبارزات تن به تن بسیار حرفه ای است، بلکه در استفاده از تمام اسلحه های آسگاردی ماهر است. حتی پس از نابودی آسگارد، تیر توانست قدرت عجیبی از خود نشان دهد، چهارمین «روح خدای جنگ» را فرا بخواند و از دست قطع شده اش نیروی بسیار قوی ای منتشر کند. [ ۷]

(در پهلوی، تِشْتَر) از ایزدان نگهبان باران در آیین زردشت . در پهلوی، تِشتَر یا تیشتَر است. تیر یَشت (← یَشت ها) در اوستای متأخر ویژۀ این ایزد است . جان مایۀ اصلی تیر یشت، نبرد ستارۀ تِشتَر، با اَپوش ، دیو خشکسالی، است . تِشتَر فرمانروای بارش است و بارور، و روزی بخش است . در تقویم زردشتی، روز سیزدهم هر ماه تیر نامیده می شود.

تیر (اخترشناسی). رجوع شود به:عطارد

تیر (صورت فلکی). رجوع شود به:سهم