[ویکی فقه] تکذیب حسابرسی (قرآن). مستکبران و متکبران در طول تاریخ، معاد و روز حساب را تکذیب کرده اند و در اثر این تکذیب؛ در حیطه فعل دست به قتل و خونریزی زده و در حیطه نظر آفرینش را بیهوده دانسته اند.
انکار حسابرسی در آخرت، از جانب کافران:•وقالوا ربنا عجل لنا قطنا قبل یوم الحساب. «و (به استهزاء) گفتند: پروردگارا، نصیب ما را (از آن عذاب هایی که وعده می دهی) پیش از روز حساب زودتر ده.»خداوند متعال در این آیه به یکی از سخنان کفار و منکران که از روی سخریه و استهزاء می گفتند اشاره کرده می گوید: آنها گفتند: پروردگارا! نصیب ما را از عذابت هر چه زودتر قبل از روز حساب به ما ده! این کوردلان مغرور آن چنان مست باده غرور بودند که حتی عذاب الهی و دادگاه عدلش را به باد مسخره می گرفتند، و می گفتند: چرا سهمیه عذاب ما تاخیر کرد؟ چرا خدا زودتر سهمیه ما را نمی دهد؟! در میان اقوام پیشین این چنین سبک مغزان از خود راضی نیز کم نبودند، اما در لحظه گرفتاری در چنگال عذاب الهی مانند حیوانات نعره می کشیدند، و کسی به فریادشان نمی رسید. قط (بر وزن جن) در اصل به معنی چیزی است که از عرض بریده می شود، و قد (بر همین وزن) به معنی چیزی است که از طول بریده می شود! و از آنجا که نصیب و سهمیه معین هر کس گویی چیزی مقطوع و بریده شده است، این واژه در معنی سهم نیز بکار رفته است؛ و گاه به معنی کاغذی است که چیزی بر آن می نگارند، و یا نام اشخاص و جوائز آنها را در آن می نویسند. لذا بعضی از مفسران در تفسیر آیه فوق گفته اند منظور این است خداوندا نامه اعمال ما را پیش از روز جزا به دست ما ده این سخن را زمانی گفتند که آیات قرآن خبر داد گروهی در روز قیامت نامه اعمال شان در دست راست و گروهی در دست چپ آنها است. آنها از روی استهزاء گفتند چه خوب بود الان نامه اعمال ما به ما داده می شد؟ تا بخوانیم و ببینیم چکاره ایم؟ علامه طبرسی نیز در تفسیر آیه می گوید: کفار، این سخن (ربنا عجل لنا قطنا قبل یوم الحساب) را از روی استهزا و تکذیب می گفتند.
سرزنش خداوند
سرزنش خداوند به تکذیب گران حسابرسی، از جن و انس:•سنفرغ لکم ایه الثقلان. «به زودی به (حساب) شما می پردازیم ای دو گروه انس و جن.».•فبای ءالاء ربکما تکذبان. «پس (ای گروه انس و جن) کدام یک از نعمت های پروردگارتان را تکذیب و انکار می کنید؟!».معنای جمله سَنَفْرُغُ لَکُمْ این می شود که ما به زودی بساط نشاه اول خلقت را در هم می پیچیم، و به کار شما مشغول می شویم. آن گاه آیات بعدی بیان می کند که منظور از مشغول شدن خدا به کار جن و انس این است که ایشان را مبعوث نموده، و به حساب شان رسیدگی نموده، و بر طبق اعمالشان جز ایشان می دهد، خیر باشد خیر و شر باشد شر، پس فراغ برای جن و انس تعبیری است استعاره به کنایه از تبدل نشاه دنیا به نشاه آخرت. تعبیر به سنفرغ جالب است، چرا که این تعبیر معمولا در موردی گفته می شود که شخصی تمام کارهای خود را رها می کند، تا با حواس جمع به کاری بپردازد، و این تنها در مورد مخلوقاتی است که به حکم محدودیت هر گاه توجه به چیزی کنند از چیز دیگر باز می مانند؛ ولی این تعبیر در مورد خداوند چیزی جز تاکید هر چه بیشتر بر مساله رسیدگی به حساب نخواهد بود، به گونه ای که هیچ مثقال ذره ای از قلم نخواهد افتاد، و چه عجیب است که خداوند بزرگ حساب بندگان کوچک خود را بر عهده گیرد، و چه هولناک و وحشتناک است یک چنین محاسبه؟! خداوند متعال پس از ذکر نعمت های گوناگون مادی و معنوی جن و انس را مخاطب ساخته، می گوید:کدامیک از نعمت های پروردگارتان را تکذیب می کنید؟! نعمت هایی که یکی از دیگری گرانبهاتر و پرارزشتر است، نعمت هایی که سراسر زندگی شما را در برگرفته، و هر یک نشانه روشنی از قدرت و لطف و مهر پروردگار است، چگونه ممکن است اینها را تکذیب کرد؟! این استفهام، استفهام تقریری است که در مقام اقرار گرفتن می آورند، و لذا در روایتی به ما دستور داده شده است که بعد از ذکر این جمله عرضه داریم: پروردگارا! ما هیچ یک از نعمت های تو را تکذیب نمی کنیم"" لا بشی ء من آلائک رب اکذب". مجمع البیان می گوید: استفهام در «فبای آلاء» توبیخی است و تثنیه «کما» و «تکذبان» به جهت توجه خطاب به جن و انس است.
آثار تکذیب حسابرسی
بر اساس آیات قرآن تکذیب حسابرسی و انکار معاد در زندگی انسان آثاری دارد؛ که در حیطه نظر بیهوده دانستن آفرینش و خلقت و در نهایت رسیدن به پوچی؛ و در حیطه فعل و عمل قتل و کشتار افراد بی گناه است.
← بی هدف دانستن آفرینش
...
انکار حسابرسی در آخرت، از جانب کافران:•وقالوا ربنا عجل لنا قطنا قبل یوم الحساب. «و (به استهزاء) گفتند: پروردگارا، نصیب ما را (از آن عذاب هایی که وعده می دهی) پیش از روز حساب زودتر ده.»خداوند متعال در این آیه به یکی از سخنان کفار و منکران که از روی سخریه و استهزاء می گفتند اشاره کرده می گوید: آنها گفتند: پروردگارا! نصیب ما را از عذابت هر چه زودتر قبل از روز حساب به ما ده! این کوردلان مغرور آن چنان مست باده غرور بودند که حتی عذاب الهی و دادگاه عدلش را به باد مسخره می گرفتند، و می گفتند: چرا سهمیه عذاب ما تاخیر کرد؟ چرا خدا زودتر سهمیه ما را نمی دهد؟! در میان اقوام پیشین این چنین سبک مغزان از خود راضی نیز کم نبودند، اما در لحظه گرفتاری در چنگال عذاب الهی مانند حیوانات نعره می کشیدند، و کسی به فریادشان نمی رسید. قط (بر وزن جن) در اصل به معنی چیزی است که از عرض بریده می شود، و قد (بر همین وزن) به معنی چیزی است که از طول بریده می شود! و از آنجا که نصیب و سهمیه معین هر کس گویی چیزی مقطوع و بریده شده است، این واژه در معنی سهم نیز بکار رفته است؛ و گاه به معنی کاغذی است که چیزی بر آن می نگارند، و یا نام اشخاص و جوائز آنها را در آن می نویسند. لذا بعضی از مفسران در تفسیر آیه فوق گفته اند منظور این است خداوندا نامه اعمال ما را پیش از روز جزا به دست ما ده این سخن را زمانی گفتند که آیات قرآن خبر داد گروهی در روز قیامت نامه اعمال شان در دست راست و گروهی در دست چپ آنها است. آنها از روی استهزاء گفتند چه خوب بود الان نامه اعمال ما به ما داده می شد؟ تا بخوانیم و ببینیم چکاره ایم؟ علامه طبرسی نیز در تفسیر آیه می گوید: کفار، این سخن (ربنا عجل لنا قطنا قبل یوم الحساب) را از روی استهزا و تکذیب می گفتند.
سرزنش خداوند
سرزنش خداوند به تکذیب گران حسابرسی، از جن و انس:•سنفرغ لکم ایه الثقلان. «به زودی به (حساب) شما می پردازیم ای دو گروه انس و جن.».•فبای ءالاء ربکما تکذبان. «پس (ای گروه انس و جن) کدام یک از نعمت های پروردگارتان را تکذیب و انکار می کنید؟!».معنای جمله سَنَفْرُغُ لَکُمْ این می شود که ما به زودی بساط نشاه اول خلقت را در هم می پیچیم، و به کار شما مشغول می شویم. آن گاه آیات بعدی بیان می کند که منظور از مشغول شدن خدا به کار جن و انس این است که ایشان را مبعوث نموده، و به حساب شان رسیدگی نموده، و بر طبق اعمالشان جز ایشان می دهد، خیر باشد خیر و شر باشد شر، پس فراغ برای جن و انس تعبیری است استعاره به کنایه از تبدل نشاه دنیا به نشاه آخرت. تعبیر به سنفرغ جالب است، چرا که این تعبیر معمولا در موردی گفته می شود که شخصی تمام کارهای خود را رها می کند، تا با حواس جمع به کاری بپردازد، و این تنها در مورد مخلوقاتی است که به حکم محدودیت هر گاه توجه به چیزی کنند از چیز دیگر باز می مانند؛ ولی این تعبیر در مورد خداوند چیزی جز تاکید هر چه بیشتر بر مساله رسیدگی به حساب نخواهد بود، به گونه ای که هیچ مثقال ذره ای از قلم نخواهد افتاد، و چه عجیب است که خداوند بزرگ حساب بندگان کوچک خود را بر عهده گیرد، و چه هولناک و وحشتناک است یک چنین محاسبه؟! خداوند متعال پس از ذکر نعمت های گوناگون مادی و معنوی جن و انس را مخاطب ساخته، می گوید:کدامیک از نعمت های پروردگارتان را تکذیب می کنید؟! نعمت هایی که یکی از دیگری گرانبهاتر و پرارزشتر است، نعمت هایی که سراسر زندگی شما را در برگرفته، و هر یک نشانه روشنی از قدرت و لطف و مهر پروردگار است، چگونه ممکن است اینها را تکذیب کرد؟! این استفهام، استفهام تقریری است که در مقام اقرار گرفتن می آورند، و لذا در روایتی به ما دستور داده شده است که بعد از ذکر این جمله عرضه داریم: پروردگارا! ما هیچ یک از نعمت های تو را تکذیب نمی کنیم"" لا بشی ء من آلائک رب اکذب". مجمع البیان می گوید: استفهام در «فبای آلاء» توبیخی است و تثنیه «کما» و «تکذبان» به جهت توجه خطاب به جن و انس است.
آثار تکذیب حسابرسی
بر اساس آیات قرآن تکذیب حسابرسی و انکار معاد در زندگی انسان آثاری دارد؛ که در حیطه نظر بیهوده دانستن آفرینش و خلقت و در نهایت رسیدن به پوچی؛ و در حیطه فعل و عمل قتل و کشتار افراد بی گناه است.
← بی هدف دانستن آفرینش
...
wikifeqh: تکذیب_حسابرسی_(قرآن)