[ویکی فقه] توسل در قرآن. توسل از موضوعاتی است که در آیات و روایات اسلامی مورد توجه و سفارش قرار گرفته است و در میان مسلمانان به ویژه شیعیان جایگاه و اهمیت ویژه ای دارد، در این نوشتار توسل از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار می گیرد.
توسل مصدر باب تفعل از وسیله نیز از همین ریشه اشتقاق یافته و به معنای چیزی است که شخص با آن به غیر نزدیک می شود «توسل» از ریشه و ماده «وسل» «و-س-ل» و در لغت به معنای رغبت در نزدیک شدن به کسی یا چیزی است. و همچنین به معنی تقرب جستن و یا چیزی که باعث تقرب به دیگری از روی علاقه و رغبت می شود؛ می باشد. و توسل شامل شفاعت نیز می شود. «شفاعت» از ماده «شفع» به معنی ضمیمه کردن چیزی به همانند او است و در مفهوم قرآنی، شخص گناه کار به خاطر پاره ای از جنبه های مثبت (مانند: ایمان، عمل صالح و...) شباهتی با اولیاء الله پیدا می کند و آنها با کمک های خود او را به سوی کمال سوق می دهند و از پیشگاه خداوند تقاضای عفو می کنند به عبارت دیگر می توان گفت: قرار گرفتن موجود قوی تر و برتر در کنار موجود ضعیف تر و کمک نمودن به او در راه پیمودن مراتب کمال است.
معنای اصطلاحی
توسل در اصطلاح به معنای رغبت داشتن و طلب نزدیکی به خداست که با واسطه قرار دادن اسماء و صفات الهی، قرآن، مقام و ذات اولیای الهی و شفیع قرار دادن ایشان انجام می شود. ایمان به خدا و رسول وی، جهاد و عباداتی مانند نماز و روزه البته هدف از توسل به معنای مزبور معمولاً رسیدن به حاجاتی چون آمرزش گناهان، کسب کمالات معنوی، دستیابی به امور مادی مورد نیاز و نجات از شداید و گرفتاری هاست.
حقیقت وسیله
این آیات نشان می دهد که انسان های صالح را می توان وسیله برای استغفار و طلب حاجت از خداوند قرار داد. این توسل در حقیقت توجه به خداست نه غیر خدا. متوسل شدن به افراد در حقیقت توسل به مقام روحانی آنهاست که روح خود را پرورش داده و به کمالاتی رسیدند. و روح برای بقاست نه برای فنا. لذا می توان به افرادی که در قید حیات نیستند؛ متوسل شد. عالم اهل تسنن در کتاب «وفاء الوفا» می نویسد: مدد گرفتن و شفاعت خواستن در پیشگاه خداوند از پیامبر و از مقام و شخصیت او، هم پیش از خلقت او مجاز است و هم بعد از تولد و هم بعد از رحلتش و هم در عالم برزخ و هم در روز رستاخیز. عمر بن خطاب می گوید: حضرت آدم (علیه السّلام) به پیشگاه خداوند چنین عرض کرد: یا رب اسئلک بحق محمد لما غفرت لی؛ خداوندا! به حق محمد از تو تقاضا می کنم که مرا ببخش!
آیه تقرب به خدا
...
توسل مصدر باب تفعل از وسیله نیز از همین ریشه اشتقاق یافته و به معنای چیزی است که شخص با آن به غیر نزدیک می شود «توسل» از ریشه و ماده «وسل» «و-س-ل» و در لغت به معنای رغبت در نزدیک شدن به کسی یا چیزی است. و همچنین به معنی تقرب جستن و یا چیزی که باعث تقرب به دیگری از روی علاقه و رغبت می شود؛ می باشد. و توسل شامل شفاعت نیز می شود. «شفاعت» از ماده «شفع» به معنی ضمیمه کردن چیزی به همانند او است و در مفهوم قرآنی، شخص گناه کار به خاطر پاره ای از جنبه های مثبت (مانند: ایمان، عمل صالح و...) شباهتی با اولیاء الله پیدا می کند و آنها با کمک های خود او را به سوی کمال سوق می دهند و از پیشگاه خداوند تقاضای عفو می کنند به عبارت دیگر می توان گفت: قرار گرفتن موجود قوی تر و برتر در کنار موجود ضعیف تر و کمک نمودن به او در راه پیمودن مراتب کمال است.
معنای اصطلاحی
توسل در اصطلاح به معنای رغبت داشتن و طلب نزدیکی به خداست که با واسطه قرار دادن اسماء و صفات الهی، قرآن، مقام و ذات اولیای الهی و شفیع قرار دادن ایشان انجام می شود. ایمان به خدا و رسول وی، جهاد و عباداتی مانند نماز و روزه البته هدف از توسل به معنای مزبور معمولاً رسیدن به حاجاتی چون آمرزش گناهان، کسب کمالات معنوی، دستیابی به امور مادی مورد نیاز و نجات از شداید و گرفتاری هاست.
حقیقت وسیله
این آیات نشان می دهد که انسان های صالح را می توان وسیله برای استغفار و طلب حاجت از خداوند قرار داد. این توسل در حقیقت توجه به خداست نه غیر خدا. متوسل شدن به افراد در حقیقت توسل به مقام روحانی آنهاست که روح خود را پرورش داده و به کمالاتی رسیدند. و روح برای بقاست نه برای فنا. لذا می توان به افرادی که در قید حیات نیستند؛ متوسل شد. عالم اهل تسنن در کتاب «وفاء الوفا» می نویسد: مدد گرفتن و شفاعت خواستن در پیشگاه خداوند از پیامبر و از مقام و شخصیت او، هم پیش از خلقت او مجاز است و هم بعد از تولد و هم بعد از رحلتش و هم در عالم برزخ و هم در روز رستاخیز. عمر بن خطاب می گوید: حضرت آدم (علیه السّلام) به پیشگاه خداوند چنین عرض کرد: یا رب اسئلک بحق محمد لما غفرت لی؛ خداوندا! به حق محمد از تو تقاضا می کنم که مرا ببخش!
آیه تقرب به خدا
...
wikifeqh: توسل_در_قرآن