تمدن های پیشین

[ویکی فقه] در آیات فراوانی ضمن یادکرد از جوامع متمدن گذشته، به بهره مندی آنان از امکانات مادی و نشانه های تمدن اشاره شده است
در آیات فراوانی ضمن یادکرد از جوامع متمدن گذشته، به بهره مندی آنان از امکانات مادی و نشانه های تمدن اشاره شده است؛ حکومت سلیمان (/۳۸،۳۵)، ساختن تندیس ها و تمثال های بدیع و برج برای وی توسط جنیان (سبأ/۳۴،۱۳)، صنعت ذوب فلزات توسط ذوالقرنین (کهف/۱۸،۹۶)، سدسازی قوم سبأ (سبأ/۳۴،۱۶) و ساختمان سازی قوم ثمود (اعراف/۷،۷۴) نمونه هایی ازاین دست هستند. در مقابل، آیاتی نیز از ساکنان شرق و شمال سرزمین پیش روی ذوالقرنین یاد می کنند (کهف/۱۸، ۸۶، ۹۰، ۹۳) که از داشتن زندگی تمدنی بی بهره بودند. در مواردی هم با بیانی کلی و بدون یادکردن از تمدنی خاص به مقوله تمدن از دو جنبه آسیب شناسی (قصص/۲۸،۵۹) و شکوفایی (اعراف/۷،۹۶) پرداخته اند.
نوع نگاه قرآن به تمدن های پیشین
نگاه قرآن به تمدن های پیشین غالباً انتقادی و آسیب شناسانه است و از انسان ها می خواهد با گردش در زمین از سرنوشت اقوام پیشین عبرت گرفته (آل عمران/۳، ۱۳۷؛ انعام/۶،۱۱)، به اصلاح خود بپردازند.
← دلایل از بین رفتن برخی تمدن ها
از سوی دیگر، قرآن ایمان و تقوا را سبب نزول برکات و رحمت های خدا تکمیل زندگی بشر و رسیدن به درجات بالای تمدن می داند: «و لَو اَنَّ اَهلَ القُرَی ءامَنوا واتَّقَوا لَفَتَحنا عَلَیهِم بَرَکـت مِنَ السَّماءِ والاَرضِ».(اعراف/۷،۹۶) یادکرد قرآن از تمدن سلیمان (نمل/۲۷، ۱۵ ـ ۴۴) نمونه ای ازاین مطلب است.:(۱) الطبرسی (م. ۵۴۸ ق.)، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۶ ق.(۲) گلستان قرآن (هفته نامه(، تهران، مرکز توسعه و ترویج فعالیتهای قرآنی.(۳) عبدالرحمن بن محمد بن خلدون، مقدمة ابن خلدون، به کوشش علی عبدالواحد، قاهرة، دار نهضة مصر.(۴) العیاشی (م. ۳۲۰ ق.)، تفسیر العیاشی، به کوشش رسولی محلاّتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.(۵) محمدتقی جعفری، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۲ ش.