تقوا و دنیاطلبی

[ویکی فقه] تقوا و دنیاطلبی (قرآن). یکی از عواملی که انسان را از دنیا طلبی حفظ می کند تقوا می باشد.
فریفته نشدن مردم به زندگی دنیا، از آثار تقواپیشگی و پارسایی آنان است:وما علی الذین یتقون من حسابهم من شیء ولـکن ذکری لعلهم یتقون• وذر الذین اتخذوا دینهم لعبـا ولهوا وغرتهم الحیوة الدنیا...و (اگر) افراد با تقوا (برای ارشاد و اندرز با آنها بنشینند)، چیزی از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست ولی (این کار، باید تنها) برای یادآوری آنها باشد، شاید (بشنوند و) تقوی پیشه کنند! و رها کن کسانی را که آیین (فطری) خود را به بازی و سرگرمی گرفتند، و زندگی دنیا، آنها را مغرور ساخته... . یـایها الناس اتقوا ربکم... فلا تغرنکم الحیوة الدنیا ولا یغرنکم بالله الغرور.ای مردم! تقوای الهی پیشه کنید ... پس مبادا زندگانی دنیا شما را بفریبد، و مبادا (شیطان) فریبکار شما را (به کرم) خدا مغرور سازد! آیه فوق هشدار می دهد که زرق و برق زندگی دنیا شما را نفریبد سپس از فریب شیطان، سخن می گوید و نسبت به آن اعلام خطر می کند، زیرا مردم چند گروهند. بعضی آن قدر ضعیف و ناتوانند که تنها مشاهده زرق و برق دنیا برای فریب و غرورشان کافی است. اما بعضی که مقاومت بیشتری دارند، وسوسه های شیطان نیز باید به آن افزوده شود، و شیطان درون و برون دست به دست هم دهند تا آنها را بفریبند، تعبیرات آیه فوق هشداری است به همه این گروه ها.ذکر این نکته نیز لازم است که غرور (بر وزن جسور) به معنی هر موجود فریبنده است، و اینکه آن را تفسیر به شیطان کرده اند، در حقیقت بیان مصداق واضح آن است، و الا هر انسان فریبنده، هر کتاب فریبنده، هر مقام وسوسه گر و هر موجودی، که انسان را گمراه سازد در مفهوم وسیع این کلمه داخل است، مگر اینکه مفهوم شیطان را چنان وسعت دهیم به گونه ای که همه اینها را شامل شود. لذا راغب در مفردات می گوید: غرور هر چیزی است که انسان را مغرور سازد و بفریبد، اعم از مال و مقام و شهوت و شیطان، و اینکه به شیطان تفسیر شده به خاطر این است که خبیث ترین فریبندگان است. و اینکه بعضی آن را به دنیا تفسیر کرده اند به خاطر فریبندگی دنیاست.
ترک دنیاطلبی در روایات
چنان که در نهج البلاغه می خوانیم، تغر و تضر و تمر: می فریبد و ضرر می زند و می گذرد!. بدون شک بسیاری از مظاهر زندگی دنیا غرورآمیز و غفلت زا است، و گاه چنان انسان را به خویشتن مشغول می دارد که از هر چه غیر آن است غافل می سازد. به همین دلیل در بعضی از روایات اسلامی از امیرمؤمنان علی علیه السلام می خوانیم که وقتی از آن حضرت پرسیدند: ای الناس اثبت رایا: چه کسی از همه مردم با فکرتر، و از نظر اندیشه ثابت تر است؟ فرمود: من لم یغره الناس من نفسه و لم تغره الدنیا بتشویقها: کسی که مردم فریبکار او را نفریبند، و تشویق های دنیا نیز او را فریب ندهد. ولی با این حال در لابلای صحنه های مختلف همین دنیای فریبنده صحنه های گویایی است که ناپایداری جهان و تو خالی بودن زرق و برق های آن را به روشنترین وجهی بیان می کند، حوادثی که هر انسان هوشمندی را می تواند بیدار کند، بلکه ناهوشمندان را تیز هوشیار می سازد.در حدیثی می خوانیم که امیرمؤمنان علی علیه السلام از کسی شنید که دنیا را مذمت می کند و آن را فریبنده می شمرد، علی علیه السلام رو به او کرد و فرمود:ایها الذام للدنیا المغتر بغرورها، المخدوع باباطیلها، ا تغتر بالدنیا ثم تذمها؟ انت المتجرم علیها ام هی المتجرمة علیک؟ متی استهوتک؟ ام متی غرتک؟ ا بمصارع آبائک من البلی ام بمضاجع امهاتک تحت الثری...؟ ! ان الدنیا دار صدق لمن صدقها، و دار عافیة لمن فهم عنها، و دار غنی لمن تزود منها، و دار موعظة لمن اتعظ بها، مسجد احباء الله، و مصلی ملائکة الله، و مهبط وحی الله، و متجر اولیاء الله...ای کسی که نکوهش دنیا می کنی! در حالی که تو خود به غرور دنیا گرفتار شده ای، و فریفته باطل های آن هستی. تو خود مغرور به دنیا شده ای، سپس از آن مذمت می کنی؟ تو از جرم دنیا شکایت داری، یا دنیا باید از جرم تو شکایت کند؟ کی دنیا تو را گول زده؟، و چه موقع تو را فریب داده است؟! آیا به محل سقوط پدرانت در دامن فنا، و یا بخوابگاه مادرانت در زیر خاک تو را فریب داده است؟. .. اما بدان این دنیا جایگاه صدق و راستی است برای آن کسی که با آن به راستی رفتار کند، و خانه تندرستی است برای آن کس که از آن چیزی بفهمد، و سرای بی نیازی است برای آن کس که از آن توشه برگیرد، و محل اندرز است برای آنکه از آن اندرز گیرد، دنیا مسجد دوستان خداست، و نمازگاه فرشتگان پروردگار، و محل نزول وحی الهی و تجارتخانه اولیاء حق!.