تفسیر سدی کبیر

[ویکی فقه] تفسیر سدی (تـفـسـیـر السدی الکبیر)، از ابومحمد اسماعیل (۱۲۷ ق) فرزند عبدالرحمن قرشی هاشمی تـابـعـی کـوفـی مـعروف به سدی کبیر، از مفسرین امامیه و از اصحاب سه تن از ائمه اطهار (علیه السّلام) حضرت سجاد و امام محمد الباقر و امام جعفر الصادق (علیهم السلام) می باشد.
ابومحمد اسماعیل بن عبدالرحمان معروف به سدی کبیر (منسوب به سده: پیشگاه درب خانه و مسجد. وی در پیشگاه مسجد کوفه به فروش خمار (روپوش) و مقنعه (سرپوش) اشتغال داشت. به وی سدی کبیر گویند در مقابل سدی صغیر محمد بن مروان کوفی) متوفای ۱۲۸ از مردم حجاز و در کوفه زیست. او مفسری عالیقدر و نویسنده ای توانا در تاریخ بویژه درباره غزوات (جنگ های) صدر اسلام است. از تفسیر او به نام تفسیر کبیر یاد می شود و از منابع سرشار تفاسیر پس از وی است.
دیدگاه علما
ابن حجر در تقریب التهذیب می گوید... انه صدوق متهم بالتشیع... و داودی در طبقات المفسرین از او و تفسیرش و گرایشش به تشیع یاد کرده است. سیوطی در الاتقان تفسیر وی را از بهترین تفاسیر می داند. و نیز ائمه حدیث مانند: ثوری و شعبه از وی روایت کرده اند.آقابزرگ تهرانی در الذریعه می نویسد که اسماعیل بن موسی فزاری سدی کوفی (م ۱۴۵ ق) که با ابن سـدی در نام و کنیه و لقب و مذهب مشارکت دارد و با او معاصر است غیر از اوست، و مفسر نیست.جلال الدین سیوطی به نقل از خلیلی می گوید: سدی، تفسیر خود را با ذکر سندهایی از ابن مسعود و ابن عباس نقل کرده است و بزرگانی چون ثوری و شعبه از او روایت کرده اند. گرچه تفسیر گرد آمده وی از طریق اسباط بن نصر روایت شده است که درباره اش برخی سخنان گفته شده؛ ولی تفسیر سدی بهترین تفاسیر، شناخته شده است.
چاپ تفسیر سدی
تفسیر او پیوسته و شامل تمامی سوره ها و آیات قرآن است که در تفاسیر متاخر پراکنده شده بویژه در تفسیر جامع البیان طبری و الکشف و البیان ثعلبی. فؤاد سزگین می گوید: جمع آوری این تفسیر در یکجا و بیرون کشیدن آن از متون تفاسیر ناقل از وی کاری آسان است و این کار اخیرا با کوشش و تحقیق دکتر محمد عطا یوسف انجام گرفته و از تفسیر الدر المنثور سیوطی و تفسیر ابن کثیر و قرطبی و شوکانی و غیره نیز استفاده کرده و به طور مستقل به چاپ رسیده است. هنگام سخن از ابن مسعود و نیز در بیان طریق چهارم از طرق تفسیری به ابن عباس و در شرح حال مفسران نامی پس از تابعان از این تفسیر، سخن رفت.
سدی صغیر
...