تصوف تا صفویه

[ویکی فقه] قرن ششم (اواخر دوره سلجوقیان) یکی از مهم ترین ادوار تاریخ تصوف در ایران و در دیگر سرزمین های اسلامی است، زیرا در این دوره تصوف پس از تحمل مخالفت ها و نشیب و فرازها بالاخره به ثبات رسید و هیئت منظمی پیدا کرد و به خصوص به واسطه ابوحامد غزالی ، در میان اهل سنت ــ که مذهب اکثر مسلمانان ایران آن زمان بود ــ جای گاهی محترم یافت.
صوفیان قرن ششم در ابراز عقاید و اجرای مراسم آزاد بودند و علاوه بر نفوذی که در میان مردم داشتند، در میان امرا نیز حامیانی پیدا کردند.

حمله مغول
دوره آزادی صوفیان در ابراز عقیده و اجرای مراسم از دوره خوارزمشاهیان تا حمله مغول نیز ادامه یافت، به گونه ای که در حمله مغول به ایران در اکثر شهرهای ایران مشایخ صوفیه و خانقاه ها وجود داشتند.
مغولان با آن که بسیاری از صوفیان را کشتند، از جمله نجم الدین کبری و احتمالاً عطار را، و سبب آوارگی و مهاجرت عده ای از صوفیان، از جمله نجم الدین رازی ، شدند، در نهایت بر رونق آن افزودند، زیرا از سویی در آن دورانِ ویرانی و مصیبت، تصوف مهم ترین ملجأ روحی و فکری مردم شد و عده بسیاری به آن رو آوردند، و از سوی دیگر دیری نپایید که ایلخانان مغول مجذوب تصوف شدند؛ برخی حکام مغول مثل غازان خان (حک: ۶۹۴ـ ۷۰۳)، الجایتو (حک: ۷۰۳ـ۷۱۶) و ابوسعید (حک: ۷۱۷ـ ۷۳۶) و نیز وزرای امیران آنان هم چون رشیدالدین (متوفی ۷۱۸) و پسرش غیاث الدین (متوفی ۷۳۶)، به صوفیان و مشایخ ابراز علاقه می کردند و مخصوصاً خانقاه را مورد عنایت قرار می دادند.

ارتباط یافتن شیعه با تصوف
با انقراض خلافت عباسی و فتح بغداد توسط هولاکوخان ، بزرگان شیعی فرصت اظهار وجود یافتند.
هم چنین، با حمایت امرا از صوفیان، تصوف نیز رونق یافت.
شاید از همین دوران بود که زمینه های بروز ارتباط میان تصوف و تشیع پیدا شد.

تصوف در دوره تیموریان
...