تسامح ادله سنن

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] سنت در لغت، راه و روش و در اصطلاح فقیهان گفتار و رفتار پیامبر و در تعریف شیعی آن، گفتار و رفتار پیامبر (ص) و امامان (ع) است. سنت، در گفت وگوهای فقهی در ( مستحب ) نیز به کار رفته است؛ در برابر دیگر حکمهای چهارگانه.
علمای اخلاق، (سنت) را در سنن اخلاق و آداب به کار برده اند که همانا عبارت باشد از ویژگیها و رفتارهای پسندِ دین و خرد که آدمی خود را بدانها می آراید. مقصود از سنن در اینجا، همانا (مستحبات) است که با آداب و رسوم اخلاقی نیز همسویی دارند .
مفهوم تسامح در ادله سنن
تسامح در لغت به معنای تساهل و چشم پوشی کردن است.مفهوم تسامح در ادله سنن؛ یعنی آسان گیری در مدارک روایاتی که حکایت گر آداب و کارهای مستحبی هستند .همان گونه که در مستند واجبها و حرامها، بایستی روایان موثق باشند و گزارش برابرشرایط درستِ خبر، انجام گیرد، در پذیرش روایاتی که احکام و آداب مستحبی را باز می گویند، می باید تسامح و آسان گیری شود و اگر روایت ضعیفی در این باره به ما رسید برابر آن بتوان فتوا داد. بخش زیادی از روایتها، از مستحبها سخن می گویند و شماری از فقها به این دلیل که احکام مورد سخن در این روایتها، احکام مستحبی اند، بحث از این که این روایتها چه جایگاهی دارند و از چه پایگاهی برخوردارند از نظر روایات و محتوا، لازم نمی دانند و در پذیرش آنها آسانگیری کرده اند، مانند: مستحب بودن تلقین میت پس از دفن ، مستحب بودن وضو برای حمل قرآن، تفاوت زن و مرد در مستحبات وضو ، مکروه بودن نماز در جامه ای که مالک آن متهم به غصب آن جامه است، و مکروه بودن ایستادن نمازگزار روبه روی آرامگاه امامان (ع) و… .
تسامح در ادله سنن در اصطلاح فقهی
در اصطلاح فقهی، مراد از تسامح در ادله سنن این است که آنچه به عنوان شرایط عمل به خبر واحد، ذکر شده است. مثل (عدالت، اسلام، فراموش کار نبودن و ضابط بودن در نقل) در روایات دال بر سنن معتبر نیست. به این بیان که اگر چه بدون دلیل معتبر نمی توان حکمی را اثبات کرد ولی با روایت ضعیفی که شهرت، توان جبران ضعف آن را ندارد می توان استحباب یا کراهت را ثابت کرد. مثلا اگر روایت ضعیفی وارد شد که استحباب وضو را برای زن در حال حیض ثابت می کرد، به پشتوانه این قاعده، استحباب آن اثبات می شود.
برخورد علما نسبت به احادیث اخلاقی
...

پیشنهاد کاربران

بپرس