بهلول بن عمرو صیرفی

[ویکی فقه] نام کامل بهلول، بهلول بن عمرو الصّیرفیّ، ابووهیب المجنون است. فرزانه ای دیوانه نما در سده دوم است. مشهورترین سخنی که امروزه گفته می شود، آن است که دیوانه نمایی او به توصیه امام کاظم (علیه السلام) بود تا جانش حفظ شده و از آزار خلیفه عباسی رهایی یابد.
نام او در لغت به معنای مرد خنده رو، مهتر نیکوروی و پیشوای قوم و جامع همه خیرات، و در حوزه های فرهنگی غیر عرب نظیر تاجیک به معنای گول و لوده و در شمال افریقا به معنای عام ساده دل است و شاید با واژه هُبالی/ بُهالی به همین معنا خلط شده باشد.
معرفی اجمالی
بهلول در کوفه به دنیا آمد. از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. به گفته حمدالله مستوفی، عموزاده هارون (حک :۱۷۰ـ۱۹۳) بود. اما در واقع، جز همزمانی این دو با یکدیگر، درباره دیگر داستان ها و خویشاوندیِ این دو دلیل موجهی وجود ندارد.نخستین گزارش هایی که از بهلول به دست رسیده، متعلق به نیمۀ اول قرن ۳ق است که وی را در زمان مهدی عباسی (حک ۱۵۸-۱۶۹/۷۷۵-۷۸۵م) قرار می دهد.اشخاص متعددی با اسم بُهْلُول ، در جهان اسلام بوده اند؛ ولی بهلول معروف، همان شخصی است که در زمان هارون الرشید می زیسته و از اصحاب امام جعفر صادق (علیه السلام) به شمار آمده و به روایتی، عموزاده هارون الرشید بوده است.
بهلول در کتب تاریخی
نخستین کسی که از بهلول نام برده، جاحظ (متوفی ۲۵۵) در البیان و التبیین است و پس از او ابن قتیبة (متوفی ۲۷۶) در عیون الاخبار، ابن عبدربه (متوفی ۳۲۸) در عقدالفرید، و سرانجام حسن بن محمد نیشابوری (متوفی ۴۰۶) در عقلاءالمجانین. اما ظاهراً توجه قاضی نورالله شوشتری به او و آوردن نام وی در زمره مریدان امام جعفر صادق (علیه السلام)، موجب اقبال نویسندگان شیعی به او گردید. در نقل ها، وی گاه دیوانۀ سرگردانی است (ظاهراً همیشه در کوفه) که کودکان کوی و برزن به آزارش می پردازند در ۴ روای، با خلیفه هارون الرشید برخورد می کند و در عین دیوانگی (برچوبی سوار است) او را چنان پندهایی می دهد که بغض گلوی خلیفه را می گیرد.
شخصیت علمی و معنوی
...