[ویکی فقه] آغاز رسالت و نبوتِ اکثریت قریب به اتفاق پیامبران پس از سنینی بوده که معمولا بلوغ افراد عادی روی می دهد، هرچند آثار هدایت و کمال از کودکی در آنان مشهود بوده است، با این همه، از برخی آیات قرآن برمی آید که شماری از پیامبران در سنین کودکی به پیامبری برانگیخته شده اند.
به نظر مفسران با وجود معجزات شگفت انگیز پیامبران، وصول آنان به بلوغ عقلی و علمی در سنین کودکی بعید نیست و می توان آن را در شمار امور خارق عادت قرار داد. از جمله این پیامبران، حضرت یحیی علیه السّلام است که آیه ۱۲ مریم درباره وی فرموده: ای یحیی! کتاب را با قوت بگیر و ما فرمان نبوت (یا فهم و عقل) را در کودکی به وی دادیم: «یـیَحیی خُذِ الکِتـبَ بِقُوَّة و ءاتَینـهُ الحُکمَ صَبیـّا». مراد از کتاب به نظر مفسران تورات است ؛ ولی درباره مفهوم کلمه «حُکم» در این آیه آرای گوناگونی مطرح شده است؛ برخی آن را به معنای نبوت دانسته اند. شماری دیگر، با توجه به موارد کاربرد این واژه در قرآن، مراد از آن را ژرفنگری در دین و علم به معارف الهی یا فهم کتاب بیان کرده اند. معانی دیگری نیز در تفاسیر مطرح شده است.
← سن حضرت یحیی
برخی مفسران مراد آیه ۵۱ انبیاء : «و لَقَد ءاتَینا اِبرهیمَ رُشدَهُ مِن قَبلُ وکُنّا بِهِ عــلِمین» را هدایت و معرفت ابراهیم علیه السّلام در کودکی دانسته و برخی مراد از «رشد» را نبوت ذکر کرده اند. البته در تفسیر آیه اقوال دیگری نیز مطرح شده است ؛ همچنین برخی مفسران اهل سنت با پذیرش این نظر که برادران یوسف علیه السّلام پیامبر بوده اند، گفته اند که آنان کارهای ناپسند خود (از جمله رفتار زشت آنها با حضرت یوسف علیه السّلام) را در زمان کودکی و پیش از بلوغ انجام داده بودند ؛ ولی مفسران دیگر، از تعابیر شماری از آیات مانند آیه ۹ یوسف: «... و تَکونوا مِن بَعدِهِ قَومـًا صــلِحین» و ۹۷ یوسف: «قالوا یـاَبانَا استَغفِر لَنا ذُنوبَنا اِنّا کُنّا خـطِـین» بالغ بودن آنان را در آن هنگام استفاده کرده اند. برخی مفسران شیعه به استناد آیه مباهله : «فَمَن حاجَّکَ فیهِ مِن بَعدِ ما جاءَکَ مِنَ العِلمِ فَقُل تَعالَوا نَدعُ اَبناءَنا واَبناءَکُم و...» و با این استدلال که مباهله جز با بالغان جایز نیست، امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) را در آن زمان با وجود سن کم دارای بلوغ و کمال عقلی دانسته اند و برخی برای امکان امامت کودک به این آیه استناد جسته اند.
به نظر مفسران با وجود معجزات شگفت انگیز پیامبران، وصول آنان به بلوغ عقلی و علمی در سنین کودکی بعید نیست و می توان آن را در شمار امور خارق عادت قرار داد. از جمله این پیامبران، حضرت یحیی علیه السّلام است که آیه ۱۲ مریم درباره وی فرموده: ای یحیی! کتاب را با قوت بگیر و ما فرمان نبوت (یا فهم و عقل) را در کودکی به وی دادیم: «یـیَحیی خُذِ الکِتـبَ بِقُوَّة و ءاتَینـهُ الحُکمَ صَبیـّا». مراد از کتاب به نظر مفسران تورات است ؛ ولی درباره مفهوم کلمه «حُکم» در این آیه آرای گوناگونی مطرح شده است؛ برخی آن را به معنای نبوت دانسته اند. شماری دیگر، با توجه به موارد کاربرد این واژه در قرآن، مراد از آن را ژرفنگری در دین و علم به معارف الهی یا فهم کتاب بیان کرده اند. معانی دیگری نیز در تفاسیر مطرح شده است.
← سن حضرت یحیی
برخی مفسران مراد آیه ۵۱ انبیاء : «و لَقَد ءاتَینا اِبرهیمَ رُشدَهُ مِن قَبلُ وکُنّا بِهِ عــلِمین» را هدایت و معرفت ابراهیم علیه السّلام در کودکی دانسته و برخی مراد از «رشد» را نبوت ذکر کرده اند. البته در تفسیر آیه اقوال دیگری نیز مطرح شده است ؛ همچنین برخی مفسران اهل سنت با پذیرش این نظر که برادران یوسف علیه السّلام پیامبر بوده اند، گفته اند که آنان کارهای ناپسند خود (از جمله رفتار زشت آنها با حضرت یوسف علیه السّلام) را در زمان کودکی و پیش از بلوغ انجام داده بودند ؛ ولی مفسران دیگر، از تعابیر شماری از آیات مانند آیه ۹ یوسف: «... و تَکونوا مِن بَعدِهِ قَومـًا صــلِحین» و ۹۷ یوسف: «قالوا یـاَبانَا استَغفِر لَنا ذُنوبَنا اِنّا کُنّا خـطِـین» بالغ بودن آنان را در آن هنگام استفاده کرده اند. برخی مفسران شیعه به استناد آیه مباهله : «فَمَن حاجَّکَ فیهِ مِن بَعدِ ما جاءَکَ مِنَ العِلمِ فَقُل تَعالَوا نَدعُ اَبناءَنا واَبناءَکُم و...» و با این استدلال که مباهله جز با بالغان جایز نیست، امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) را در آن زمان با وجود سن کم دارای بلوغ و کمال عقلی دانسته اند و برخی برای امکان امامت کودک به این آیه استناد جسته اند.
wikifeqh: بلوغ_پیامبران_و_امامان