بساطی سمرقندی

[ویکی فقه] بِساطیِ سمرقندی، سراج الدّین، از شاعران نیمه دوم قرن هشتم و اوایل قرن نهم است.
در سمرقند به دنیا آمد و به نوشته صفا ۸۸ سال عمر کرد. وفات او را برخی در ۸۱۵ در سمرقند و برخی در هفده رجب ۸۱۴ در ری نوشته اند. با استناد به تاریخ وفات و مدت عمر او، می توان سال ولادتش را حدود ۷۲۶و۷۲۷ تخمین زد. او از شاگردان خواجه عصمت بخارایی ، متخلص به «نصیری»، و خواجه عبدالملک سمرقندی ، متخلص به «عصامی» بود. در ابتدای شاعری به حصیربافی اشتغال داشت، ازینرو «حصیری» تخلص می کرد، اما با پیشنهادِ استادش خواجه عصمت، تخلصِ «بساطی» را برگزید.
← بساطی در مجلس سلطان خلیل
(۱) میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، خزانه عامره، نسخه عکسی از چاپ سنگی کانپور ۱۸۷۱.(۲) کارل هرمان اته، تاریخ ادبیات فارسی، ترجمه با حواشی رضازاده شفق، تهران ۱۳۵۶ ش.(۳) امیر علیشیر نوائی، تذکرة مجالس النفائس، چاپ علی اصغر حکمت، تهران ۱۳۶۳ ش.(۴) امین احمد رازی، هفت اقلیم، چاپ جواد فاضل، تهران.(۵) ابوالقاسم انصاری کازرونی، مرقوم پنجم کتاب سُلّم السموات، چاپ یحیی قریب، تهران ۱۳۴۰ ش.(۶) محمد بختاورخان، مرآة العالم: تاریخ اورنگ زیب، چاپ ساجده س علوی، لاهور ۱۹۷۹.(۷) تقی الدین بلیانی، عرفات العاشقین، نسخه عکسی از نسخه خطی موجود در کتابخانه ملک، ش ۵۳۲۴.(۸) عبدالرحمن بن احمد جامی، بهارستان، چاپ افست تهران ۱۳۴۸ ش.(۹) اسماعیل حاکمی، «معرفی چند نسخه خطی از دیوان بساطی سمرقندی»، در یادگارنامه حبیب یغمائی، چاپ غلامحسین یوسفی، محمد ابراهیم باستانی پاریزی، و ایرج افشار، تهران ۱۳۵۶ ش.(۱۰) علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، نسخه عکسی از نسخه خطی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۶۶۳.(۱۱) دولتشاه سمرقندی، تذکره الشعراء دولتشاه سمرقندی، چاپ محمد عباسی، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۷ ش).(۱۲) ذبیح الله صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج ۴، تهران ۱۳۷۲ ش.(۱۳) کتابخانه آصفیه، فهرست مشروح بعض کتب نفیسه قلمیه مخزونه کتب خانه آصفیه سرکار عالی، مرتبه میر عثمان علی خان بهادر، حیدر آباد دکن ۱۳۵۷.(۱۴) احمد منزوی، فهرست نسخه های خطّی فارسی، تهران ۱۳۴۸ـ۱۳۵۳ ش.(۱۵) مقدمه ۱۳۳۹ ش (زین العابدین مؤتمن، تحوّل شعر فارسی، تهران) تاریخ.(۱۶) احمد علی هاشمی سندیلوی، تذکره مخزن الغرائب، چاپ محمد باقر، لاهور ۱۹۶۸ـ۱۹۷۰.