ایات افک

[ویکی فقه] آیات افک. آیات افک، آیات مربوط به داستان افترا به یکی از همسران پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم ؛ آیات ۱۱ تا ۲۰ سوره نور
"افک" در لغت به معنای شدیدترین دروغ و افترا است. به آیات ۱۱ - ۲۰ سوره نور "آیات افک" می گویند (برخی، تا آیه ۲۶ این سوره را از آیات افک دانسته اند).
شان نزول
در بیان شان نزول این آیات گفته شده است: هرگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم می خواست به سفر برود، میان همسران خویش قرعه می انداخت؛ قرعه به نام هرکس می افتاد، او را همراه خود می برد. در غزوه بنی مصطلق نیز چنین شد و قرعه به نام یکی از همسران پیامبر افتاد. هنگام بازگشت از این غزوه، شبی میانه راه، همسر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم برای قضای حاجت از لشکر مسلمانان جدا شد و سپس در پی گردنبند گسیخته اش رفت که به ناچار از لشکر دور ماند، تا این که صفوان بن معطل که مرد جوانی بود، سر رسید و او را پشت شتر سوار کرد و خود پیاده افسار شتر را می کشید تا به جمع مسلمانان پیوستند. در این میان، پاره ای از منافقان، فتنه انگیزی کرده، بر وی تهمت ناشایستی زدند که مایه دلتنگی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم شد. سرانجام پس از مدتی با نزول آیات افک، همه شایعات پایان یافت و برائت همسر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و گناه دروغگویان ثابت گردید و آنان به خواری و خفت گرفتار شده، هشدار عذاب بزرگی را از خداوند دریافت کردند.
بخشی از این آیات
(ان الذین جاؤوا بالافک عصبة منکم لا تحسبوه شرا لکم بل هو خیر لکم لکل امرئ منهم ما اکتسب من الاثم والذی تولی کبره منهم له عذاب عظیم لولا اذ سمعتموه ظن المؤمنون والمؤمنات بانفسهم خیرا وقالوا هذا افک مبین لولا جاؤوا علیه باربعة شهداء فاذ لم یاتوا بالشهداء فاولئک عند الله هم الکاذبون)؛«در حقیقت کسانی که آن بهتان"داستان افک" را "در میان" آوردند دسته ای از شما بودند آن "تهمت" را شری برای خود تصور مکنید بلکه برای شما در آن مصلحتی "بوده" است برای هر مردی از آنان "که در این کار دست داشته" همان گناهی است که مرتکب شده است و آن کس از ایشان که قسمت عمده آن را به گردن گرفته است عذابی سخت خواهد داشت! چرا هنگامی که آن "بهتان" را شنیدید مردان و زنان مؤمن گمان نیک به خود نبردند و نگفتند این بهتانی آشکار است؟ چرا چهار گواه بر "صحت" آن "بهتان" نیاوردند پس چون گواهان "لازم" را نیاورده اند اینانند که نزد خدا دروغگویانند».
نور/سوره۲۴، آیه۱۱-۱۳.
...

[ویکی شیعه] آیات افک. آیات افک آیات ۱۱ تا ۲۶ سوره نور است که به تهمت گروهی از مردم به یکی از مسلمانان اشاره دارد. بنابر نظر مشهور مفسران، شخص متهم شده، عایشه همسر پیامبر(ص) بوده است. این واقعه در سال ۵ هجری قمری در مدینه به وقوع پیوست. خداوند در این آیات، مردم را به دلیل تهمت زدن و دامن زدن به شایعات سرزنش کرده است.
"اِفک" به معنای چیزی است که از حالت اصلی و طبیعیش دگرگون شده باشد. افک به معنای تهمت و دروغ نیز استعمال شده است؛ به جهت این که تهمت و دروغ سخنی است که از حق انحراف پیدا کرده و واقعیتش برگردانده شده است.
قرآن کریم در آیات یازدهم تا بیست وششم سوره نور به ماجرای تهمت فحشا به یکی از مسلمانان می پردازد و تهمت زنندگان را به دلیل این عمل سرزنش می کند. از آیات قرآن بدون توجه به تفاسیر و شأن نزول آن‎ها، می توان دریافت فردی که به او تهمت زده شده، فردی مشهور و از اعضای خانواده پیامبر(ص) بوده و تهمت زنندگان گروهی از مردم بوده اند.