امیر چوپان

[ویکی فقه] امیر چوپان از امیران مغول و بانی آثاری در مکه و مدینه می باشد. وی مدفون در بقیع است.
امیر چوپان سلدوزی (م. ۷۲۸ق.) منسوب به قبیلۀ سلدوز از قبایل مغول همراه هلاکو (حک: ۶۵۴-۶۶۳ق.) به ایران آمد و بعدها به خدمت ارغون (حک: ۶۸۳-۶۹۰ق.) درآمد و پس از او کنار غازان خان ایلخانی (حک: ۶۹۴-۷۰۳ق) قرار گرفت. امیر چوپان در دوران اولجایتو سلطان محمد خدابنده (حک: ۷۰۳-۷۱۷ق) از فرماندهان سپاه او شد و مورد لطف وی قرار گرفت و با دو دختر او، یکی در پی دیگری، ازدواج کرد. در پی مرگ اولجایتو، وی اداره امور حکومت ابوسعید (حک: ۷۱۷-۷۳۶ق.) نوجوان را بر عهده گرفت و بدین ترتیب، قدرت واقعی قلمرو ایلخانان در دست او نهاده شد و فرزندان او در نواحی گوناگون اداره امور را به دست گرفتند.
زمینه های قتل امیر چوپان
امیر چوپان به عنوان نماینده حکومت ایلخانی به ویژه در دوران ابوسعید، کارهایی چند در مکه و مدینه انجام داد. او در مکه مدرسه و حمامی ساخت که اهمیتی بسزا داشت؛ زیرا پیشتر در مکه حمام نبود. از مهم ترین کارهای وی، آب رسانی به مکه بود. افزایش شمار حاجیان در این شهر و کمبود آب، مشکلاتی را برای آنان ایجاد کرده بود. مردم آب را به بهای گزاف تهیه می کردند. امیر چوپان با هزینۀ فراوان و به کارگیری کارگران بسیار، برای رفع این مشکل کوشید. او برای هر روز کار، سه درهم می پرداخت. از این رو، کارگران بسیار و حتی زنان مشغول به کار شدند و سرانجام در پی چهار ماه با هزینه ۱۵۰ هزار درهم در جمادی الاول ۷۲۶ق. آب را از عرفات به مکه رسانید. این کار امیر چوپان بدون اجازه سلطان مصر بود و ناراحتی او را در پی داشت. برخی از بازسازی چشمه بازان به دست او به سال ۷۲۶ق. و رساندن آب آن به مکه در دهه آخر جمادی الاول آن سال خبر می دهند. به گفته برخی، امیر چوپان که از سنیان متعصب بود، با هدف افزایش نفوذ ایلخانیان در حجاز برای کاهش نفوذ شیعیان تلاش می کرد. او ضمن تلاش برای بیرون راندن زیدیان از مسجدالحرام، کوشید تا مانع شکل گیری اجتماع آنان شود. اما در این راه موفق نشد. امیر چوپان در مدینه نیز کارهایی انجام داد. او نزدیک باب الرحمه مدرسه ای ساخت و در آن محلی نیز برای دفن خود در نظر گرفت. برخی از این بنا با عنوان چوپانیه یاد کرده و از ساختن حمامی به دست او در این شهر خبر داده اند. به سال ۷۲۶ق. شایع شد که امیر چوپان همراه ده هزار تن از سپاهیان خود قصد رفتن به حج را دارد. این در حالی بود که امیر ارغون، نایب سلطان مصر، همراه فرزندش ناصرالدین محمد در همان سال رهسپار حج شده بود. سلطان مصر از بیم این که امیر چوپان نقشه ای در سر داشته باشد، مانع او شد و به حاکم شام دستور داد تا به یاری ارغون بشتابد. پس از مدتی شایع شد که امیر چوپان از رفتن به حج منصرف شده است. به گفته مقریزی، همه این ها شایعه بود و سلطان مصر هدفی خاص را دنبال می کرد.
دفن امیر چوپان
...

[ویکی حج] امیر چوپان از امیران مغول و بانی آثاری در مکه و مدینه می باشد. وی از قبیله سلدوز از قبایل مغول بوده که همراه هلاکو به ایران امده است. همچنین در حکومت سلطان محمد خدابنده از فرماندهان سپاه وی شد و مورد لطف او قرار گرفت و با دختران او ازدواج کرد. امیر چوپان بعد از اولجایتو اداره امور حکومت را که در دست ابوسعید نوجوان بود را به عهده گرفت و قدرت حکومت به دست او رسید، ولی این قدرت پایدار نماند و با حسادت بدخواهان و شورش فرزندش تیمورتاش بر ضد حکومت مرکزی ایلخانیان متزلزل شد، و با رفتار ناشایست دمشق خواجه فرزند دیگرش و سخنانی ناشایست که بر ضد ابوسعید می گفت و همچنین علاقه مندی ابوسعید به بغداد خاتون، دختر امیر چوپان، که به ازدواج یکی از فرماندهان ایلخانی به نام شیخ حسن جَلایری درآمده بود زمینه را برای قتل وی فراهم کرد و سرانجام با رویگردانی ابوسعید از آنان و کشتن یکی از پسران امیر چوپان به نام دمشق خواجه و سپس خود او انجامید. امیر چوپان به عنوان نماینده حکومت ایلخانی به ویژه در دوران ابوسعید، کارهایی در مکه و مدینه انجام داد. از جمله آنان ساخت مدرسه و حمام در مکه و آب رسانی به مکه بود که به بخاطر کمبود آب در آنجا حاجیان با مشکلاتی روبرو بودند ولی امیر چوپان با هزینه و تلاش زیاد این مشکل را برطرف کرد. همچنین در مدینه نیز مدرسه و حمامی ساخت که در شهر موجود نبود. به وصیت وی تابوت او به حجاز برده شد و ابوسعید به خاطر اینکه دختر امیر چوپان به همسری وی درآمد هزینه کفن و دفن وی را پرداخت کرد. تابوت وی در سراسر مناسک حج گردانده شد و در روز عید قربان بر آن نماز خواندند و بعد از طواف در مسجدالحرام به مدینه برده شد و در قبرستان بقیع کنار امام حسن مجتبی(ع) به خاک سپرده شد.
امیر چوپان سلدوزی (درگذشت 728ق.) منسوب به قبیلۀ سلدوز از قبایل مغولهمراه هُلاکو (حک: 654-663ق.) به ایران آمد و بعدها به خدمت اَرغون (حک: 683-690ق.) درآمد و پس از او کنار غازان خان ایلخانی (حک: 694-703ق) قرار گرفت.امیر چوپان در دوران اولجایتو سلطان محمد خدابنده (حک: 703-717ق) از فرماندهان سپاه او شد و مورد لطف وی قرار گرفتو با دو دختر او، یکی در پی دیگری، ازدواج کرد.در پی مرگ اولجایتو، وی اداره امور حکومت ابوسعید (حک: 717-736ق.) نوجوان را برعهده گرفت و بدین ترتیب، قدرت واقعی قلمرو ایلخانان در دست او نهاده شدو فرزندان او در نواحی گوناگون اداره امور را به دست گرفتند.
قدرت فزاینده امیر چوپان وخانواده اش که حسادت بدخواهان را برانگیخته بود، پس از چند رخداد با مشکل رویارو شد. نخست شورش فرزندش تیمورتاش فرمانروای روم، بر ضد حکومت مرکزی ایلخانیان بود که با درایت امیر چوپان برطرف شد.او، خود، با اجازه ابوسعید به مقابله با پسرش رفت و با گفت وگو او را وادار به تسلیم کرد و دست بسته نزد ابوسعید برد و پس از دستگیری و کشتن کسانی که در تحریک او نقش داشتند، از سلطان ایلخانی پوزش خواست. ابوسعید نیز با بخشودن تیمورتاش، او را در مقامش باقی نهاد.

امیرچوپان ( ـ۷۲۸ق)
(یا: چوپان نویان) سردار و امیر دورۀ ایلخانان ایران . پسر ملک بهادر بن تودان نویان بود و در زمان ارغون خان در دشت گرگان ، رشادت های فراوان از خود نشان داد و سپاه دشمن را مغلوب کرد . در حملات غازان خان به شام با او بود و به خصوص در مرحلۀ سوم ، پس از شکست برخی از امرا، تلاش بسیاری برای به سلامت برگرداندن سپاه غازان کرد. اقدامات او در زمان سلطنت اولجایتو در فتح گیلان موجب تقرب بیشتر وی شد. با به قدرت رسیدن ابوسعید بهادرخان، به سبب سن کمش ، زمام تمامی کارها در دست امیرچوپان بود، به طوری که در جنگ با ازبکان در آذربایجان و در سرکوب ایرنجین رشادت ها نشان داد و سلطان به پاداش این دلاوری ها خواهر خود، ساقی بک را به عقد او درآورد. اما کم کم ابوسعید سررشتۀ امور را در دست گرفت و روابطش با امیرچوپان به سبب مخالفت وی با ازدواج سلطان با عروسش ، بغداد خاتون ، تیره شد. سلطان ابوسعید دمشق خواجه ، پسر امیرچوپان و همسر بغداد خاتون را به بهانه ای واهی کشت و دستور قتل امیرچوپان را نیز صادر کرد. او که در این زمان در خراسان بود، متواری شد و از راه بیابان به هرات نزد ملک غیاث الدین کرت آمد و سرانجام به دستور غیاث الدین کشته شد.