مناسک حج

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه]
...

[ویکی فقه] مناسک حج (امام خمینی). «مناسک حج » توسط حضرت آیة الله العظمی امام سید روح الله موسوی خمینی قدس سره تالیف شده است.
از نیازهای مهم و جدی روحانیان محترم کاروان های حج ، آگاهی یافتن از مسائل و فروع مناسک حج و اختلاف فتاوای مراجع عظام تقلید است و از آن جا که زائران و حجاج بیت الله الحرام ، از مراجع مختلف تقلید می کنند، بر روحانی کاروان است که آراء فقهی مراجع معظم تقلید را فرا گرفته، زائران را راهنمایی نماید تا آنان بتوانند اعمال حج را بدون اضطراب و دغدغه خاطر به جای آورند.
چاپ کتاب
برای پاسخگویی به این نیاز اساسی، از سال ۱۳۷۰ ه. ش. تا کنون تلاش هایی بدین شرح صورت پذیرفته است: ابتدا مناسک مرحوم حضرت آیة الله العظمی امام خمینی قدس سره که کامل ترین مناسک منتشر شده است، با حواشی مرحوم آیة الله العظمی اراکی قدس سره به چاپ رسید. در مرحله دوم مناسک حضرت امام، با حواشی سه نفر از مراجع عظام تقلید ذیل: آیة الله العظمی حاج سید محمد رضا گلپایگانی قدس سره، آیة الله العظمی حاج سید ابو القاسم خوئی قدس سره، آیة الله العظمی شیخ محمد علی اراکی قدس سره با کوشش و تلاش فراوان تعدادی از عزیزان، تهیه و منتشر گردید. در مرحله سوم فتاوای حضرت آیة الله آقای محمد فاضل لنکرانی - دامت برکاته- بر مناسک افزوده شده و حواشی مراجع معظم به چهار نفر رسید. در مرحله چهارم معاونت آموزش و تحقیقات بعثه مقام معظم رهبری بر آن شد تا فتاوای مراجع فعلی را نیز بر حواشی مناسک حضرت امام قدس سره بیفزاید. روشن است که با تعدد مراجع معظم تقلید- ایدهم الله تعالی- و با حساسیتی که این کار داشت، تهیه چنین مناسکی کار ساده و آسانی نبود. لیکن در هر حال، برای به انجام رساندن آن برنامه ریزی نموده، کار را آغاز کردند و در همان حال اطلاع یافتند که برخی از طلاب محترم حوزه علمیه قم پیشتر، با نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه، اقدام به تهیه مناسک محشی نموده و تلاش مشکوری را انجام داده اند، از این رو بر آن شدند به خاطر پرهیز از دوباره کاری، با این عزیزان تماس گرفته، از نتیجه تلاشهایشان بهره بگیرند، لیکن متاسفانه در عمل با مشکلاتی چند مواجه شده به ناچار با تشکیل چندین گروه کاری از روحانیان فاضل و ارجمند حوزه علمیه قم، که هم به حج مشرف شده بودند و هم ارتباط تنگاتنگ با بیوت مراجع عظام تقلید- ایدهم الله تعالی- داشتند، با قوت کار را دنبال کردند و نتیجه تلاش بی وقفه و خالصانه این عزیزان هم اکنون در پیش روی شماست.
نکات
حال با توجه به مطالب فوق، نظر خوانندگان عزیز و محترم را به چند نکته مهم جلب می کنیم: ۱- در این مناسک، تنها حواشی مراجع بزرگواری که در موسم حج از طریق بعثه مقام معظم رهبری ، برای پاسخگویی به مسائل شرعی زائران، بعثه به عربستان اعزام نموده اند، آمده است. ۲- فتاوای مقام معظم رهبری حضرت آیة الله خامنه ای - مد ظله- برای اولین بار به شکل کنونی به چاپ رسیده و در اختیار عموم قرار می گیرد. ۳- اسامی مراجع محترم تقلیدی که حواشی آنان در این مرحله افزوده شده است به ترتیب حروف الفبا، عبارتند از: - حضرت آیة الله آقای حاج شیخ محمد تقی بهجت - دامت برکاته-- حضرت آیة الله آقای حاج شیخ جواد تبریزی - دامت برکاته-- حضرت آیة الله آقای حاج سید علی خامنه ای - دامت برکاته-- حضرت آیة الله آقای حاج سید علی سیستانی - دامت برکاته-- حضرت آیة الله آقای حاج شیخ لطف الله صافی - دامت برکاته-- حضرت آیة الله آقای حاج شیخ یوسف صانعی - دامت برکاته-- حضرت آیة الله آقای حاج شیخ علی غروی تبریزی - دامت برکاته-- حضرت آیة الله آقای حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی - دامت برکاته-- حضرت آیة الله آقای حاج شیخ حسین نوری - دامت برکاته- ۴- چاپ اول مناسک محشی با استقبال گسترده روحانیون محترم کاروان ها و دیگر کارگزاران حج روبرو گردید، لیکن از آن تاریخ تا کنون تغییراتی در برخی فتاوی به وجود آمده، تعدادی غلط چاپی نیز مشاهده شد که در نتیجه یک بازنگری کلی در مجموعه مناسک به عمل آمد و بار دیگر نسخه ای از مناسک به بیوت مراجع معظم ارسال گردید و آنان نیز بزرگوارانه اصلاحات لازم را انجام داده، عودت دادند و در متن مناسک اصلاحات وارد شد و به یقین می توان گفت کاملترین مناسک در شرایط فعلی است. ۵- استفتاءات جدیدی که در فصلنامه میقات حج قبلا درج و منتشر گردیده بود، در پایان مناسک اضافه گردید.

[ویکی فقه] مناسک حج (صاحب معالم). مولف:شیخ حسن بن شیخ زین الدین
ظاهرا صاحب معالم این کتاب را در راه مکه نوشته است و آن را با آداب سفر شروع کرده و سپس آداب مدینه منوره را آورده است. این کار وی خلاف عادت متعارف بوده؛ چون عالمان دیگر، اعمال مدینه را در آخر ذکر می کرده اند و او در این باره معذور بوده چون مدینه را قبل از مکه مکرمه زیارت کرده بود. روش او این طور بوده که اول حکم را متذکر شده، سپس دلیل آن را از اخبار صحیحه یا اخبار حسنه می آوردند. همان طوری که سید محسن امین گفته ـ نسخه ای از این کتاب پیش من است ـ به این کتاب در جبل عامل می توان دست یافت. ظاهرا این کتاب دچار آتش سوزی شده و صفحاتی از اول و آخر آن سوخته است.


[ویکی نور] مناسک حج (فاضل لنکرانی). مناسک حج از آثار آیت الله محمد فاضل لنکرانی (متوفی 1386ش) است که توسط آقایان شیخ محمد عطائی و شیخ محمد فرقانی تنظیم شده است.
در این اثر 1117 مسئله از مسائل مربوط به حج گردآوری شده است. در پایان کتاب نیز تعدادی از زیارت نامه های مورد نیاز حجاج آمده است.
مؤلف در ابتدای کتاب، اقسام حج و عمره را برشمرده و گفته که حج بر سه نوع است حج تمتع، حج قران و حج افراد و عمره نیز بر دو نوع است عمره مفرده و عمره تمتع.
ایشان ابتدا اجمالاً احکام حج قران و افراد و عمره مفرده را متذکر شده سپس تفصیلاً مسائل عمره و حج تمتع را بیان نموده است.
مؤلف در بخشی از کتاب خود، احکام مربوط به خمس را متذکر شده و چنین نوشته که حج یکی از عباداتی است که برای قبولی این عبادت باید از مال حلال در این سفر استفاده شود وگرنه علاوه بر اینکه حج مورد قبول واقع نمی شود در بعضی از موارد موجب بطلان حج نیز می شود. از این رو بحث خمس و زکات نیز در بحث حج دخیل است؛ لذا در اینجا به مسائل خمس نیز به طور خلاصه اشاره می شود .

[ویکی فقه] مناسک حج (محشی). مناسک حج تألیف، شیخ مرتضی انصاری از بزرگان فقهای شیعه و متوفای سال ۱۲۸۱ هجری قمری می باشد.
این کتاب را شیخ انصاری ره به زبان فارسی و به درخواست برخی از مؤمنین نگاشته اند. شیخ انصاری این کتاب را موافق با احتیاط نگاشته اند تا برای همه حتی غیر مقلدین ایشان نیز مفید باشد. لذا این کتاب در زمان حاضر نیز می تواند برای عمل حجاج خانه خدا مورد استفاده قرار گیرد.از دیگر ویژگیهای برجسته این کتاب، حاشیه بزرگان فقهای شیعه بر آن است مانند: میرزای شیرازی، آخوند خراسانی، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی و سید ابو الحسن اصفهانی.این کتاب به عربی نیز ترجمه شده است.
شیوه نگارش
این کتاب در حقیقت یک نوع رساله عملیه است و شیوه نگارش آن هم به سبک رساله های عملیه آن دوران می باشد. شیخ انصاری در این کتاب دیگر به استدلال های پیچیده و علمی اشاره ای ندارد و با زبانی ساده و روان به بیان احکام، واجبات، محرمات و مستحبات حج پرداخته است.
مباحث کتاب
مباحث این کتاب در دو باب و یک خاتمه آمده است.باب اول در اعمال عمرهباب دوم در افعال حجخاتمه در طواف وداع
تحقیق
...

[ویکی نور] مناسک حج (وحید خراسانی). مناسک حج (فارسی)، مطابق با فتاوی آیت الله حسین وحید خراسانی، رساله ای است پیرامون اعمال و مناسک حج.
مطالب به صورت بیان «مسئله» بوده و کتاب دربردارنده مجموعه 450 مسئله می باشد.
در این کتاب سعی شده است احکام مربوط به مناسک و اعمال حج، به زبان ساده و روشن و دور از اصطلاحات پیچیده فقهی ذکر گردد، تا همه حجاج خانه خدا، بتوانند با مطالعه آن به وظایف دینی خود آشنا شوند و آن را به کار ببندند.
مطالب با بیان وجوب حج، آغاز شده و به این نکته اشاره شده است که بر هر مکلفی که دارای شرایط خاص حج باشد، حج واجب است و وجوب آن به کتاب و سنت قطعیه و به ضرورت دین و اجماع مسلمین ثابت است و ترک آن، از بزرگ ترین گناهان کبیره است و انکار وجوب آن، اگر مستند به شبهه نباشد، کفر است .
در ادامه، به بیان مسائل پرداخته شده است. از جمله مطالب مطرح شده در کتاب، عبارتند از: وصیت به حج، احکام نیابت، حج مستحبی، حج تمتع، حج افراد، حج قران، احکام میقات ها، طواف، سعی، تقصیر، واجبات حج، واجبات منی، احکام محصور، آداب و مستحبات حج و....

[ویکی اهل البیت] مناسک حج (کتاب). مناسک حج، کتابی نگاشته سید علی حسینی سیستانی است.
کتاب مناسک حج از آثار آیت الله سید علی سیستانی میباشد. این کتاب که یکی از آثار با ارزش ایشان است در رابطه با موضوع حج و مناسک حج و احکام و شرایط حج تالیف شده است. آیت الله سیستانی در ابتدای این کتاب توضیح داده اند که بر هر مکلفی طبق شرایطی حج واجب است و وجوبش از کتاب و سنت قطعی ثابت شده و حج یکی از ارکان دین و وجوبش از ضروریات است و ترک آن با اعتراف به ثبوتش از گناهان بزرگ است. ایشان از همان ابتدای کتاب به روشن کردن خواننده به اینکه در چه زمانی حج بر او واجب میشود و بعد ذکرکلی احکام و اعمالی که بایستی در حج انجام دهد پرداخته و به خوبی، آنها را توضیح داده اند. و علاوه بر توضیح شرایط و احکام حج به ذکر واجبات و مستحباتی که در حج بایستی فرد مکلف انجام دهد نیز پرداخته اند. در این کتاب متن عربی دعاهایی نیز از جمله دعای عرفه امام حسین (ع) و دعای امام سجاد و غیره آورده شده است.
این کتاب شامل موضوعاتی به شرح زیر می باشد: وجوب حج- شرایط حج- وصیت به حج- احکام نیابت- حج مستحبی- اقسام حج- حج تمتع- واجبات عمره تمتع- واجبات حج- شروط حج تمتع- حج افراد- حج قرآن- میقاتهای احرام- واجبات احرام- تروک احرام- محرمات حرم- حدود حرم مکه و مدینه- مصرف کفارات- طواف- سعی در بین صفا و مروه- احکام سعی- احرام حج- واجبات منی- طواف حج و نماز آن و سعی- طواف نساء- احکام مصدود- احکام محصور- مستحبات و مکروهات احرام- مستحبات طواف- مستحبات سعی- مستحبات احرام تا وقوف در عرفات- دعا امام حسین (ع) در روز عرفه- دعا امام سجاد (ع)- مستحبات وقوف در عرفات و مزدلفه- طواف وداع- زیارت رسول (ص)- زیارت صدیقه زهرا (س)- زیارت جامعه ائمه بقیع (ع).
کتاب حاضر توسط انتشارات مختلف و در سالهای مختلف منتشر شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

مَناسِک حج
اعمال واجبی که حاجیان به هنگام گزاردن حج به جای می آورند. (← حج)

پیشنهاد کاربران

بپرس