البدایه و النهایه

[ویکی فقه] البدایة و النهایة. اَلْبِدایَةُ وَ النَّهایة، مهم ترین و معروف ترین اثر ابن کثیر (ه م ) در تاریخ عمومی و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف می باشد .
به نظر می رسد که قصد مؤلف ، نگاشتن اثری با هدف تاریخ نگاری نبوده است و آن گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامی درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان مورد نظر بوده است .

[ویکی نور] البدایه و النهایه (دارالفکر). البدایة و النهایة، مهم ترین و معروف ترین اثر ابن کثیر دمشقی (701ـ774ق)، در تاریخ عمومی و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف و از گسترده ترین منابع تاریخ اسلام است. به نظر می رسد که قصد مؤلف، نگاشتن اثری با هدف تاریخ نگاری نبوده است و آن گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامی درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان موردنظر بوده است.
نگارش این کتاب بر اساس حولیات (سال نگاری) تنظیم شده است. شروع آن از آغاز خلقت و اتمام آن به سرانجام تاریخ و منتهی شدن به قیامت، چهره ای خاص به تاریخ وی بخشیده است. نویسنده در بخش رخدادهای مرتبط به خلقت، انبیاء و گذشتگان سعی نموده ضمن رعایت ترتیب سیر حوادث تاریخی با ذکر آیات قرآن و احادیثی که توسط راویان مختلف بیان گردیده است به شرح حوادث بپردازد. در این بخش به دلیل آن که سال رویدادها نامشخص است، روال نگارش مبتنی بر سال شماری نیست؛ اما از عصر نبوی به بعد به صورت سال شمار و گاه همراه با ذکر ماه و روز حوادث را نقل می نماید.
مؤلف در دیباچه کتاب، محتوای آن را به سه بخش تقسیم می کند: «بدایه»: از آفرینش تا پایان زندگی پیامبر اسلام(ص)؛ «خلافت یا تاریخ اسلام»: از وفات پیامبر(ص) تا عصر مؤلف؛ «نهایه»: در حوادث بزرگ آخر زمان یعنی «فِتَن و مَلاحِم».
روش ابن کثیر در بخش نخست، استناد به قرآن و احادیث قابل اعتماد است و چنانکه خود گفته، تنها به آنچه موافق شرع و سنت رسول خداست، استناد کرده است. مؤلف در قسمت اول این بخش، بیشتر به سرگذشت پیامبران و امت های پیشین یادشده در قرآن پرداخته است. قسمت دوم بخش نخست (بدایه) مربوط به سیرت پیامبر اسلام(ص) و از مفصل ترین بخش های کتاب است. در این بخش اتکای عمده ابن کثیر بر سیره ابن اسحاق بوده، بااین همه فقط به همین مأخذ قناعت نکرده است، زیرا گذشته از رجوع به دیگر کتاب های مغازی و سِیَر، به قرآن و حدیث نیز بسیار استناد کرده است. کتاب های جامع حدیث، نوشته های متأخر در سیره پیامبر(ص) مانند دلائل النبوة ابونعیم اصفهانی و ابوبکر بیهقی، مآخذ مربوط به زندگی نامه صحابه و تابعین مانند معجم طبرانی، معجم الصحابه ابونعیم اصفهانی، اسدالغابه ابن اثیر و آثار متأخرتری چون تهذیب مزی، آثار ذهبی، ابن عساکر، سهیلی و ابن سیدالناس.
در بخش دوم، به شیوه معمول مورخان گذشته، حوادث تاریخی پس از اسلام را سال به سال به صورت متوالی یاد کرده و مطالب مربوط به هر سال را به ترتیب در دو قسمت حوادث و وفیات آورده است. وفیات این بخش قسمت قابل ملاحظه ای را تشکیل می دهد. این بخش نیز خود دو قسمت متمایز دارد: قسمت اول از آغاز خلافت تا پایان قرن 7ق /13م و قسمت دوم از آغاز قرن 8ق /14م به بعد.
در قسمت اول بخش دوم، ابن کثیر افزون بر مآخذ بخش نخست، از نوشته های مورخان معروف مانند تاریخ طبری، تاریخ بغداد خطیب، تاریخ دمشق ابن عساکر و ذیل ابوشامه بر آن، المنتظم ابن جوزی، الکامل ابن اثیر، مرآة الزمان سبط ابن جوزی و ذیل یونینی بر آن، دول الإسلام ذهبی و بسیاری دیگر بهره شایان برده است. دوره پس از مغول در این قسمت بیشتر به تاریخ شام و دمشق اختصاص یافته است. ابن کثیر در این قسمت برخی مآخذ مهم تاریخ منطقه را نادیده گرفته است. ابن کثیر با وجود استنادهای مکرر به وفیات ابن خلکان، این مؤلف را به سبب مجامله و تسامح در برابر شعرا و کسانی که از نظر عقیده مبغوض وی بوده اند، نکوهش کرده است. البته باید یادآور شد که البدایه، خود از استشهادات شعری خالی نیست.

[ویکی فقه] البدایه و النهایه (کتاب). اَلْبِدایَةُ وَ النَّهایة، مهم ترین و معروف ترین اثر ابن کثیر (ه م ) در تاریخ عمومی و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف می باشد .
به نظر می رسد که قصد مؤلف ، نگاشتن اثری با هدف تاریخ نگاری نبوده است و آن گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامی درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان مورد نظر بوده است .
محتوا
مؤلف در دیباچه کتاب ، محتوای آن را به ۳ بخش تقسیم می کند: «بدایة» : از آفرینش تا پایان زندگی پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله )؛ «خلافت یا تاریخ اسلام » : از وفات پیامبر (صلّی الله علیه و آله ) تا عصر مؤلف ؛ «نهایة» : در حوادث بزرگ آخر زمان یعنی «فِتَن و مَلاحِم ».
بدایة
روش ابن کثیر در بخش نخست ، استناد به قرآن و احادیث قابل اعتماد است و چنان که خود گفته ، در نقل اسرائیلیات ، تنها به آنچه موافق شرع و سنت رسول خداست ، استناد کرده است . مؤلف در قسمت اول این بخش ، بیشتر به سرگذشت پیامبران و امت های پیشین ِ یاد شده در قرآن پرداخته است . قسمت دوم بخش نخست (بدایة) مربوط به سیرت پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله )، و از مفصل ترین بخش های کتاب است .
← مآخذ
...