ال محتاج

آل محتاج. آلِ مُحتاج
سلسله ای از امرای محلی ماوراءالنهر و ری (حک: ۳۲۱ـ۳۴۳ق). امرای این سلسله زمانی زیر نفوذ سامانیان و زمانی به استقلال حکومت کردند. برخی آنان را بازماندگان امرای کهن چَغانیان می دانند که در کناره های سُرخان (چَغان) رود فرمانروایی می کردند. سرسلسلۀ این دودمان، محتاج بن احمد است که در چَغانیان (صغانیان) امارت داشته است. بسیاری از آنان گذشته از آن که امرایی جنگاور بوده، به ادب و دانش هم توجه می کرده اند، دانشمندان را گرد خود فراهم می آوردند و خود نیز از دانش بی بهره نبوده اند، ازجمله ابوالمظفر احمد بن محمد که از پشتیبانان ادب فارسی بود و شاعران بزرگی چون دقیقی، فرخی و مُنجیک تِرْمَذی او را مدح گفته اند. فرخی سیستانی با قصیدۀ معروف خود با مطلع «با کاروان حُلّه برفتم ز سیستان» به قصد دربار او از سیستان خارج شد و با قصیدۀ «چون پرند نیلگون بر روی پوشد مرغزار» نزد وی کارش بالا گرفت.