[ویکی فقه] اسلام در آلمان. مسلمانان پس از پروتستان ها و کاتولیک ها، سومین گروه مذهبی آلمان را تشکیل می دهند. بنابر آمار منتشر شده در بولتن دفتر اداره مطبوعات و اطلاعات دولت این کشور، بیش از ۹۵ درصد مسلمانان آلمان، خارجیان هستند که از این تعداد، ۷۶ درصد ترک بوده و ایرانیان در رده دوم و مسلمانان آلمانی با ۴ درصد کل مسلمانان آلمان، سومین گروه مسلمانان می باشند.
حضور اولیه مسلمانان در کشورهای آلمانی زبان در ارتباط با زندانیان جنگی عثمانی بعد از تصرف بالکان توسط امپراتوری متجلی شد. این جمعیت تا دهه ۶۰ قرن بیستم به عنوان عامل جمعیتی مهمی تلقی نمی شد. شهرهای بزرگی از قبیل برلین (که اولین مسجد این شهر در خانه آقای ویلمرس دورف در سال ۱۹۲۷ ساخته شد) مجموعه نامتجانسی از دیپلمات ها، دانشجویان و بازرگانان را شامل می شد. در ماه می ۱۹۵۸، پناهندگانی از شوروی و یوگسلاوی دست به تشکیل اداره مذهبی آوارگان مسلمان در جمهوری فدرال آلمان و برلین زدند که این اداره به چاپ نشریه ای به نام «المها جرون» در این کشور پرداخت. با شکوفایی اقتصاد آلمان و نیاز مبرم به استخدام نیروی کارگر خارجی، تعداد کارگران خارجی، به ویژه کارگران ترک، در بین سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۳ سه برابر شد. رسیدگی به امور رفاهی و اجتماعی کارگران ترک به عهده بخش اجتماعی و رفاهی حزب سوسیال دموکرات این کشور و جنبش کارگری گذاشته شده بود و به منظور جلوگیری از پیدایش بازار سیاه ارز، نرخ ثابت و معینی برای تبدیل پول آلمان به ترکیه در شهرهای صنعتی آلمان موافقت کرد و اولین شبکه در نظر گرفته شد و دولت آلمان رفته رفته با افتتاح کنسولگری های ترکیه در شهرهای صنعتی آلمان موافقت کرد و اولین شبکه رادیویی به زبان ترکی نیز برای این کارگران آغاز به کار کرد. اولین بحران کارگری مربوط به سال ۶۷-۱۹۶۶ بود که دولت با بحران اقتصادی روبرو شد و در نیمه سال، بیش از ۷۰ هزار کارگر ترک بیکار شدند، اما برخلاف پیش بینی های انجام گرفته، اکثریت آنان حاضر به مراجعت به ترکیه نشدند و حتی تعداد زیادی از کارگران مذکور پس از گذشت بحران اقتصادی، شغل جدیدی پیدا کردند. بحران اقتصادی فوق و بیکاری کارگران خارجی در مجموع، سیاست استخدام کارگر خارجی آلمان را به زیر سؤال برد و دولت مجبور شد در سال ۱۹۷۳، قوانین جدیدی در خصوص مهاجرت وضع نماید. بر اساس قوانین جدید، کارفرمایان آلمانی می بایست برای کارگران و کارکنان مهاجر خود، امکانات اولیه رفاهی، از قبیل خانه و بهداشت و بیمه همگانی، فراهم آورند. آنها همچنین مجبور به پرداخت مالیات بیشتری برای جبران کمبودهای آموزشی کارگران و کارکنان مهاجر خود شدند. از سال ۱۹۸۵ به بعد، تغییر عمده ای در بافت مهاجرت به آلمان به وجود آمد، گروه جدید مهاجران غالبا خواستار کار نبودند و بلکه از پناهندگان سیاسی کشورهایی چون ترکیه و برخی کشورهای عرب بودند. پناهندگان سیاسی جدید، ابتدا وارد برلن شرقی شده و سپس توسط مقامات آن کشور، تحویل مقامات برلن غربی می شدند، در سال ۱۹۸۶، به دلیل بالا رفتن میزان پناهندگی سیاسی، بین دو آلمان قراردادی منعقد شد و بدین وسیله، یکی از راه های ورود پناهندگان به این کشور مسدود گردید.
جمعیت مسلمانان در آلمان
مسلمانان پس از پروتستان ها و کاتولیک ها، سومین گروه مذهبی آلمان را تشکیل می دهند. پس از مسلمانان، بودائیان و یهودیان، به ترتیب چهارمین و پنجمین گروه و جمعیت مذهبی این کشور را تشکیل می دهند. جمعیت مسلمانان از بیشترین سرعت رشد بین این گروه ها برخوردار است، به گونه ای که در حال حاضر، حدود چهل درصد مسلمانان ساکن آلمان، زیر ۱۸ سال سن دارند. این رشد سریع، صرفا به معنای افزایش تعداد مسلمانان نیست، بلکه مبین افزایش آن بخش از جمعیت است که از فرهنگ اسلامی متاثر می باشند. تمام جوامع مسلمان در سراسر اروپا نیز از چنین رشدی برخوردار می باشند. بنابر آمار منتشر شده در بولتن دفتر اداره مطبوعات و اطلاعات دولت این کشور، بیش از ۹۵ درصد مسلمانان آلمان، خارجیان هستند که از این تعداد، ۷۶ درصد ترک بوده و ایرانیان در رده دوم و مسلمانان آلمانی با ۴ درصد کل مسلمانان آلمان، سومین گروه مسلمانان می باشند. پس از ایرانیان، اتباع مراکش با سه درصد، لبنان با دو درصد، تونس و پاکستان هر یک با یک درصد از کل جمعیت، مسلمانان مقیم آلمان را تشکیل می دهند. مسلمانان از یوگسلاوی سابق، آلبانی، بلغارستان و مصر و دیگر کشورهای مسلمان، هر یک کمتر از یک درصد کل مسلمانان مقیم آلمان را تشکیل می دهند. تعداد مهاجران ترک در آلمان را نباید با تعداد مسلمانان این کشور برابر دانست؛ چرا که از یک طرف، تعداد قابل ملاحظه ای از مسلمانان این کشور را مراکشی ها و تونسی ها تشکیل می دهند و از طرف دیگر، تعداد قابل توجهی از ترک های مهاجر، از مسیحیان ارتدوکس منطقه می باشند. سرشماری سال ۱۹۸۷ که در آن، سؤال در مورد مذهب هم گنجانده شده بود، ما را با حقایق بیشتری در این مورد آشنا می سازد، برای مثال، بیش از یکصد هزار ترک مقیم، حاضر نبودند خود را مسلمان بنامند. آمار جالب توجه دیگری نشانگر این واقعیت بود که بیش از ۴۸ هزار مسلمان آلمانی در این کشور زندگی می کنند که بیش از ۵ هزار نفر از آنها، از آلمانی های اصیلی هستند که دین اسلام را پذیرفته اند. طبق آخرین برآورد در سال ۱۹۹۵، از میان حدودا ۰۰۰/۷۰۰/۲ مسلمان ساکن آلمان، ۰۰۰/۲۵۰/۲ سنی، ۰۰۰/۴۰۰ علوی، ۰۰۰/۴۰ شیعه، ۰۰۰/۱۰ احمدیه، ۳۰۰-۲۰۰ اسماعیلی و ۰۰۰/۶۰ مسلمان آلمانی از میان این عده، ۰۰۰/۲۷۰/۱ به طور فعال در مراسم مذهبی شرکت می کنند. امروزه مسلمانان با داشتن چنین جمعیتی، نیروی مهمی را تشکیل می دهند که هیچ کس نمی تواند آنان را نادیده بگیرد. تنها در کلن - بیش از ۰۰۰/۷۰ نفر مسلمان زندگی می کنند. نمونه دیگر، وضعیت شهر «دورتموند» است. این شهر که یکی از شهرهای بزرگ منطقه صنعتی «رور» آلمان است، در بر گیرنده گروه کثیری از مسلمانان می باشد؛ به همین خاطر است که اکثر مقامات آلمان، توجه بیشتری به پیروان این مذهب کرده و در پی جذب آنان در جامعه آلمان بوده اند. دولت آلمان علاوه بر اقدامات داخلی، با پیگیری سیاست برقراری ارتباط بین مسلمانان و مسیحیان و در نتیجه ایجاد درک و تفاهم بهتر بین آنان، سعی دارد تصویر بسیار مثبتی از خود در اذهان مسلمانان ایجاد کند. به همین خاطر، مسلمانان در آلمان نسبت به سایر کشورهای اروپایی، از تسهیلات و امکانات بهتری برخوردارند. برای مثال، ساختن مساجد برخلاف فرانسه، مستلزم مذاکرات و اقدامات سیاسی و اداری طولانی نمی باشد و قریب ۲۰% دختران دانش آموز مسلمان در مدارس، به خصوص در سطوح ابتدایی، با روسری حاضر می شوند، بدون اینکه با مزاحمتی مواجه باشند.
وضعیت مساجد
قانون اساسی آلمان آزادی دین و سازمان های مذهبی و آموزش آن را ضمانت می نماید. روی هم رفته، قانون اساسی این کشور همانند فرانسه و هلند، بر اساس و پایه بی دینی بنا نشده است، بلکه تفاوت آشکار آن با دو کشور دیگر، در این است که قانون در مقابل ادیان و مذاهب، بی تفاوت نیست. سازمان های مذهبی که از نظر مقامات دولتی شناخته شده نیستند، می توانند به راحتی زیر پوشش قوانین مربوط به سازمان ها و تشکیلات، فعالیت آزادانه ای داشته باشند، هر سازمان موظف به ارائه اساس نامه ای دموکراتیک و لیست اسامی اعضا می باشد. سازمان های مذکور توسط هیات امناء که در مقابل تشکیلات مسؤولیت دارند، اداره می شوند. دو بخش عمده سازمان های موردنظر تحت نام های "Eingetrangener Rereine. v" و " "Stiftung فعالیت می کنند.
نیلسن، جورجن، مسلمانان اروپای غربی، ترجمه سیدمحمد روئین تن، تهران: انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۲، ص۳۹-۳۸.
...
حضور اولیه مسلمانان در کشورهای آلمانی زبان در ارتباط با زندانیان جنگی عثمانی بعد از تصرف بالکان توسط امپراتوری متجلی شد. این جمعیت تا دهه ۶۰ قرن بیستم به عنوان عامل جمعیتی مهمی تلقی نمی شد. شهرهای بزرگی از قبیل برلین (که اولین مسجد این شهر در خانه آقای ویلمرس دورف در سال ۱۹۲۷ ساخته شد) مجموعه نامتجانسی از دیپلمات ها، دانشجویان و بازرگانان را شامل می شد. در ماه می ۱۹۵۸، پناهندگانی از شوروی و یوگسلاوی دست به تشکیل اداره مذهبی آوارگان مسلمان در جمهوری فدرال آلمان و برلین زدند که این اداره به چاپ نشریه ای به نام «المها جرون» در این کشور پرداخت. با شکوفایی اقتصاد آلمان و نیاز مبرم به استخدام نیروی کارگر خارجی، تعداد کارگران خارجی، به ویژه کارگران ترک، در بین سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۳ سه برابر شد. رسیدگی به امور رفاهی و اجتماعی کارگران ترک به عهده بخش اجتماعی و رفاهی حزب سوسیال دموکرات این کشور و جنبش کارگری گذاشته شده بود و به منظور جلوگیری از پیدایش بازار سیاه ارز، نرخ ثابت و معینی برای تبدیل پول آلمان به ترکیه در شهرهای صنعتی آلمان موافقت کرد و اولین شبکه در نظر گرفته شد و دولت آلمان رفته رفته با افتتاح کنسولگری های ترکیه در شهرهای صنعتی آلمان موافقت کرد و اولین شبکه رادیویی به زبان ترکی نیز برای این کارگران آغاز به کار کرد. اولین بحران کارگری مربوط به سال ۶۷-۱۹۶۶ بود که دولت با بحران اقتصادی روبرو شد و در نیمه سال، بیش از ۷۰ هزار کارگر ترک بیکار شدند، اما برخلاف پیش بینی های انجام گرفته، اکثریت آنان حاضر به مراجعت به ترکیه نشدند و حتی تعداد زیادی از کارگران مذکور پس از گذشت بحران اقتصادی، شغل جدیدی پیدا کردند. بحران اقتصادی فوق و بیکاری کارگران خارجی در مجموع، سیاست استخدام کارگر خارجی آلمان را به زیر سؤال برد و دولت مجبور شد در سال ۱۹۷۳، قوانین جدیدی در خصوص مهاجرت وضع نماید. بر اساس قوانین جدید، کارفرمایان آلمانی می بایست برای کارگران و کارکنان مهاجر خود، امکانات اولیه رفاهی، از قبیل خانه و بهداشت و بیمه همگانی، فراهم آورند. آنها همچنین مجبور به پرداخت مالیات بیشتری برای جبران کمبودهای آموزشی کارگران و کارکنان مهاجر خود شدند. از سال ۱۹۸۵ به بعد، تغییر عمده ای در بافت مهاجرت به آلمان به وجود آمد، گروه جدید مهاجران غالبا خواستار کار نبودند و بلکه از پناهندگان سیاسی کشورهایی چون ترکیه و برخی کشورهای عرب بودند. پناهندگان سیاسی جدید، ابتدا وارد برلن شرقی شده و سپس توسط مقامات آن کشور، تحویل مقامات برلن غربی می شدند، در سال ۱۹۸۶، به دلیل بالا رفتن میزان پناهندگی سیاسی، بین دو آلمان قراردادی منعقد شد و بدین وسیله، یکی از راه های ورود پناهندگان به این کشور مسدود گردید.
جمعیت مسلمانان در آلمان
مسلمانان پس از پروتستان ها و کاتولیک ها، سومین گروه مذهبی آلمان را تشکیل می دهند. پس از مسلمانان، بودائیان و یهودیان، به ترتیب چهارمین و پنجمین گروه و جمعیت مذهبی این کشور را تشکیل می دهند. جمعیت مسلمانان از بیشترین سرعت رشد بین این گروه ها برخوردار است، به گونه ای که در حال حاضر، حدود چهل درصد مسلمانان ساکن آلمان، زیر ۱۸ سال سن دارند. این رشد سریع، صرفا به معنای افزایش تعداد مسلمانان نیست، بلکه مبین افزایش آن بخش از جمعیت است که از فرهنگ اسلامی متاثر می باشند. تمام جوامع مسلمان در سراسر اروپا نیز از چنین رشدی برخوردار می باشند. بنابر آمار منتشر شده در بولتن دفتر اداره مطبوعات و اطلاعات دولت این کشور، بیش از ۹۵ درصد مسلمانان آلمان، خارجیان هستند که از این تعداد، ۷۶ درصد ترک بوده و ایرانیان در رده دوم و مسلمانان آلمانی با ۴ درصد کل مسلمانان آلمان، سومین گروه مسلمانان می باشند. پس از ایرانیان، اتباع مراکش با سه درصد، لبنان با دو درصد، تونس و پاکستان هر یک با یک درصد از کل جمعیت، مسلمانان مقیم آلمان را تشکیل می دهند. مسلمانان از یوگسلاوی سابق، آلبانی، بلغارستان و مصر و دیگر کشورهای مسلمان، هر یک کمتر از یک درصد کل مسلمانان مقیم آلمان را تشکیل می دهند. تعداد مهاجران ترک در آلمان را نباید با تعداد مسلمانان این کشور برابر دانست؛ چرا که از یک طرف، تعداد قابل ملاحظه ای از مسلمانان این کشور را مراکشی ها و تونسی ها تشکیل می دهند و از طرف دیگر، تعداد قابل توجهی از ترک های مهاجر، از مسیحیان ارتدوکس منطقه می باشند. سرشماری سال ۱۹۸۷ که در آن، سؤال در مورد مذهب هم گنجانده شده بود، ما را با حقایق بیشتری در این مورد آشنا می سازد، برای مثال، بیش از یکصد هزار ترک مقیم، حاضر نبودند خود را مسلمان بنامند. آمار جالب توجه دیگری نشانگر این واقعیت بود که بیش از ۴۸ هزار مسلمان آلمانی در این کشور زندگی می کنند که بیش از ۵ هزار نفر از آنها، از آلمانی های اصیلی هستند که دین اسلام را پذیرفته اند. طبق آخرین برآورد در سال ۱۹۹۵، از میان حدودا ۰۰۰/۷۰۰/۲ مسلمان ساکن آلمان، ۰۰۰/۲۵۰/۲ سنی، ۰۰۰/۴۰۰ علوی، ۰۰۰/۴۰ شیعه، ۰۰۰/۱۰ احمدیه، ۳۰۰-۲۰۰ اسماعیلی و ۰۰۰/۶۰ مسلمان آلمانی از میان این عده، ۰۰۰/۲۷۰/۱ به طور فعال در مراسم مذهبی شرکت می کنند. امروزه مسلمانان با داشتن چنین جمعیتی، نیروی مهمی را تشکیل می دهند که هیچ کس نمی تواند آنان را نادیده بگیرد. تنها در کلن - بیش از ۰۰۰/۷۰ نفر مسلمان زندگی می کنند. نمونه دیگر، وضعیت شهر «دورتموند» است. این شهر که یکی از شهرهای بزرگ منطقه صنعتی «رور» آلمان است، در بر گیرنده گروه کثیری از مسلمانان می باشد؛ به همین خاطر است که اکثر مقامات آلمان، توجه بیشتری به پیروان این مذهب کرده و در پی جذب آنان در جامعه آلمان بوده اند. دولت آلمان علاوه بر اقدامات داخلی، با پیگیری سیاست برقراری ارتباط بین مسلمانان و مسیحیان و در نتیجه ایجاد درک و تفاهم بهتر بین آنان، سعی دارد تصویر بسیار مثبتی از خود در اذهان مسلمانان ایجاد کند. به همین خاطر، مسلمانان در آلمان نسبت به سایر کشورهای اروپایی، از تسهیلات و امکانات بهتری برخوردارند. برای مثال، ساختن مساجد برخلاف فرانسه، مستلزم مذاکرات و اقدامات سیاسی و اداری طولانی نمی باشد و قریب ۲۰% دختران دانش آموز مسلمان در مدارس، به خصوص در سطوح ابتدایی، با روسری حاضر می شوند، بدون اینکه با مزاحمتی مواجه باشند.
وضعیت مساجد
قانون اساسی آلمان آزادی دین و سازمان های مذهبی و آموزش آن را ضمانت می نماید. روی هم رفته، قانون اساسی این کشور همانند فرانسه و هلند، بر اساس و پایه بی دینی بنا نشده است، بلکه تفاوت آشکار آن با دو کشور دیگر، در این است که قانون در مقابل ادیان و مذاهب، بی تفاوت نیست. سازمان های مذهبی که از نظر مقامات دولتی شناخته شده نیستند، می توانند به راحتی زیر پوشش قوانین مربوط به سازمان ها و تشکیلات، فعالیت آزادانه ای داشته باشند، هر سازمان موظف به ارائه اساس نامه ای دموکراتیک و لیست اسامی اعضا می باشد. سازمان های مذکور توسط هیات امناء که در مقابل تشکیلات مسؤولیت دارند، اداره می شوند. دو بخش عمده سازمان های موردنظر تحت نام های "Eingetrangener Rereine. v" و " "Stiftung فعالیت می کنند.
نیلسن، جورجن، مسلمانان اروپای غربی، ترجمه سیدمحمد روئین تن، تهران: انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۲، ص۳۹-۳۸.
...
wikifeqh: آلمان_و_اسلام