ارشام

طبق گفته کتزیاس، "" آرشام " توسط فرمانده هخامنشی بغابوخش دوم و بعد از سرکوب شورش اول مصریان به عنوان ساتراپ منصوب شد. پیش از این، یک شاهزاده مصر باستان به نام ایناروس آشکارا علیه اردشیر یکم و حکومت هخامنشی قیام کرد و در جنگ، ساتراپ قبلی مصر، هخامنش را کشته است. در سال ۴۵۴ پیش از میلاد، اندکی پس از انتصاب، آرشام با شکست نیروهای کمکی آتنی به ایناروس در دلتای نیل، به خاموش کردن شورش کمک کرد. پس از شورش، آرشام برای جلوگیری از هر چیزی که می تواند شورش های جدید ایجاد کند، سیاست مصالحه ای در قبال مصریان بومی در پیش گرفت. به احتمال زیاد به همین دلیل، او اجازه داد که ایناروس، پسر تانیراس، فرمانروایی خود را در بخشی از دلتا حفظ کند ( همان طور که هرودوت گزارش کرده است ) .
در حالی که فعالیت های اولیه او در مورد ذکر شده فقط توسط منابع یونانی گزارش شده است، اما زندگی بعدی آرشام به جای آن توسط چندین نامه نوشته شده به زبان آرامی شناخته می شود، که عمدتاً توسط خاخام سابق یهودی الفانتین به عنوان پاپیروس فیل تنظیم شده و که متعلق به ۴۲۸ پیش از میلاد به بعد این تاریخ هستند. گزارش شده است که او در سال ۴۲۳ پیش از میلاد از کودتای داریوش دوم بر ضد سغدیانوس حمایت کرده است، و بعداً او را از سال ۴۱۰ تا ۴۰۷ پ. م به شوش در ایران فراخواندند. همان طور که توسط اسناد دیگر گزارش شده است، در این میان برخی از نامه ها از تبادل نامه وی با مدیر املاکش به نام ناختیور و با شخصی به نام آرتاوانس که احتمالاً به عنوان ساتراپ موقت مصر عمل می کرد در این مدت زمان حکایت دارند.
در سال ۴۱۰ پیش از میلاد یک شورش در الفانتین آغاز شد، جایی که یک جامعه یهودی مستقر در کنار مصریان بومی زندگی می کردند و در آنجا دو گروه معبد محلی خود را داشتند، به ترتیب یهوه و خنوم. یهودیان توسط آرشام و به طور کلی توسط حاکمان ایرانی خوب تحمل شدند. با این حال، به نظر می رسد که عملکرد یهودیان در قربانی کردن بزها به خدای خود توسط روحانیون معبد همسایه خدای خنوم مصر به عنوان توهین تلقی شد. روحانیون خنوم با بهره گیری از یکی از غیبت های آرشام، یک فرمانده نظامی محلی، به نام ویداراناگ را تحریک کردند و بدون هیچ گونه مانعی موفق به تخریب معبد یهوه شدند. پس از بازگشت، آرشام مرتکبان را مجازات کرد، اما برای جلوگیری از هرگونه بحث و جدال با منع کشتار آیینی بزها مخالفت کند. با این حال، به نظر می رسد تلاش های متعدد یهودیان برای بازسازی معبد خود برای مدت زمانی ناشناخته مانده است.

جانشین او بالاکروس، محافظ اسکندر مقدونی بود که ساتراپ هلنیستی کیلیکیه شد.

در ایران باستان و سنگ نوشته های DNa, DNb:
آرشا ( e ( a ) šā ) به معنی دلیرمرد است و نیز نام نیای داریوش پسر ویشتاسب هخامنش در کتیبه ی بیستون می باشد و پس از آن ساتراپ هخامنشی مصر و سپس نام والی داریوش سوم گشت!
آرسا: آرشا - واژه اوستایی ( aes )
تاخت، هجوم، یورش -
نیرومند، قوی، مقتدر، مدیر، کاریزما! -
پیروز، مؤفق، برنده
مَس: مَه - مهتر، برزگ، سترگ، والا، گرانمایه، با ارزش
معنی: دلیرمرد، رزمجو، جنگجو، جنگاور، شجاع، نترس، دلیر، دلاور، مبارز، پهلوان، یَل، گُرد، سالار، قهرمان، سورن ( سورنا ) ! -
آزاده، سرافراز، بالنده، شریف، نجیب، شرافتمند، پاک نژاد، سِپَنتا -
بزرگِ دلیر، دلاور کهنه کار، پهلوان نیرومند، قهرمان دنیا دیده، شمشیر زن ماهر، جنگجوی آبدیده!
این واژه با کمک از نَسک ( کتاب ) ایران باستان برگرفته شده است:
نوشته: یوزِف ویسهوفِر ( ویزه هوفِر )
برگردان: مرتضی ثاقب فر