ارمنستان بزرگ

پادشاهی ارمنستان بزرگ یا هایک بزرگ، شامل پانزده ایالت بود. ارمنستان از لحاظ تاریخی به سه ناحیه تقسیم شده بود: ارمنستان بزرگ، ارمنستان کوچک و ارمنستان جدید. تاریخ ارمنستان بزرگ و کوچک به زمان های قدیم مربوط می شود و این دو سرزمین مجزا از همدیگر بودند. ارمنستان بزرگ وسیع تر از دو منطقه دیگر محسوب می شد و شامل پانزده ایالت بود. [ ۲] ارمنستان کوچک یا هایک کوچک در ناحیه غربی ارمنستان بزرگ، در محدوده شمال کاپادوکیه قرار داشت که در شمال شرق آناتولی در محدوده ( استان سیواس و استان گوموش خانه ) امروزی می باشد. [ ۳]
ارمنستان جدید به سومین ناحیه تاریخی متعلق است که به سده یازدهم مربوط می شود و در جنوب غربی ارمنستان کوچک واقع شده بود که به پادشاهی ارمنی کیلیکیه معروف است.
در سده چهاردهم میلادی نواحی تاریخی ارمنی ( ارمنستان کوچک و جدید و بخشهایی از ارمنستان بزرگ ) به تصرف عثمانی ها درآمد و دولت عثمانی مناطق متصرفی را به شش ولایت تقسیم کرد که امروزه به شش ولایت ارمنی ترکیه معروف است. [ ۴] نام ارمنستان بزرگ به عنوان نام رسمی پادشاهی ارمنستان در زمان حکومت های پی در پی که توسط سه سلسله سلطنتی ایجاد شدند باقی ماند:دودمان اروندی، دودمان آرتاشسی، سلسله اشکانی ارمنستان. [ ۵] [ ۶] دولتهای مقتدر ارمنی که در سرزمین کوهستانی ارمنستان از ۳۲۱ ( پیش از میلاد ) تا ۴۲۸ ( میلادی ) ایجاد شدند. [ ۷] اولین جمهوری ارمنستان در سده ۲۰ ( میلادی ) بعد از گذشت چندین سده در بخش کوچکی از ارمنستان بزرگ که تجلی آن دوران باستان در سرزمین کوهستانی ارمنستان بود، در ایروان تشکیل یافت. [ ۸]
وسعت ارمنستان بزرگ بالغ بر ۲۸۰٬۹۹۸ هزار کیلومتر مربع بود.
ارمنستان قدیم به ۱۵ ایالت تقسیم شده بود که عبارتند از:
• آیرارات ، ( از شرق تا کناره دریاچه سوان از غرب تا کوه آرارات )
• واسپوراکان، پادشاهی واسپوراکان ( در محدوده استان وان، دریاچه وان، ترکیه )
• سیونیک ( ایالت تاریخی ) ، ( استان سیونیک، ارمنستان )
• آرتساخ، ( آرتساخ )
• گوگارک، ( در محدوده تاشیر، ارمنستان )
• ارمنستان علیا، ( در محدوده یرزنکا و شهر کارین ( ارزروم ) ترکیه )
• توروبران، ( در محدوده مانازکرت، ترکیه )
• آغزنیک، ( در محدوده استان باتمان، ترکیه )
• سوفن، ( در محدوده استان تونج ایلی، ترکیه )
• تایک، ( در محدوده استان آرتوین، ترکیه )
• نور شیراکان، ( ساحل غربی دریاچه ارومیه، ایران )
• کورچایک، ( در محدوده تیگراناکرت، ترکیه )
• موکس، ( در محدوده استان وان و استان بتلیس، ترکیه )
• پایتاکاران، ( در محدوده بیله قان ( شهر ) ، جمهوری آذربایجان )
• اوتیک، ( غرب رود کر ( قفقاز ) در محدوده جنوب گنجه )