[ویکی فقه] بَطَلْیَوْسی، ابومحمّد عبداللّه بن محمّدبن السیّد، ادیب، نحوی، فیلسوف و فقیه مالکی اندلسی مشهور به ابن السیّد است.
پدرش محمدبن السیّد، اهل شَلَب بود.ابومحمد در۴۴۴ در بطلیوس ، از شهرهای استان مارده ( مریذا ) در اندلس متولد و بدانجا منسوب شد. بطلیوسی بیشترین سالهای زندگانی خود را در دوران پرآشوب ملوک الطوایف اندلس سپری کرد و از محضر دو استاد ، یکی برادرش علی بن محمّد بطلیوسی، دیگری همشهریش عاصم بن ایوّب بطلیوسی بهره گرفت؛ سپس به قرطبه رفت تا از محضر ابوعلی غسانی از محدثان بزرگ قرطبه، استفاده کند. به گمان قوی، بطلیوسی از قرطبه به طُلَیطُلَه رفته و در آن جا با ابوالحسن راشدبن عریف ، منشی دربار ذی النون، روابط دوستانه و فرهنگی نزدیکی برقرار کرده است. بطلیوسی با ابومروان عبدالملک بن رَزین، حاکم شَنتَ ماریه (سنت مریه) و سپس با ابو عیسی بن لبّون، حاکم مُربَیطَر، نیز مناسبات استواری به هم رساند؛ اما چون به علتی ناشناخته مورد بی مهری قرار گرفت، به سَرَقُسطه گریخت. المستعین، حاکم سرقسطه از سوی یوسف بن تاشفین (متوفی ۵۴۳)، که از وضعیت ناگوار وی آگاه شد، وی را بنواخت و بطلیوسی نیز در مدح وی، قصیده ای سرود. بعد از ورود مرابطون به اندلس (۴۸۴ـ۵۳۹)، بطلیوسی به دربار آنان راه یافت و با استفاده از آرامش و امنیتی که در سرتاسر اندلس پدید آمده بود، برای تدریس و پژوهش و تألیف در بَلَنْسیه فرصتی مناسب پیدا کرد. به نظر می رسد که بطلیوسی در اواخر عمر خود به اِشبیلیَه رفته و در همین سفر شاگردش ابن بشکوال (۴۹۴ـ ۵۷۸) از او دانش اندوخته باشد.
وفات
بطلیوسی در نیمه رجب ۵۲۱ درگذشت.
اساتید
نام برخی از استادان بطلیوسی در منابع، و نیز در کتابهای خود وی، آمده است که از آن جمله اند :۱) برادرش، علی بن محمد معروف به خَیطال که در علم لغت و حفظ و ضبط آن پیشگام بود و از ابوبکربن غُراب روایت می کرد.او در حدود۴۸۸، در قلعه رباح ، در حالی که در بازداشت بود، درگذشت. بطلیوسی نزد برادر خود کتابهای المُبَرّز فی اللغه ابوعبدالله محمدبن یونس حجازی؛ النوادر ابن مِقسَم مُقری عطار؛ القلب والابدال، الاصوات، النبات، الفرق، خلق الانسان، معانی الابیات و الاضداد ابن سکیّت؛ اختیارات مفضّل؛ اختیارات اصمعی؛ اراجیز عَجاج؛ و سِقط الزند و الضوء ابوالعلاء مَعری را خوانده و همه را از برادرش روایت کرده است. ۲) ابوبکر عاصم بن ایوب بطلیوسی اندلسی (متوفی ۴۹۴) صاحب شرح معلقات که بطلیوسی از وی روایت کرده است. ۳) ابوسعید وراق که بطلیوسی از وی کتاب مقاتل الفُرسان و اختیارات اصمعی را روایت کرده است. ۴) ابوعلی غسانی. ۵) ابوالفضل بغدادی.
شاگردان
...
پدرش محمدبن السیّد، اهل شَلَب بود.ابومحمد در۴۴۴ در بطلیوس ، از شهرهای استان مارده ( مریذا ) در اندلس متولد و بدانجا منسوب شد. بطلیوسی بیشترین سالهای زندگانی خود را در دوران پرآشوب ملوک الطوایف اندلس سپری کرد و از محضر دو استاد ، یکی برادرش علی بن محمّد بطلیوسی، دیگری همشهریش عاصم بن ایوّب بطلیوسی بهره گرفت؛ سپس به قرطبه رفت تا از محضر ابوعلی غسانی از محدثان بزرگ قرطبه، استفاده کند. به گمان قوی، بطلیوسی از قرطبه به طُلَیطُلَه رفته و در آن جا با ابوالحسن راشدبن عریف ، منشی دربار ذی النون، روابط دوستانه و فرهنگی نزدیکی برقرار کرده است. بطلیوسی با ابومروان عبدالملک بن رَزین، حاکم شَنتَ ماریه (سنت مریه) و سپس با ابو عیسی بن لبّون، حاکم مُربَیطَر، نیز مناسبات استواری به هم رساند؛ اما چون به علتی ناشناخته مورد بی مهری قرار گرفت، به سَرَقُسطه گریخت. المستعین، حاکم سرقسطه از سوی یوسف بن تاشفین (متوفی ۵۴۳)، که از وضعیت ناگوار وی آگاه شد، وی را بنواخت و بطلیوسی نیز در مدح وی، قصیده ای سرود. بعد از ورود مرابطون به اندلس (۴۸۴ـ۵۳۹)، بطلیوسی به دربار آنان راه یافت و با استفاده از آرامش و امنیتی که در سرتاسر اندلس پدید آمده بود، برای تدریس و پژوهش و تألیف در بَلَنْسیه فرصتی مناسب پیدا کرد. به نظر می رسد که بطلیوسی در اواخر عمر خود به اِشبیلیَه رفته و در همین سفر شاگردش ابن بشکوال (۴۹۴ـ ۵۷۸) از او دانش اندوخته باشد.
وفات
بطلیوسی در نیمه رجب ۵۲۱ درگذشت.
اساتید
نام برخی از استادان بطلیوسی در منابع، و نیز در کتابهای خود وی، آمده است که از آن جمله اند :۱) برادرش، علی بن محمد معروف به خَیطال که در علم لغت و حفظ و ضبط آن پیشگام بود و از ابوبکربن غُراب روایت می کرد.او در حدود۴۸۸، در قلعه رباح ، در حالی که در بازداشت بود، درگذشت. بطلیوسی نزد برادر خود کتابهای المُبَرّز فی اللغه ابوعبدالله محمدبن یونس حجازی؛ النوادر ابن مِقسَم مُقری عطار؛ القلب والابدال، الاصوات، النبات، الفرق، خلق الانسان، معانی الابیات و الاضداد ابن سکیّت؛ اختیارات مفضّل؛ اختیارات اصمعی؛ اراجیز عَجاج؛ و سِقط الزند و الضوء ابوالعلاء مَعری را خوانده و همه را از برادرش روایت کرده است. ۲) ابوبکر عاصم بن ایوب بطلیوسی اندلسی (متوفی ۴۹۴) صاحب شرح معلقات که بطلیوسی از وی روایت کرده است. ۳) ابوسعید وراق که بطلیوسی از وی کتاب مقاتل الفُرسان و اختیارات اصمعی را روایت کرده است. ۴) ابوعلی غسانی. ۵) ابوالفضل بغدادی.
شاگردان
...
wikifeqh: عبدالله_بن_محمد_بن_سید