ابوالهیثم بن تیهان

[ویکی فقه] ابوالهیثم بن تیهان، صحابی پیامبر - صلی الله علیه و اله -و از یاران شهید امیر مؤمنان علی - علیه السّلام - بود.
ابوالهیثم مالک بن تیهان بن مالک انصاری از تیره زعوراء قبیله اوس و حلیف بنی عبدالاشهل بود. برخی او را از قبیله بلی از قضاعه دانسته اند. در نسب او نقل های دیگر نیز آمده است. هر چند در برخی گزارش ها از همراهی پدرش با پیامبر- صلی الله علیه و اله - در غزوه خیبر به سال هفتم ق. یاد شده، ابن حجر آن را خطای راویان دانسته، این احتمال را تقویت می کند که او اسلام را درک نکرده است. مادرش را لیلی بنت عتیک دانسته اند.
← بیزاری از بت ها
الاستیعاب: ابن عبدالبر (م. ۴۶۳ق.) ، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق؛ اسد الغابه: ابن اثیر علی بن محمد الجزری (م. ۶۳۰ق.) ، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق؛ الاشارات الی معرفة الزیارات: علی بن ابی بکر الهروی (م. ۶۱۱ق.) ، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیه، ۱۴۲۳ق؛ الاصابه: ابن حجر العسقلانی (م. ۸۵۲ق.) ، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق؛ الاختصاص: المفید (م. ۴۱۳ق.) ، به کوشش غفاری و زرندی، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق؛ امتاع الاسماع: المقریزی (م. ۸۴۵ق.) ، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۰ق؛ انساب الاشراف: البلاذری (م. ۲۷۹ق.) ، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق؛ بحار الانوار: المجلسی (م. ۱۱۱۰ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق؛ البدء و التاریخ: المطهر المقدسی (م. ۳۵۵ق.) ، بیروت، دار صادر، ۱۹۰۳م؛ البدایة و النهایه: ابن کثیر (م. ۷۷۴ق.) ، بیروت، مکتبة المعارف؛ تاریخ ابن خلدون: ابن خلدون (م. ۸۰۸ق.) ، به کوشش خلیل شحاده، بیروت، دار الفکر؛ تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر: الذهبی (م. ۷۴۸ق.) ، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق؛ تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک): الطبری (م. ۳۱۰ق.) ، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی؛ تاریخ المدینة المنوره: ابن شبة النمیری (م. ۲۶۲ق.) ، به کوشش شلتوت، قم، دار الفکر، ۱۴۱۰ق؛ التحصین: ابن طاووس (م. ۶۶۴ق.) ، قم، دار الکتاب، ۱۴۱۳ق؛ الثقات: ابن حبان (م. ۳۵۴ق.) ، الکتب الثقافیه، ۱۳۹۳ق؛ الخصال: الصدوق (م. ۳۸۱ق.) ، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق؛ دلائل النبوه: البیهقی (م. ۴۵۸ق.) ، به کوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق؛ سیر اعلام النبلاء: الذهبی (م. ۷۴۸ق.) ، به کوشش گروهی ازمحققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق؛ السیرة النبویه: ابن هشام (م. ۸-۲۱۳ق.) ، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، المکتبة العلمیه؛ شذرات الذهب: عبدالحی بن عماد (م. ۱۰۸۹ق.) ، به کوشش الارنؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق؛ شرح نهج البلاغه: ابن ابی الحدید (م. ۶۵۶ق.) ، به کوشش محمد ابوالفضل، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۳۷۸ق؛ الطبقات الکبری: ابن سعد (م. ۲۳۰ق.) ، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق؛ الطرائف: ابن طاووس (م. ۶۶۴ق.) ، قم، مطبعة الخیام، ۱۳۹۹ق؛ الغارات: ابراهیم الثقفی الکوفی (م. ۲۸۳ق.) ، به کوشش محدث، بهمن، ۱۳۵۵ش؛ الفتوح: ابن اعثم الکوفی (م. ۳۱۴ق.) ، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۱۱ق؛ فتوح البلدان: البلاذری (م. ۲۷۹ق.) ، بیروت، دار الهلال، ۱۹۸۸م؛ الکافی: الکلینی (م. ۳۲۹ق.) ، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش؛ کتاب سلیم بن قیس: الهلالی (م. ۷۶ق.) ، به کوشش انصاری، قم، الهادی، ۱۴۲۰ق؛ کمال الدین: الصدوق (م. ۳۸۱ق.) ، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۵ق؛ مجمع البحرین: الطریحی (م. ۱۰۸۵ق.) ، به کوشش الحسینی، تهران، فرهنگ اسلامی، ۱۴۰۸ق؛ المحبر: ابن حبیب (م. ۲۴۵ق.) ، به کوشش ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دار الآفاق الجدیده؛ المغازی: الواقدی (م. ۲۰۷ق.) ، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق؛ المناقب: الخوارزمی (م. ۵۶۸ق.) ، به کوشش مالک محمودی، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۱ق؛ المنتظم: ابن جوزی (م. ۵۹۷ق.) ، به کوشش نعیم زرزور، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق؛ الولایه: ابن عقدة الکوفی (م. ۳۳۳ق.) ؛ الیقین: سید ابن طاووس (م. ۶۶۴ق.) ، به کوشش انصاری، دار الکتاب، ۱۴۱۳ق.

[ویکی حج] ابوالهَیثم بن تَیِّهان از صحابی پیامبر(ص) در شهر مدینه و از یاران شهید امیر مؤمنان علی(ع). وی پیش از اسلام موحد بود و در سال یازدهم بعثت، اسلام آورد. در بیعت عقبه اول و عقبه دوم شرکت داشت و یکی از نقبای دوازده گانه بود.
ابوالهیثم در همه غزوه ها حضور داشت و پس از واقعه سقیفه، به دفاع از حق امیرمؤمنان(ع) پرداخت و با ابوبکر بیعت نکرد. وی در مسجدالنبی به ابوبکر اعتراض کردند و در دفاع از حقانیت علی(ع) سخن گفت.
پس از مرگ عثمان وی مردم را به پذیرش ولایت حضرت علی(ع) و بیعت با ایشان دعوت کرد. پس از به حکومت رسیدن حضرت علی(ع)، امام او را مسئول بیت المال مدینه کرد. ابوالهیثم در جنگ صفین پس از خطبه امام علی(ع) در دعوت به جنگ و شتاب به سوی بهشت، نخستین کسی بود که به میدان رفت و جنگید و به شهادت رسید.

[ویکی شیعه] ابوالهَیثَم بن تَیهان(شهادت ۳۷ق در جنگ صفین) صحابی پیامبر(ص) و از یاران امام علی(ع). وی پیش از اسلام نیز موحد بوده است. او در بیعت عقبه و جنگ های بدر، احد، خندق و موته حضور داشت.
ابوالهیثم، پس از رحلت پیامبر(ص) از مخالفان خلافت ابوبکر بود و پس از قتل عثمان، با حضرت علی(ع) بیعت نمود. وی سرانجام در جنگ صفین به شهادت رسید. امیرالمؤمنین(ع) در نهج البلاغه از نداشتن یارانی چون او اظهار تأسف کرده است.
مشهورترین نام او مالک است. برخی نام پدرش را مالک و لقبش را تیهان ذکر کرده و برخی تیهان را نام پدر او دانسته اند.