بیعت عقبه اول

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] پیمان عقبه نخستین پیمانی است که حضرت محمد (صلی الله علیه و آله وسلّم) در شبانگاه سیزدهم ذیحجه سال دوازدهم بعثت با جمعی از اهالی یثرب که از قبایل اوس و خزرج بودند بست. در این دیدار که در بلندای عقبه در دامنه کوه منا صورت گرفت هفتاد و پنج زن و مرد یثربی با پیامبر اسلام عهد بستند که همانطور که از همسر و فرزندانشان حمایت می کنند پیامبر و دین اسلام را مورد حمایت قرار دهند.
بیعت به معنای دست به دست زدن برای التزام به طاعت و فرمانبرداری از کسی یا داد و ستد و در اصطلاح، تعهد به پیروی بی چون و چرا از صاحب بیعت است. عقبه به معنای راه دشوار و سنگلاخ به سوی قله کوه و مقصود از آن در این جا، مکانی نزدیک مکه در منطقه منا و مکان رمی واپسین جمره است.
دعوت به اسلام
با رحلت "حضرت خدیجه" و "ابوطالب" در حدود سه سال قبل از هجرت (عام الحزن) که هر دو به لحاظ مادی و معنوی و به خصوص نفوذ ابوطالب در بین قریش، پشتیبان قوی برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به شمار می آمدند، عملکرد بازدارنده مشرکین در برابر حضرت محمد (صلی الله علیه و آله وسلّم) وارد مرحله جدیدی شد. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با استفاده از هر فرصت به ویژه موسم حج که قبایل از مناطق مختلف برای انجام مناسک حج به مکه می آمدند، استفاده کرده و مردم را به اسلام دعوت می نمودند؛ هرچند موانع و مشکلاتی که از سوی مشرکان مکه ایجاد می شد را نیز باید در نظر داشت. رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم پس از بعثت، در موسم حج به منا می رفت و حاجیان را به اسلام فرا می خواند. دعوت پیاپی او زمینه آشنایی مردم یثرب را با اسلام که پیوسته به مکه آمد و شد داشتند، فراهم ساخت. بر پایه گزارش ابن اسحق، به سال یازدهم بعثت در ایام حج هنگامی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در منا مشغول دعوت قبایل بود، با شش یا هشت تن از خزرجیان یثرب که برای جلب حمایت قریش در برابر رقبای اوسی خود به مکه آمده بودند، دیدار کرد و آن ها را با تلاوت قرآن به اسلام فرا خواند. آن ها با توجه به آگاهی های اجمالی که از طریق بشارت های یهود به بعثت پیامبر داشتند، به راحتی اسلام را پذیرفتند. منابع از این افراد با اختلاف بسیار یاد کرده اند. اسعد بن زراره، عوف بن حارث، رافع بن مالک، قطبة بن عامر، عقبة بن عامر، و جابر بن عبدالله از آن جمله هستند. برخی این دیدار با رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) را به اشتباه بیعت اول عقبه دانسته و بیعت های عقبه را به سه بیعت افزایش داده اند؛ اسلام آوردن این شمار از خزرجیان به سال ۱۱بعثت، زمینه آشنایی بیشتر یثربیان را با دین جدید فراهم آورد؛ به گونه ای که به سال ۱۲ بعثت، ۱۰ تن از خزرجیان و دو تن از اوسیان پس از دیدار با پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در عقبه، با او بر حمایت از اسلام پیمان بستند. این پیمان به بیعت اول عقبه مشهور شد. از آن جا که در این پیمان از حمایت های یثربیان از پیامبر در جنگ ها یاد نشد، به «بیعة النساء» نیز شهرت یافت. برخی بر آنند که به سبب مشابهت مضامین بیعت اول عقبه به بیعت با زنان، آن را «بیعت نساء» گفتند. ذهبی حضور عفراء دختر عبید بن ثعلبه را در جمع بیعت کنندگان، علت این نام گذاری دانسته است ؛ اما بیعت النساء پس از فتح مکه صورت پذیرفت. جز جابر بن عبدالله، دیگر افراد از آن شش تن که به سال یازدهم اسلام آوردند، در پیمان اول عقبه حضور داشتند.
ایمان آوردن یثربیان
در سال بعد، دوازدهم بعثت، دوازده نفر از اهل یثرب که ده نفر آنان از خزرج و دو نفر از اوس و به نقلی دیگر نُه نفر از خزرج و سه نفر از اوس بودند با پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در عقبه ملاقات نموده و با ایشان بیعت نمودند. درباره تعداد پیمان هایی که در عقبه بین اهل یثرب و مسلمانان صورت گرفت، نظر مشهور انعقاد دو بیعت می باشد؛ لیکن برخی مورخین اولین دیدار دسته شش نفری خزرجیان را نخستین بیعت دانسته و بیعت های سال دوازدهم و سیزدهم را به ترتیب پیمان عقبه دوم و سوم ذکر کرده اند.
← نام گذاری بیعت
...

[ویکی حج] بیعت عَقبه اول نخستین بیعت یثربیان با رسول خدا(ص) در منا به سال 12 بعثت بود.
بیعت عقبه اول بیعتی بود که عده ای از مردم یثرت در سال دوازه بعثت در پی دعوت پیامبر(ص) به اسلام، بعد از اسلام آوردن، با آن حضرت بیعت بستند. مفاد این بیعت، پایبندی یثربیان به پرهیز از شرک، زنا، تهمت، دزدی، قتل فرزندان، و نافرمانی رسول خدا(ص) بود که نتیجه وفاداری به این پیمان، ورود به بهشت شمرده شد و عاقبت پایبند نبودن به آن، بر عهده خداوند دانسته شد که اگر بخواهد، کیفر می دهد یا می آمرزد.
بیعت به معنای دست به دست زدن برای التزام به طاعت و فرمانبُرداری از کسی یا داد و ستد و در اصطلاح، تعهد به پیروی بی چون و چرا از صاحب بیعت است.

پیشنهاد کاربران

بپرس