ابرنواختر

اَبَرنُواَختَر یا سوپِرنوا ( به انگلیسی: Supernova ) یک انفجار عظیم و درخشان ستاره ای است. این انفجار زمانی رخ می دهد که یک ستارهٔ پرجرم در حال مرگ، شروع به خاموش شدن می کند. آن گاه به طور ناگهانی منفجر شده و مقدار بسیار زیادی نور تولید می کند. انهدام انفجاری ستاره به آنچه ابرنواختر نامیده می شود، می انجامد ( که بسیار نورانی تر از نواختر است ) و باقیمانده ستاره را به صورت یک تپ اختر ( پالسار ) ، یا ستاره نوترونی یا شاید سیاهچاله برجای می گذارند. [ ۱]
طی این انفجار، ستاره، مادهٔ خود را به سوی فضا پرتاب می کند و ممکن است درخشندگی آن، به مدت چند روز، از کل یک کهکشان هم بیشتر باشد. هنوز هم می توان بقایای درخشان ستاره های منفجر شده را ( که صدها یا هزاران سال پیش از هم پاشیده اند ) مشاهده کرد.
ابرنواخترها به قدری درخشان هستند که حتی یکی از همین ابرنواخترها در گذشته، در چین و در روز با چشم غیر مسلح مشاهده شده است.
«اَبَرنواخترها» بسیار نادر هستند. [ نیازمند منبع]
در کهکشان خودمان به طور میانگین در هر قرن یک یا دو ابَرنواختر رخ می دهد که برخی از آن ها نیز در پسِ غبارِ کهکشان پنهان می شوند. آخرین ابَرنواختر قطعی که در راه شیری دیده شد، ابرنواختر کپلر در سال ۱۶۰۴ میلادی بود. اما اخترشناسان ( به ویژه رصدگران آماتور ) تعداد بسیار بیشتری را در دیگر کهکشان ها یافته اند.
وقتی ستاره ای پرجرم تر از حدود ۸ برابر خورشید، ذخیرهٔ هیدروژن خود را به پایان می رساند، منبسط شده و به یک ابرغول سرخ تبدیل می شود.
ابرغول ها ( برخلاف غول ها ) در درون، به حد کافی گرمند و می توانند کربن و اکسیژن ِ حاصل از هلیوم سوزی را نیز به جای سوخت مصرف و عناصر سنگین تری تولید کنند.
ابرغول ها می توانند عناصری به سنگینی آهن تولید کنند.
ابرنواخترها بر پایهٔ نحوهٔ تشکیل به دو دستهٔ کلی تقسیم می شوند:
ابرنواخترهای با هسته رمبنده می باشند که در حقیقت ستاره های پرجرمی هستند که سوخت هسته ای درونشان به اتمام رسیده است و با توجه به اینکه جرم هسته به ماوراء حد چاندراسخار یعنی بسیار بیشتر از ۱/۴ برابر جرم خورشید می رسد انقباض هسته تا رسیدن به فشار تبهگنی نوترونی و در واقع تبدیل شدن ستاره به یک ستاره نوترونی ادامه پیدا می کند و در نتیجه مواد در لایه های بالایی جو ستاره به شکل انفجار مهیب به بیرون پرتاب می شوند.

ابرنواختر (فیلم ۲۰۰۰). ابرنواختر ( انگلیسی: Supernova ) فیلمی در ژانر ترسناک، علمی–تخیلی، و ماجرایی به کارگردانی والتر هیل است که در سال ۲۰۰۰ منتشر شد.
• جیمز اسپیدر
• آنجلا باست
• پیتر فاسینلی
• لو دایموند فیلیپس
• رابین تونی
• رابرت فورستر
• ویلسون کروز
فیلم داستان جستجو و نجات خدمه یک سفینه فضایی در اوایل قرن ۲۲ که به اعماق فضا سفر کرده اند است. وقتی کشتی آنها، "نایتینگل ۲۲۹" به سیگنالی اضطراری از یک کهکشان دیگر پاسخ می دهد، خدمه خود را در خطری جدی از سوی مرد جوانی که نجات داده اند می بینند و…

ابرنواختر (فیلم ۲۰۰۵). «ابرنواختر» ( انگلیسی: Supernova ( 2005 film ) ) تله فیلمی به کارگردانی جان هریسون است که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد.

ابرنواختر (فیلم ۲۰۲۰). ابرنواختر ( انگلیسی: Supernova ) فیلمی بریتانیایی در ژانر رمانتیک و درام و محصول سال ۲۰۲۰ به نویسندگی و کارگردانی هری مک کوین است. در این فیلم کالین فرث و استنلی توچی بازی می کنند.
موضوع فیلم: سام و تاسکر دو اخترشناس آماتور هستند که ۲۰ سال هست با هم روابط عاشقانه دارند. آنها با یک ون کمپر در سراسر انگلستان به منطقه دریاچه سفر می کنند تا با دوستان و خانواده دیدار کنند. تاسکر مبتلا به زوال عقل تشخیص داده شده است و بیماری او بر روابط آنها فشار وارد کرده است. او در میانهٔ نوشتن یک کتاب است، اما از نشان دادن آن به سام خودداری می کند. سام برای آخرین کنسرت پیانو خود را آماده می کند…

اَبَرنواَخْتر (supernova)
سحابی خرچنگ
سحابی خرچنگ
سحابی خرچنگ
سحابی خرچنگ
سحابی خرچنگ
انفجار مرگبار ستاره ای که موقتاً درخشش آن را به ۱۰۰ میلیون برابر درخشش خورشید یا بیشتر از آن می رساند، به نحوی که برای چند روز یا چند هفته، با درخشندگی کهکشانی کوچک می درخشد. تصور می شود که، به تقریب، در هر کهکشان بزرگ، حدود هر ۱۰۰ سال یک بار اَبَرنواختری منفجر می شود. بسیاری از اَبَرنواختران، و به باور اخترشناسان حدود ۵۰ درصد آن ها، در پشت غبار بین ستاره ای۱ مخفی می مانند. این نام را اخترشناس سوئیسی، فریتس تسویکی۲، و اخترشناس امریکایی زادۀ آلمان، والتر باده۳، در ۱۹۴۳ وضع کردند. تسویکی آن ها را به دو گونۀ یک و دو تقسیم کرد. ابرنواخترانِ گونۀ یک در سامانه های ستارۀ دوتایی۴ رخ می دهند. در این سامانه ها سرازیرشدن گاز یک ستاره به درون کوتوله ای سفید۵ موجب انفجار آن می شود. اَبَرنواخترانِ گونۀ دو در ستاره هایی با ده برابر جرم خورشید یا بیشتر دیده می شوند، و واکنش های هسته ای مهارگسیخته ای در آخر عمر آن ها منجر به بروز انفجار می شود. گمان می رود که این اَبَرنواختران ستاره هایی نوترونی و سیاه چاله هایی برجا می گذارند. گازی که براثر این انفجارها فوران می کند منابع رادیویی درحال انبساطی، مانند سحابی خرچنگ۶، را پدید می آورد. اَبَرنواختران منبع اصلی عناصر سنگین تر از هیدروژن و هِلیُم اند. درخشندگی اَبَرنواختر حداکثر به قدرِ مطلق۷ مِنهای چهارده تا مِنهای بیست، یعنی به بیش از ۱۰هزار برابر درخشندگی نواختر معمولی، می رسد. با پیدایش اَبَرنواختر در هر کهکشان، نور آن در اغلب اوقات، تقریباً با مجموع نور همۀ ستاره ها و سحابی۸ های دیگرِ آن سامانه برابری می کند یا از آن ها نیز فراتر می رود. در عین حال، طیف ابرنواختر نشان دهندۀ حرکت های درونی بسیار شدید است. تاکنون در کهکشان ما بیش از دوازده اَبَرنواخترِ احتمالی، به صورت منابع رادیویی، شناسایی کرده اند که آن ها را می توان ازجمله «ستاره های مهمان۹» دانست که در سالنامه های نجومی چینی ها و سالنامه های دیگر ثبت شده اند. مشهورترین این گونه اَبَرنواختری است که در ۱۰۵۴ م، در صورت فلکی ثور۱۰ نمایان شد و سحابی خرچنگ را برجا گذاشت. اَبَرنواختر دیگری را اخترشناس دانمارکی، تیکو براهه۱۱، در ۱۵۷۲ در صورت فلکی ذات الکرسی۱۲رصد کرد که طی چند روز زهره۱۳ را تحت الشعاع خود قرار داد و در روشنایی روز هم دیده می شد. اَبَرنواختر بعدی را ریاضی دان و اخترشناس آلمانی، یوهان کپلر۱۴، و اخترشناس و فیزیک دان ایتالیایی، گالیله۱۵، در ۱۶۰۴، در صورت فلکی مار۱۶ کشف کردند. کشف نخستین اَبرنواختر را، گرچه در آن زمان اَبَرنواختر شناخته نمی شد، چینی ها در ۱۸۵م ثبت کردند. آخرین اَبَرنواختر کهکشان ما در ۱۶۰۴ دیده شد، امّا از آن هنگام تاکنون تعداد زیادی ابرنواختر در کهکشان های دیگر مشاهده شده است. در ۱۹۸۷، اَبَرنواختری که با چشم غیرمسلح نیز دیده می شد، در اَبر ماژلانی بزرگ۱۷، کهکشان کوچکی در همسایگی ما، پدیدار شد.